Święty Łukasz Ewangelista poprzedza swoją opowieść przedmową. Pisze, że postanowił sam zbadać sprawę Jezusa Chrystusa i opisać Jego dzieje. Tekst zaś poświęca Teofilowi, aby udowodnić mu prawdziwość nauk Jezusa.
NARODZENIE JANA CHRZCICIELA I JEZUSA
Kapłan Zachariasz i jego żona Elżbieta nie mogli mieć dzieci. Któregoś dnia, gdy Zachariasz pełnił służbę przed przybytkiem Pańskim, ukazał mu się anioł Gabriel, który zapowiedział mu, że wkrótce Elżbieta urodzi syna, któremu dadzą na imię Jan. Będzie to wielki człowiek i nawróci wielu ludzi. Anioł powiedział również, że ponieważ Zachariasz nie uwierzył jego słowom, będzie niemy aż do dnia narodzin syna. Wkrótce Elżbieta zaszła w ciążę.
Sześć miesięcy potem anioł Gabriel ukazał się w Nazarecie Maryi, narzeczonej Józefa z rodu Dawida. Anioł zapowiedział, że Maryja urodzi syna Bożego, którego nazwie Jezus. Powiedział również, że będzie to niepokalane poczęcie, które dokona się mocą Ducha Świętego. Maryja dowiedziała się też od anioła, że jej krewna Elżbieta jest już w szóstym miesiącu ciąży.
Wkrótce Maryja udała się w podróż w górskie rejony Judei, do Elżbiety. Gdy Elżbieta zobaczyła Maryję, dziecię w jej łonie zadrżało z radości, a ona sama stwierdziła, że Maryja jest błogosławiona. Wtedy Maryja wygłosiła hymn Magnificat („Wielbi dusza moja Pana”). Maryja przebywała u Elżbiety 3 miesiące.
Po kilku miesiącach Elżbieta urodziła syna, a podczas obrzezania nadano mu imię Jan. Wtedy też Zachariasz odzyskał mowę i wygłosił hymn na cześć Boga – „Benedictus”.
W tym czasie Cezar August nakazał przeprowadzić spis ludności w całym państwie. Józef z Maryją wyruszyli więc z Galilei (z Nazaretu) do Betlejem, do Judei. Kiedy przybyli do Betlejem, nie znaleźli nigdzie noclegu, dlatego Maryja urodziła dziecko w stajni i położyła je w żłobie.
Tymczasem pasterzom w polu ukazał się anioł, który obwieścił im narodziny Zbawiciela i powiedział, żeby szukali dziecięcia położonego w żłobie. Kiedy odnaleźli Jezusa, oddali mu pokłon, a potem rozgłaszali to, co widzieli.
Ósmego dnia po narodzinach Jezusa Maryja z Józefem zanieśli dziecko do świątyni, aby je obrzezać i nadali mu imię Jezus. Potem zaś udali się do Jerozolimy, by złożyć ofiarę Bogu i poświęcić Mu syna. W świątyni spotkali Symeona, któremu Bóg obiecał, że nie umrze, dopóki nie zobaczy Mesjasza. Kiedy zobaczył on Jezusa, oddał Mu cześć, a Maryi powiedział, że jej serce przeniknie miecz. W świątyni przebywała również prorokini Anna, 84-letnia wdowa, która także wysławiała Jezusa.
Potem Józef z Maryją i Jezusem wrócili do Nazaretu. Gdy Jezus miał 12 lat, jego rodzice udali się z nim do świątyni jerozolimskiej na święto Paschy. W drodze powrotnej dziecko zgubiło się. Rodzice szukali go wśród pielgrzymów, a następnie wrócili do Jerozolimy, gdzie odnaleźli go dopiero po trzech dniach. Jezus przebywał w towarzystwie nauczycieli w świątyni, z którymi dyskutował o Bogu. Kiedy Maryja zapytała go, dlaczego tam został, On zdziwił się, że rodzice Go szukali. Powiedział, że powinni byli wiedzieć, że będzie w domu własnego Ojca.
PRZYGOTOWANIE DO DZIAŁALNOŚCI JEZUSA
W 15. roku panowania cezara Tyberiusza Jan Chrzciciel zaczął nauczać na pustyni, nawracać ludzi i chrzcić wodą z Jordanu. Również Jezus przyjął chrzest z rąk Jana, a Duch Święty zstąpił na Niego w postaci gołębia, z nieba zaś odezwał się Boży głos. Jan wkrótce Jan Chrzciciel został uwięziony przez króla Heroda, ponieważ upomniał go, że żyje z żoną swojego brata Filipa, Herodiadą.
