Raskolnikow to postać wewnętrznie rozdarta. Nie można odmówić mu inteligencji i spostrzegawczości. Bohater, obserwując zachowania napotykanych ludzi (m.in. alkoholika Marmieładowa), dostrzega niesprawiedliwość losu przedstawicieli najniższych warstw społecznych (rodzina Katarzyny). Tworzy sobie własną filozofię i dzieli ludzkość na dwa obozy – ludzi przeciętnych i wybitne jednostki, stojące ponad prawem i moralnością (sam Raskolnikow uważa się za ateistę). Własne przemyślenia i pogarszająca się sytuacja materialna doprowadzają do tragedii. Raskolnikow zabija, chcąc sprawdzić „siłę” własnej osobowości. Zbrodnia odciska jednak silne piętno na jego psychice. Bohater cierpi, doprowadzając się do choroby. Pod wpływem kolejnych wydarzeń (śledztwo, spotkanie z Sonią) przechodzi powolną i bolesną przemianę duchową, mającą finał podczas syberyjskiej katorgi.
Początkowo morderca boleje jedynie nad własną słabością (nie wykonał zamierzonego „planu”), później dostrzega makabryczność zbrodni, na końcu zauważa możliwość wyzwolenia przez ewangeliczną obietnicę zbawienia. Raskolnikow-zesłaniec to postać „odkupiona” przez cierpliwą pracę oraz cierpienie i miłość Sonii.
