Starożytność

Narodu Wybranego, Nowy – życie i nauki Chrystusa. Obie księgi zawierają wytyczne moralne, według których należy postępować, by dostąpić zbawienia.

Ważne pojęcia:

Epos- rozbudowany utwór literacki, którego celem jest upamiętnienie jakiegoś wydarzenia historycznego lub bohatera. Cechy, które zawiera tego typu utwór, to:

1. rozbudowana i wielowątkowa fabuła

2. brak powiązania przyczynowo-skutkowego między wydarzeniami

3. ukazywanie bohaterów w momentach przełomowych

4. obecność bohatera zbiorowego

5. inwokacja (rozwinięta apostrofa zawierająca odwołanie narratora do bóstwa lub innego duchowego patrona) na początku utworu

6. rozbudowane opisy o funkcji retardacyjnej (celowe opóźnianie akcji utworu)

7. trzecioosobowy, wszechwiedzący i obiektywny narrator

8. przenikanie się świata bogów i ludzi

9. obecność porównań homeryckich

10. podniosły styl

11. obecność stałych epitetów

12. wersy pisane heksametrem

13. mała rozpiętość czasowa narracji

14. fabuła niezależna od chronologii zdarzeń

15. konstrastowe zestawianie scen

16. występowanie skomplikowanych sytuacji w celu rozwinięcia fabuły

17. przeciwstawne siły spotykają się na końcu utworu

Heksametr daktyliczny- wiersz iloczasowy i izochroniczny, składający się z 24 mor (jednostek długości brzmienia), podzielonych na sześć stóp (po 4 mory). Stopa metryczna złożona z dwóch sylab długich to spondej, zaś stopa składająca się z jednej długiej i dwóch krótkich sylab to daktyl. Każda stopa daktyliczna może zostać zamieniona na spondej (mają tę samą wartość iloczasową). Ostatnia stopa, jeżeli jest daktylem, może być niepełna - wtedy zamiast ostatniej sylaby występuja pauza o długości jednej mory.

Dramat antyczny– utwór dramatyczny, którego cechy to:

1. obecność wszechwiedzącego chóru, którego zadaniem jest narracja i komentowanie wydarzeń

2. obecność konfliktu tragicznego – sytuacji, w której bohater jest bez wyjścia

3. ogromna rola fatum, bohaterowie często są bezsilni wobec losu i próby jego przezwyciężenia kończą się klęską

4. występowanie poszczególnych części dramatu: prologu, dialogu wprowadzającego w temat dramatu, parodosu – wejścia chóru i jego pierwszej pieśni, epeisodiów – partii dialogowych, stasimonów – kolejnych pieśni chóru i exodosu – końcowej pieśni chóru

5. zasada decorum – forma musi być odpowiednia do treści

6. zasada trzech jedności – akcji (jednowątkowa), miejsca (akcja toczy się w jednym miejscu), czasu (nie może przekraczać dwóch dni)

7. zasada mimesis – należy pisać o rzeczach i wydarzeniach prawdziwych (należy jednak pamiętać, jaki świat Grecy uważali za prawdziwy)

8. zasada docere – utwór ma nieść naukę

9. nie można ukazywać na scenie brutalności i zbrodni

10. element katharsis – oczyszczenia moralnego, którego dostępujemy przez obcowanie ze sztuką – uczucie litości lub trwogi, kiedy utożsamiamy się z bohaterem

Anakreontyk– wiersz usiłujący naśladować twórczość Anakreonta; jego tematyką jest miłość, erotyka, radość życia i zabawa, często pojawia się postać Erosa.

Bukolika, Sielanka, Idylla– gatunek obejmujący utwory związane tematycznie z życiem wiejskim, mający postać monologu. Jego bohaterami są pasterze, rolnicy, rybacy.

Elegia– gatunek zbliżony do trenu, istnieje w różnych odmianach: żałobnej, miłosnej, wojennej, politycznej, dydaktycznej, biesiadnej.

Epigramat– gatunek wywodzący się z napisów nagrobnych, zawarty w zwięzłej formie. Jest aforystyczny, humorystyczny, zakończony pointą. Za twórcę gatunku uważa się Symonidesa.

Epitafium– wiersz przeznaczony do umieszczenia na nagrobku lub utwór sławiący