Jezus rozpoczął publiczną działalność w wieku około 30 lat. Ewangelista przedstawia Jego szczegółowy rodowód począwszy od biblijnego Adama.
Jezus po chrzcie udał się na pustynię, gdzie przez czterdzieści dni pościł i był kuszony przez szatana. Diabeł chciał, aby zamienił On kamienie w chleb, oddał mu pokłon w zamian za władzę nad światem i rzucił się z dachu świątyni w przepaść. Chrystus jednak nie pozwolił się skusić, twierdząc że nie samym chlebem żyje człowiek, Boga nie można wystawiać na próbę i tylko Jemu należy oddawać pokłon.
DZIAŁALNOŚĆ JEZUSA W GALILEI
Wkrótce po rozpoczęciu swojej działalności Jezus udał się do rodzinnego Nazaretu, ale ludność nie chciała Go słuchać, a kiedy powiedział im, że proroka nigdy nie słucha się w jego własnej ojczyźnie, lud chciał Go strącić w przepaść.
W Kafarnaum natomiast Jezus uzdrowił opętanego. W domu Szymona z kolei uzdrowił jego teściową, a potem wielu innych ludzi.
Potem Jezus opuścił Kafarnaum i wędrował po całej Judei. Któregoś dnia nauczał z łodzi Szymona, potem zaś słysząc, że rybacy mimo całonocnej pracy niczego nie złowili, powiedział Szymonowi, żeby wypłynął w morze i zarzucił sieci po prawej stronie. Rybacy złowili ogromną ilość ryb. Kiedy zaś dobili do brzegu, Szymon prosił Jezusa, by od niego odszedł, ponieważ jest grzesznym człowiekiem. Jezus powiedział mu jednak, że odtąd będzie łowił ludzi. Szymon i jego towarzysze, Jakub i Jan, poszli za Chrystusem.
W jednej z miejscowości Jezus uzdrowił trędowatego i przykazał mu, żeby tego nie rozgłaszał, ale on tym bardziej rozpowiadał o tym, co się stało.
Któregoś dnia przyniesiono do domu, w którym przebywał Jezus, paralityka. Chrystus odpuścił mu grzechy, co spowodowało złorzeczenie faryzeuszów. Wtedy Jezus uzdrowił chorego, żeby pokazać, że Jego słowa mają prawdziwą moc.
Następnie Jezus powołał na swojego ucznia Lewiego, celnika, który wyprawił na cześć Jezusa wielką ucztę. Faryzeusze dziwili się, że Jezus biesiaduje z grzesznikami, lecz On powiedział, że to chorzy potrzebują lekarza, a nie zdrowi.
Zatarg Jezusa z faryzeuszami dotyczył również kwestii szabatu. Uczniowie Jezusa łuskali bowiem kłosy zboża w szabat, a Jezus uzdrowił wówczas człowieka z uschniętą ręką. Twierdził bowiem, że człowiek jest powołany do dobrych czynów również w szabat.
Potem Jezus wybrał 12 uczniów: Szymona (którego nazwał Piotrem), Andrzeja, Jakuba i Jana, Filipa i Bartłomieja, Mateusza i Tomasza, Jakuba (syna Alfeusza) i Szymona Gorliwego, Judę (syna Jakuba) i Judasza Iskariotę, który późneij go zdradził.
Po wyborze dwunastu apostołów Jezus wygłosił osiem błogosławieństw. Głosił również naukę o konieczności miłowania nieprzyjaciół i powściągliwości w osądzaniu innych. Potem zaś opowiedział przypowieści o dwóch niewidomych, o drzewie i jego owocach oraz o dobrej i złej budowli.
Potem przybył do Jezusa setnik z Kafarnaum, który prosił Go o uzdrowienie swojego sługi jednym słowem, ponieważ wierzył, że Jezus może to uczynić. Tak też się stało.
W mieście Nain Jezus uczynił cud zmartwychwstania – przywrócił do życia umarłego młodzieńca i oddał go jego matce.
Tymczasem Jan Chrzciciel wysłał do niego swoich uczniów z zapytaniem, czy jest Mesjaszem. On zaś kazał Janowi opowiedzieć o licznych uzdrowieniach, na które miał świadków. Zaświadczył również, że Jan jest największym człowiekiem „wśród urodzonych z niewiast”.
