„Idiota” powstawał w okresie pomiędzy wrześniem 1867 roku a styczniem 1869. Był redagowany dwukrotnie w roku 1867. Po drugiej redakcji w powieści pojawili się nowi bohaterowie, a także zmienił się wątek przewodni.
Pierwszą wersję powieści Dostojewski uznał za zbyt banalną i dlatego redagując powieść po raz drugi, większość wątków powieści odrzucił. Motywem przewodnim powieści uczynił zagmatwane losy czworokąta miłosnego. Książę Myszkin zakochuje się w dwóch kobietach : Nastazji Filipownie Baraszkowej oraz Agłai Iwanownie Jepanczyn. Nastazja kocha księcia, ale darzy także uczuciem Pafiona Siemionowicza Rogożyna, który także jest w niej zakochany. Parfion kocha Nastazję miłością zachłanną i zaborczą, natomiast książę litością. Nastazja nie wie kogo ma wybrać. Później w drogę wchodzi jej Agłaja, którą książę pokochał, choć ani on, ani Agłaja nie chcą się z początku do tego przyznać. Pogmatwane losy ludzkie prowadzą wreszcie do serii tragedii.
Dostojewski zaczął pisać swoją powieść w Genewie, a ukończył we Florencji.
Była to druga po „Zbrodni i karze” znacząca pozycja w karierze Dostojewskiego.
Po raz pierwszy powieść była wydrukowana w czasopiśmie „Russkij Wiestnikj”. Pierwsze siedem rozdziałów pojawiło się bezpośrednio w czasopiśmie w 1868 roku. Reszta powieści ukazała się w roku kolejnym jako dodatek do tejże gazety.
Pierwsze wydanie książkowe ukazało się w 1869 roku.
Początkowo Dostojewski chciał zatytułować swoją powieść „Książę Myszkin”, jednak później zdecydował się nadać jej ironiczny tytuł „Idiota”. Człowiek dobry, kierujący się wartościami, jakie w życiu wyznaje, szczery i prawdomówny jest zazwyczaj traktowany przez innych ludzi, jak naiwniak, którego łatwo oszukać.
