Inspiracją dla Fredry były jego własne przeżycia. Był zakochany w Zofii Skarbowej, mężatce, która planowała rozwieść się ze swoim mężem. Pisarz spodziewał się, że szybko będzie mógł się z nią ożenić, niespodziewanie jednak sprawa przedłużała się, co odebrało mu chęć do tworzenia. Powrócił do swego dzieła, kiedy ostatecznie pojął Zofię za żonę. Tytuł utworu odnosi się do dwu bohaterek - Klary i Anieli - które, zagrożone, nieszczęściem małżeństwa bez miłości, decydują się złożyć przysięgę, iż nigdy nie wyjdą za mąż i pozostaną do śmierci pannami, trzymając się z dala od mężczyzn. Ich czyn wynikał z wizji miłości, którą wyniosły z sentymentalnej literatury, a której nie spotkały w swoim życiu. Podtytuł "Magnetyzm serca" nawiązuje do modnej za życia pisarza teorii F. Mesmera o magnetyzmie, która głosiła, że niektórzy ludzie mogą wpływać na innych za pomocą fluidu, siły duchowej, znajdującej się w ciele człowieka.
Akcja toczy się w czasie współczesnym pisarzowi, to jest w I poł. XIX wieku, w dworku we wsi pod Lublinem. Autor ciekawie opisuje miejsce akcji - nie przez jego wygląd, a przez ludzi, którzy w nim żyją. Mieszkańcy dworku szlacheckiego pani Dobrójskiej, choć niezbyt bogaci, wiodą życie niezwykle szczęśliwe, czyniąc dworek miejscem idealnym. Są dobrzy, uczciwi i cieszą się życiem. Ani czas, ani miejsce akcji nie mają zbyt dużego znaczenia dla fabuły utworu, ponieważ wartości, które przedstawia, są ponadczasowe. Cała fabuła roztacza się na przestrzeni kilkunastu godzin, od poranka do wieczora.
"Śluby panieńskie" to tak zwana komedia intrygi. Jest to żartobliwy, pogodny utwór dramatyczny, skupiający swą akcję wokół pewnej intrygi, która kończy się szczęśliwie dla bohaterów. Operuje różnymi rodzajami komizmu – słownym (bohaterowie przekręcają słowa innych osób, rozmawiając ze sobą wcale nie słuchają się nawzajem, tylko mówią swoje, a dialog łączy się w zaskakującą całość), sytuacyjnym (zachowanie bohaterów w poszczególnych scenach) i charakteru (płaczliwy Albin). W tym utworze ową intrygę układa Gustaw w celu zdobycia serca Anieli. Efekty misternego planu są pozytywne - spełnia się życzenie Radosta i pani Dobrójskiej oraz dochodzi do połączenia Albina z Klarą. Elementem utworu jest komedia charakteru, wyrażająca się w kreacjach bohaterów - typowych i prawdopodobnych postaci należących do szlachty polskiej. Każdy bohater posiada odmienne cechy, posługuje się indywidualnym językiem i ma własny charakter, np. sentymentalny, subtelny i powolny Albin jest przeciwieństwem sprytnego, energicznego i śmiałego Gustawa, a ich osobowości, kontrastując ze sobą, potęgują się wzajemnie. Bohaterki w trakcie trwania utworu przechodzą przemiany duchowe, można nawet powiedzieć, że dorastają. Postaci są z krwi i kości, mają zarówno zalety, jak i wady, dlatego czytelnik nie odnosi wrażenia, że są tylko wytworami fikcji. Używają języka potocznego i żywego, nie zaś typowego dla opozycyjnego romantyzmu patetycznego i skrajnie emocjonalnego. W wypowiedzi wplatają często przysłowia.
Utwór dzieli się na pięć aktów.
Akt I - 10 scen, pełni funkcję wprowadzenia do akcji
Akt I - 9 scen
Akt III - 6 scen
Akt IV - 9 scen
Akt V - 8 scen
Autor posłużył się jedenastozgłoskowcem, wyjątkowo czasem zmieniając go na rzecz ośmio- lub trzynastozgłoskowca. Utwór skomponował tak, by można było bez przeszkód wystawiać go na scenie.
Utwór porusza tematykę miłości, stanowiąc wręcz jej apoteozę i wychwalając jej przymioty. Autor opisuje ją jako kształtującą się powoli, motywującą bohaterów do określonych działań i obdarowującą kochających się ludzi szczęściem. Jest to przeciwieństwo romantycznego jej pojmowania, w którym miłość spada na człowieka nagle i bezlitośnie, przygniata go swą siłą i nie pozwala zaznać wytchnienia. W "Ślubach panieńskich" widzimy panoramę różnych rodzajów tego uczucia, albowiem każdy z bohaterów, zgodnie ze swym charakterem, kocha inaczej i inaczej się zakochuje. Dla lekkomyślnego Gustawa miłość jest uczuciem silnym i trudnym do opanowania, dla dobrodusznej Anieli zaś łagodnym i pobłażliwym, dla Albina rozpaczliwym i sentymentalnym, dla Klary występnym. Z miłością odwiecznie związana jest kwestia małżeństwa, które często zawierane były bez miłości i wbrew woli dwojga młodych ludzi. Z początku wydaje się, że tak właśnie stanie się z Anielą i Gustawem, jednak w końcu zrodziło się między nimi uczucie. Radost i Dobrójska cierpią, ponieważ w młodości ich rodzice sprzeciwili się ich związkowi. Także między rodzicami Klary nie ma szczęścia, a wszystko zanosi się na to, że i ona go nie zazna. Fredro w subtelny sposób pokazuje, że młodzi ludzie powinni sami decydować, z kim pragną spełnić resztę swego życia, bowiem małżeństwa zakładane na zasadzie umowy rodziców zainteresowanych nie przynoszą szczęścia, stają się raczej źródłem cierpienia. Autor z urokiem ośmiesza także wykształcenie młodych ludzi, czerpiących wiedzę o życiu z sentymentalnych i romantycznych powieści, które nigdy nie kończą się szczęśliwie, ich bohaterowie cierpią z powodu tragicznej miłości, a ukazani ludzie na ogół są źli i okrutni dla siebie, co parę bohaterek, Anielę i Klarę, doprowadza do złożenia ślubów, iż nigdy nie wyjdą za mąż. Na dodatek młodzi mężczyźni zapożyczają z tego typu książek wzory zachowań idealnych kochanków, w efekcie zachowując się śmiesznie i infantylnie - widzimy to na przykładzie Albina, cierpiącego z miłości i wylewającego potoki łez; powszechnie znane są także historie o ludziach, którzy pod wpływem lektury „Cierpień młodego Wertera” Goethego popełniali samobójstwa.
Czas akcji: 1 poł XIX wieku, około 12 godzin
Miejsce akcji: dworek szlachecki na wsi w okolicach Lublina