Jeden z faryzeuszów zaprosił do siebie Jezusa. Przyszła tam wówczas jawnogrzesznica, która ze łzami w oczach namaściła stopy Jezusa olejkiem i wytarła je własnymi włosami. Chrystus zaś powiedział, że ci, którym wiele się daruje, więcej miłują i odpuścił jej grzechy, co wywołało oburzenie faryzeuszów.
Za Jezusem wędrowało wiele kobiet, np. Maria Magdalena, z której wypędził siedem duchów, Joanna, żona zarządcy Heroda czy Zuzanna.
Jezus często nauczał w przypowieściach, wygłosił np. przypowieść o siewcy i wyjaśnił ją swoim uczniom.
CUDA I NAUCZANIE
Któregoś dnia, gdy Jezus zasnął w łodzi, na jeziorze rozpętała się burza. Uczniowie więc Go zbudzili, a On uciszył żywioł i zarzucił im małą wiarę.
W kraju Gergezeńczyków Jezus uzdrowił opętanego. Wypędził z niego ducha o imieniu Legion (ponieważ było ich wiele), a on wstąpił w stado świń, które rzuciły się do jeziora i utonęły. Miejscowi mieszkańcy obawiali się więc Jezusa i nie wpuścili go do miasta.
Kiedy Jezus opuścił kraj Gergezeńczyków, zjawił się u Niego Jair, przełożony synagogi, który poprosił o uzdrowienie dwunastoletniej konającej córki. Kiedy Jezus szedł do jego domu, kobieta cierpiąca na krwotok dotknęła Jego płaszcza i została uzdrowiona. Jezus zaś poczuł, że moc Go opuściła i zapytał, kto Go dotknął. Kiedy kobieta się przyznała, Chrystus jej pobłogosławił. Naprzeciw Jezusowi wyszli domownicy Jaira, którzy powiedzieli, że dziewczynka zmarła. Jezus jednak stwierdził, że dziecko jedynie śpi i przywrócił je do życia.
Niedługo potem Jezus rozesłał dwunastu apostołów po całym kraju, by głosili Ewangelię i wypędzali złe duchy.
Herod zaczął się obawiać Chrystusa, ponieważ myślał, że jest On nowym wcieleniem Jana, którego kazał ściąć.
Po powrocie apostołów, kiedy Jezus nauczał wielkie tłumy ludzi, miało miejsce pierwsze cudowne rozmnożenie chleba. Jezus pobłogosławił i połamał pięć bochenków i dwie ryby, którymi nakarmiono ponad 5 tysięcy ludzi.
Jezus zapytał swoich uczniów, za kogo Go uważają. Piotr wyznał, że Jezus jest Mesjaszem. On zaś zakazał im rozpowszechniania tej prawdy i zapowiedział swoją mękę oraz prześladowanie apostołów.
Osiem dni potem Jezus wraz z Piotrem, Jakubem i Janem udał się na górę Tabor, gdzie dokonał cudownego przemienienia, objawił swoją boskość i rozmawiał z Eliaszem i Mojżeszem. Z obłoku zaś odezwał się głos: „To jest mój Syn umiłowany, Jego słuchajcie”.
Po zejściu z góry Jezus uzdrowił epileptyka, z którego jego uczniowie nie mogli wypędzić złego ducha. Rozstrzygnął również spór o pierwszeństwo wśród apostołów twierdząc, że najmniejsi będą największymi.
PODRÓŻ DO JEROZOLIMY
PIERWSZY OKRES PODRÓŻY
Jezus wiedząc, że zbliża się czas męki, wybrał się do Jerozolimy. Chciał przez jakiś czas zatrzymać się w miasteczku samarytańskim, ale Samarytanie nie przyjęli Jego uczniów. Po drodze spotkał też trzech ludzi, którym powiedział, żeby poszli za nim.
Wyznaczył również Jezus 72 uczniów i wysłał ich po dwóch do tych miejscowości, gdzie miał przyjść.
Jeden z uczonych w Piśmie zapytał Jezusa, kim są „bliźni”, o których mówi Pismo. On zaś w odpowiedzi opowiedział mu przypowieść o miłosiernym Samarytaninie.
W jednej z wiosek kobieta imieniem Marta przyjęła Jezusa w swoim domu. Jej siostra Maria nie usługiwała Jezusowi, ale siedziała i słuchała, co ma do powiedzenia. Marta więc zwróciła się do Jezusa, by Ten upomniał Marię. On jednak powiedział, że Marta troszczy się o wiele, „a potrzeba mało”.
