Potop - streszczenie

szlachta nie stawia oporu, bardziej bojowo nastawieni są chłopi i mieszczanie. W czasie ostatniego postoju przed przybyciem do Częstochowy Kmicic słyszy rozmowę dowódcy wojsk szwedzkich Wrzeszczowicza i barona Lisoli. Obaj omawiają plany zajęcia klasztoru na Jasnej Górze i obrabowania jego skarbca. Pan Andrzej przybywa do Częstochowy i ostrzega mnichów. 18 listopada rozpoczyna się oblężenie Jasnej Góry. Kmicic pomaga w obronie klasztoru. Wielodniowe oblężenie nie przynosi efektów – klasztor nadal się broni. Szwedzi sprowadzają potężną armatę do kruszenia murów. Nocą Kmicic wysadza działo, zostaje ranny i pojmany. Szwedzi skazują go na śmierć i przekazują panu Kuklinowskiemu, który był w klasztorze jako ich poseł i został znieważony przez Kmicica. Kuklinowski chce się zemścić na Kmicicu, ale pana Andrzeja ratują Kiemlicze, którzy opuścili go przed przybyciem do Częstochowy, służyli Kuklinowskiemu i rabowali Szwedów. W Boże Narodzenie 1655 roku kończy się oblężenie Jasnej Góry. Szwedzi ustępują. Kmicic razem ze swymi ludźmi jedzie na Śląsk. W Głogowej dociera do króla Jana Kazimierza, opowiada mu o obronie Częstochowy. Przed królem występuje pod przybranym nazwiskiem Babinicza, Jan Kazimierz opowiada, że książę Bogusław Radziwiłł ostrzegał go, iż szlachcic nazwiskiem Kmicic będzie próbował go porwać i przekazać Szwedom.
Król postanawia zatrzymać Babinicza przy sobie i ruszyć do Lubowli, na spotkanie z marszałkiem Lubomirskim. Po drodze, niedaleko Żywca, w górskim wąwozie królewski oddział napotyka przeważające siły szwedzkie. Kmicic z Kiemliczami rzucają się na Szwedów, ale muszą ustąpić pod naporem nieprzyjaciela. Życie królowi ratują górale, atakując Szwedów. Kmicic jest ciężko ranny, wyznaje Janowi Kazimierzowi swoje nazwisko. Król dociera do siedziby Lubomirskiego,