-
postawa oświeceniowa – reprezentowana przez Księdza, odrzuca poznanie pozarozumowe i istnienie zjawisk niewytłumaczalnych, nadprzyrodzonych. Ksiądz jest racjonalistą, wierzy w potęgę nauki i rozumu. Zakazuje obrzędu Dziadów, ponieważ uważa, iż szerzy on wśród chłopów zabobon i ciemnotę. Nie chce uwierzyć w to, że świat nadprzyrodzony i realny mogą się przenikać i oddziaływać wzajemnie.
-
postawa romantyczna – reprezentowana przez Gustawa, nakazuje wiarę w siły nadprzyrodzone, poznanie pozarozumowe, przenikanie świata duchowego z fizycznym. Romantycy ponad rozum stawiają serce, intuicję, własne uczucia, które dyktują, co jest słuszne i prawdziwe. Gustaw chce przywrócenia obrządku Dziadów, ponieważ może on pomóc duszom błąkającym się po świecie do przejścia w zaświaty.