Jezus nauczył ludzi modlitwy „Ojcze nasz”. Opowiedział im również przypowieść o natrętnym przyjacielu i zalecił wytrwałość w modlitwie.
Jezus powiedział, że Żydzi nie otrzymają innego znaku niż znak Jonasza. Krytykował faryzeuszów za zbytnie przywiązanie do tradycji, które gubi jej ducha i przestrzegał uczniów przed kwasem faryzeuszów.
Jezus wiele miejsca w swojej nauce poświęcał przestrogom przed bogactwem i chciwością. Opowiadał też przypowieści o słudze wiernym i niewiernym, o drzewie figowym oraz o ziarnku gorczycy i o zaczynie.
DRUGI OKRES PODRÓŻY
Jezus bolał nad Żydami i Jerozolimą, która sprzeniewierzyła się Panu. Dokonał również kolejnego uzdrowienia w szabat. Uleczył chorego na wodną puchliznę.
Jezus nauczał w przypowieściach – o skromności i o uczcie, o zaginionej owcy, zagubionej drachmie, o synu marnotrawnym, obrotnym rządcy, bogaczu i ubogim Łazarzu.
Jezus ogłosił również nierozerwalność małżeństwa.
TRZECI OKRES PODRÓŻY
Gdy Jezus przechodził blisko Samarii, wyszło Mu naprzeciw dziesięciu trędowatych, którzy błagali Go o uzdrowienie. On zaś nakazał im, by poszli pokazać się kapłanom. W drodze zostali uzdrowieni. Jednak tylko jeden z nich wrócił, żeby podziękować Jezusowi, a był to Samarytanin.
Jezus zalecał swoim słuchaczom wytrwałą modlitwę i opowiadał im przypowieści o niesprawiedliwym sędzim oraz faryzeuszu i celniku.
Chrystus zalecił bogatemu młodzieńcowi, żeby sprzedał swój majątek i poszedł za Nim, ale młodzieniec nie chciał tego uczynić.
Pod Jerychem Jezus uzdrowił niewidomego.
W Jerychu jeden ze znanych celników, Zacheusz, pragnął zobaczyć Jezusa, ale panował wielki tłok, dlatego wspiął się na drzewo. Jezus zaś spojrzał na niego i kazał mu zejść, ponieważ chciał u niego spożyć wieczerzę. Zacheusz był grzesznikiem, jednak nawrócił się i oddał połowę majątku ubogim, a tym, których skrzywdził, wynagrodził poczwórnie.
Jezus podczas uczty u Zacheusza opowiedział przypowieść o minach.
DZIAŁALNOŚĆ JEZUSA W JEROZOLIMIE
Jezus wjechał do Jerozolimy na osiołku, a ludzie rzucali mu pod stopy gałązki oliwne i wołali „Błogosławiony”. Faryzeusze chcieli, żeby Jezus zabronił im tego, ale On powiedział, że „jeśli ci zamilkną, kamienie wołać będą”.
Wjeżdżając do miasta, Jezus zapłakał nad przyszłym losem Jerozolimy. Kiedy zaś wszedł do świątyni, wypędził kupców. Potem nauczał. Wygłosił przypowieść o przewrotnych rolnikach, a także wyjaśnił sprawę podatku dla Cezara.
Jezus obserwował ludzi wrzucających jałmużnę do skarbony świątyni i powiedział, że najwięcej wrzuciła wdowa (jeden grosz), ponieważ oddała wszystko, co miała.
Jezus przepowiedział zburzenie Jerozolimy, koniec świata i swoje powtórne przyjście.
MĘKA I ZMARTWYCHWSTANIE JEZUSA
Arcykapłani i uczeni w Piśmie uknuli spisek przeciwko Jezusowi i zawarli umowę z Judaszem, który miał Go zdradzić.
W dzień Przaśników uczniowie przygotowali Paschę, a Jezus podczas wieczerzy ustanowił sakrament Eucharystii. Zapowiedział również, że jeden z uczniów Go zdradzi. Jezus powiedział Szymonowi, że modlił się za niego, żeby nie stracił wiary. Zapowiedział również, że zanim zapieje kogut, Piotr trzy razy się Go zaprze. Potem zaś Jezus stwierdził, że nadchodzi czas walki i należy kupić miecz.
Następnie Chrystus udał się na modlitwę do ogrodu Getsemani i prosił uczniów, aby czuwali wraz z Nim. Oni jednak zasnęli. Jezusa zaś ogarnęła wielka trwoga przed męką i modlił się, aby jeśli to możliwe, Bóg oddalił od Niego ten kielich.
