Przedwiośnie - Motyw ojczyzny

Ostrożna koncepcja państwotwórcza Szymona Gajowca. Słabość tej koncepcji polegała na społecznej cierpliwości, czy Polacy wytrzymają powolne reformy. Czy nie będzie na reformy za późno, gdy przestanie istnieć państwo w obecnym kształcie. Polska niepodległa jest państwem jest państwem pełnym napięć. Władza opiera się na przemocy.

Żeromski nie akceptował sposobów sprawowania władzy, gdzie carski aparat został zastąpiony tylko prze polską policję. Autor dystansuje się wobec zaprezentowanych w powieści programów. Cezary nie znajduje również swojej ideologii, miota się pośród różnych wizji.