Mickiewicz zaczął pisać „Pana Tadeusza” podczas pobytu we Francji w 1832 roku i pracował nad nim przez następne lata. Początkowo miała to być czteroksięgowa sielanka o miłości Tadeusza do Zosi na wzór „Hermana i Doroty” Goethego, autor nie planował stworzyć epopei narodowej. Jednak w miarę pisania, utwór rozrastał się i zaczął poruszać coraz to nowe wątki, w tym polityczno – społeczne, jak powstanie listopadowe i jego upadek oraz nadzieje Polaków na odzyskanie niepodległości. Poza tym Mickiewicz przebywał na emigracji podczas pisania i chciał, by jego utwór dodawał otuchy rodakom nie tylko za granicami, ale i w polskich zaborach.
„Pan Tadeusz” miał też dla niego wymiar sentymentalny, ponieważ Litwa była miejscem, w którym spędził swe dziecinne lata i dużą radość sprawiło mu wracanie do tych wspomnień przy okazji pisania.
Utwór został wydany w 1834 roku (bez Epilogu dołączonego w 1860 r. już po śmierci Mickiewicza), nie spotkał się jednak z zachwytem i przychylnością współczesnych czytelników, którzy nie docenili dzieła.
