Narrator zakłada, że mądrość jest ważniejsza od przyjemności, ale dochodzi do wniosku, iż zdobywanie wiedzy jest trudne i uciążliwe, a ostatecznie i mądrzy, i głupi umierają w taki sam sposób. Sądzi, że najlepszą drogą życiową jest chwalenie Boga i cieszenie się życiem, oczywiście – w umiarze. Kaznodzieja sam na sobie sprawdził wiele przyjemności tego świata: bogactwo, władzę, upojenie alkoholowe, rozkosze miłości. Żadna z tych rzeczy nie przyniosła mu jednak szczęścia.
Dalej nauczyciel śledzi ludzkie życie. Odkrywa, że występują w nim wydarzenia szczęśliwe, jak narodziny czy miłość, ale odpowiadają im także ich przeciwieństwa - śmierć i nienawiść, które także mają w życiu miejsce. Wskazuje, że ludzie mają problem z odróżnieniem sprawiedliwości od niegodziwości. Podczas pracy ludzie rywalizują ze sobą i odczuwają zazdrość, dlatego eklezjasta podkreśla, że współpraca jest lepszym rozwiązaniem, ponieważ taka sama praca jest lepiej i szybciej wykonana przez grupę ludzi, niż przez jednego człowieka.
Kohelet opowiada o ludzkich grzechach: nieumiarkowaniu w jedzeniu i piciu, miłości do bogactwa i gadulstwie. Pokazuje, jak należy unikać tych błędów. Jednak nie nakazuje ludziom, by byli idealni - mówi, że powinni znajdować się pośrodku drogi od czynienia zła do bycia prawym. Jest to najbardziej ludzkie (choć, oczywiście, winniśmy się starać żyć jak najlepiej).
Eklezjasta zastanawia się, dlaczego ludzi złych spotyka taki sam los jak ludzi dobrych. Nudzą go dyskusje o różnicach między dobrem i złem. Dochodzi do wniosku, że o ludzkim życiu decydują przypadki, czas i szanse, które dostaje człowiek.
Nauczyciel zachęca ludzi, by cieszyli się swoim życiem i wypełniali je godnymi zajęciami, ponieważ jest ono krótkie i należy je wykorzystać jak najlepiej. Ludzie muszą przyjąć szanse, jakie daje im życie. Ludzie młodzi powinni pozostać szczęśliwi i podążać za swoimi pragnieniami, ale zawsze pamiętać o Bogu. Wszystkie rzeczy na ziemi są tylko tymczasowe, kiedyś wszystko wróci do Boga.
Na końcu Kohelet przestrzega przed słuchaniem zbyt wielu mądrych słów, ponieważ poszukiwanie mądrości nigdy się nie skończy. Koniec końców - ludzie powinni przestrzegać przykazań i bać się Boga.
