Obraz wioski, ukazanej w noweli Żeromskiego jest daleki od wizji sielskiej arkadii. Dominującym elementem krajobrazu roztaczającego się wokół Obrzydłówka (nazwa znacząca) i pobliskich wiosek jest brzydota, monotonia oraz szarość: „Zdawało się, że słońce oświetla to pustkowie po to jedynie, aby okazać jego bezpłodność, nagość i posępność... Brzegiem drogi, okrytej brudnym piaskiem, porytej wybojami i wygrodzonej ruinami płotu, wlókł się codziennie biedny doktór z parasolem...” Specyficzny klimat prowincji doprowadza Obareckiego do melancholii. Bohater czuje się osaczany przez nieustanną nudę, ciasnotę horyzontów, a nawet posępność miejscowego krajobrazu. Doktor czuje się przybity i pokonany przez szarą codzienność życia w miasteczku. W dużo gorszej sytuacji są mieszkańcy wiosek, cierpiący dotkliwą nędzę. Obarecki przekonuje się o tym widząc warunki, w jakich przez ostatnie trzy lata mieszkała Bozowska. Nędzna chata, przenikliwe zimno i brak pożywienia – oto realia wiejskiego życia i prawdziwej „pracy u podstaw”. Po śmierci Bozowskiej doktor decyduje się na „mniejsze zło” i powrót do miasta.