Niedługo potem zjawił się Judasz na czele uzbrojonej gromady sług arcykapłanów i zdradził Jezusa pocałunkiem. Jeden z uczniów Jezusa odciął słudze kapłana ucho, jednak Jezus powstrzymał uczniów i uzdrowił mężczyznę. Powiedział również, że nastała godzina ciemności.
Zaprowadzono Jezusa przed Radę arcykapłanów. Piotr zaś szedł za nimi i czekał na dziedzińcu pałacu. Gdy jedna z służących i inne osoby rozpoznały Piotra, on trzykrotnie zaparł się Jezusa. Wtedy zapiał kogut, a Jezus spojrzał na Piotra. On zaś wyszedł na zewnątrz i gorzko zapłakał.
Jezus został zaprowadzony przed Wysoką Radę. Kiedy zapytali Go, czy jest Synem Bożym, Jezus potwierdził, a oni wydali na Niego wyrok śmierci.
Następnie zaprowadzono Jezusa do Piłata. Piłat zapytał Chrystusa, czy jest królem, On przytaknął. Piłat nie chciał osądzać Jezusa, więc odesłał Go do Heroda, który miał nadzieję, że prorok uczyni jakiś cud. Jezus jednak milczał. Herod kazał więc ubrać Go w lśniący płaszcz i odesłał do Piłata, który z kolei kazał zwołać lud i arcykapłanów i ogłosił, że nie znalazł w Nim winy. Kazał Go wychłostać i uwolnić. Lud jednak zawołał, żeby zabił Jezusa, a uwolnił Barabasza z okazji świąt. Piłat ugiął się pod żądaniami tłumu i wydał Jezusa na śmierć.
Jezus wyruszył w drogę na Golgotę. Żołnierze zatrzymali Szymona z Cyreny, by pomógł Jezusowi nieść krzyż. Za Chrystusem szło wiele płaczących kobiet, które Jezus pocieszył i powiedział, żeby nie płakały nad Nim, ale nad własnymi dziećmi. Na Golgocie ukrzyżowano Jezusa i dwóch złoczyńców, jednego po prawej, a drugiego po lewej stronie Mesjasza. Żołnierze rozdzielili między siebie szaty Chrystusa, rzucając o nie losy. Nad głową Jezusa umieszczono napis w języku greckim, łacińskim i hebrajskim: „To jest Król Żydowski”.
Jeden z łotrów złorzeczył Chrystusowi, ale drugi upomniał go, że oni ponoszą sprawiedliwą karę, a Jezus nie uczynił nic złego. Poprosił też Jezusa, by pamiętał o nim, gdy przyjdzie do Swego królestwa. Jezus zaś obiecał mu, że jeszcze dziś będzie z Nim w raju.
O 6 zapanowała wielka ciemność, a zasłona w świątyni rozdarła się. O 9 Jezus zawołał „Ojcze, w Twoje ręce składam ducha mego” i skonał. Setnik, który stał pod krzyżem, uwierzył w Syna Bożego.
Jeden z członków Wysokiej Rady, Józef z Arymatei, udał się do Piłata i poprosił o ciało Chrystusa. Owinął je w płótna i złożył w nowym grobie wykutym w skale. Przy pogrzebie Jezusa były również obecne kobiety, które przyszły za Nim z Galilei.
Pierwszego dnia po szabacie Maria Magdalena, Joanna i Maria, matka Jakuba udały się do grobu z wonnościami, ale zastały odsunięty kamień i puste wnętrze. Przed grobem stało dwóch aniołów, którzy powiedzieli, że Chrystus zmartwychwstał. Kobiety udały się do apostołów i opowiedziały im o wszystkim. Piotr pobiegł więc do grobu i ujrzał puste wnętrze oraz zwinięte płótna.
Tego samego dnia dwaj uczniowie szli do Emaus, a Jezus dołączył się do nich, ale oni Go nie poznali. Jezus zaś wykładał im Pisma proroków. Dopiero wieczorem, podczas wieczerzy, kiedy Jezus łamał chleb, uczniowie poznali Go, ale On zniknął. Wrócili więc do Jerozolimy i opowiedzieli wszystko pozostałym. Kiedy zaś byli wszyscy razem, Jezus stanął przed nimi, a potem spożył z nimi posiłek. Nakazał im pozostanie w mieście aż do momentu zstąpienia Ducha Świętego. Potem zaś zaprowadził uczniów do Betanii i wstąpił do nieba.
