Potop - Potop jako powieść historyczna?

Pisząc swoje dzieło, Sienkiewicz czerpał ze źródeł historycznych, między innymi pamiętników Jana Chryzostoma Paska, czy autobiografii Bogusława Radziwiłła. Nie można jednak podchodzić do „Potopu” jako źródła nauki historii, większość postaci jest fikcyjna a niektóre zjawiska i motywy postaci historycznych przejaskrawione.

Opisana przez Sienkiewicza zdrada księcia Janusza Radziwiłła nie była tak jednoznaczna i zaskakująca. Przygotowania do układu trwały przez pewien czas i zapewne wiedziała o nich miejscowa szlachta. Jej bunt nie nastąpił w czasie uczty, ale dopiero w jakiś czas później. Takich nieścisłości jest więcej. Na przykład mało realne by przybysz znikąd Babinicz uzyskał w krótkim czasie taki wpływ na dworze królewskim, by wyznaczać trasę powrotu Jana Kazimierza do Polski.