Aleksander Fredro - życiorys
Aleksander Fredro urodził się 20 czerwca 1793 roku w Surochowie koło Jarosławia. Należał do rodziny szlacheckiej, która w 1797 roku przeprowadziła się do Beńkowej Wiszni.
Młody Aleksander nigdy nie został zapisany do żadnej z publicznych szkół, w których uczyli się rówieśnicy. Rodzice zagwarantowali synowi prywatne lekcje w domu prowadzone przez najwybitniejszych nauczycieli.
Szczęśliwe dzieciństwo przerwał pożar dworu w Beńkowskiej Wiszni 12 stycznia 1806 roku. Ogień pozbawił młodzieńca nie tylko domu, ale również ukochanej matki, Marianny Fredrowej, która zginęła w pożarze. Po śmierci pani domu ojciec, Jacek, hrabia Fredro, wyjechał wraz z synem do Lwowa, gdzie postanowił zamieszkać.
Młody Fredro dorastał u boku ojca, który stanowił dla niego wzór godny naśladowania. W roku 1809 młodzieniec dał upust wojskowym zapędom, zaciągając się do armii Księstwa Warszawskiego. W późniejszym czasie służył również u boku Napoleona. Za udział w wyprawie w roku 1812 otrzymał Złoty Krzyż Virtuti Militari. W latach 1813-1814 służył jako oficer ordynansowy w sztabie cesarza. Kolejne odznaczenie, Krzyż Legii Honorowej, Aleksander otrzymał w roku 1814. Rok później Napoleon abdykował, a Fredro powrócił do rodzinnego Beńkowa Wisznia. Po powrocie wstąpił do lubelskiej loży wolnomularskiej. Wzbogacony doświadczeniami minionych lat i wojennych wypraw rozpoczął również karierę pisarską.
Mając dwadzieścia pięc lat, rozpoczął pracę nad swoją pierwszą komedią, „Panem Geldhabem”. Opowiada ona o przygodach pewnego młodego szlachcica, który uporczywie starał się o rękę tytułowego pana Geldhaba. Ten z kolei za wszelką cenę zamierzał wydać córkę za księcia. Wszystkie perypetie opisane zostały z niezwykłym humorem i wdziękiem właściwym autorowi. Sztuka została wystawiono w roku 1821 i spotkała się z wyjątkowym aplauzem publiczności, odnosząc niebagatelny sukces. W roku 1828 Aleksander pojął za żonę hrabinę Jabłonowską, właścicielkę zamku w Odrzykoniu. Ślub był zwieńczeniem trwających jedenaście lat starań o względy Zofii. Ten rok przyniósł również pisarzowi spadek odziedziczony po śmierci ojca.
Aleksander, autor mający na swoim koncie już kilkanaście komedii, w roku 1829 wstąpił do Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Reprezentowało ono naukę całego kraju, skupiało uczonych, literatów oraz innych znanych i zasłużonych przyjaciół nauk. Założenie Towarzystwa stanowiło przełom w rozwoju nauki i sposobach uprawiania jej w Polsce. Prowadziło pracę zespołową, systematyczną i zorganizowaną. Prace Towarzystwa były drukowane głównie w Rocznikach Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i w Pamiętniku Warszawskim. Działalność Towarzystwa została przerwana przez władze rosyjskie w ramach represji po powstaniu listopadowym. Tradycje przejęło Towarzystwo Naukowe Warszawskie.
W 1832 roku Aleksander przechowywał w swoim domu dwóch powstańców z Wielkopolski, którzy w obawie przed represjami ze strony władz pruskich schronili się w Galicji. Fredrowie mieszkali w Beńkowie osiemnaście lat, a następnie zdecydowali przenieść się do zakupionego we Lwowie dworku z ogrodem. W 1848 roku Fredro był członkiem lwowskiej Rady Narodowej, a w latach 1850-1855 przebywał po raz drugi we Francji. Od 1861 roku był posłem do Sejmu Krajowego. Postulował budowę w Galicji pierwszej linii kolejowej, zorganizował Towarzystwo Kredytowe Ziemskie i Galicyjską Kasę Oszczędności. W 1873 stał się członkiem Akademii Umiejętności. 15 lipca 1876 roku Aleksander Fredro zmarł we Lwowie. Jego ciało spoczęło w rodzinnej krypcie kościoła w Rudkach niedaleko Lwowa.
Do najważniejszych dzieł autora zaliczamy:
Młody Fredro dorastał u boku ojca, który stanowił dla niego wzór godny naśladowania. W roku 1809 młodzieniec dał upust wojskowym zapędom, zaciągając się do armii Księstwa Warszawskiego. W późniejszym czasie służył również u boku Napoleona. Za udział w wyprawie w roku 1812 otrzymał Złoty Krzyż Virtuti Militari. W latach 1813-1814 służył jako oficer ordynansowy w sztabie cesarza. Kolejne odznaczenie, Krzyż Legii Honorowej, Aleksander otrzymał w roku 1814. Rok później Napoleon abdykował, a Fredro powrócił do rodzinnego Beńkowa Wisznia. Po powrocie wstąpił do lubelskiej loży wolnomularskiej. Wzbogacony doświadczeniami minionych lat i wojennych wypraw rozpoczął również karierę pisarską.
Mając dwadzieścia pięc lat, rozpoczął pracę nad swoją pierwszą komedią, „Panem Geldhabem”. Opowiada ona o przygodach pewnego młodego szlachcica, który uporczywie starał się o rękę tytułowego pana Geldhaba. Ten z kolei za wszelką cenę zamierzał wydać córkę za księcia. Wszystkie perypetie opisane zostały z niezwykłym humorem i wdziękiem właściwym autorowi. Sztuka została wystawiono w roku 1821 i spotkała się z wyjątkowym aplauzem publiczności, odnosząc niebagatelny sukces. W roku 1828 Aleksander pojął za żonę hrabinę Jabłonowską, właścicielkę zamku w Odrzykoniu. Ślub był zwieńczeniem trwających jedenaście lat starań o względy Zofii. Ten rok przyniósł również pisarzowi spadek odziedziczony po śmierci ojca.
Aleksander, autor mający na swoim koncie już kilkanaście komedii, w roku 1829 wstąpił do Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Reprezentowało ono naukę całego kraju, skupiało uczonych, literatów oraz innych znanych i zasłużonych przyjaciół nauk. Założenie Towarzystwa stanowiło przełom w rozwoju nauki i sposobach uprawiania jej w Polsce. Prowadziło pracę zespołową, systematyczną i zorganizowaną. Prace Towarzystwa były drukowane głównie w Rocznikach Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i w Pamiętniku Warszawskim. Działalność Towarzystwa została przerwana przez władze rosyjskie w ramach represji po powstaniu listopadowym. Tradycje przejęło Towarzystwo Naukowe Warszawskie.
W 1832 roku Aleksander przechowywał w swoim domu dwóch powstańców z Wielkopolski, którzy w obawie przed represjami ze strony władz pruskich schronili się w Galicji. Fredrowie mieszkali w Beńkowie osiemnaście lat, a następnie zdecydowali przenieść się do zakupionego we Lwowie dworku z ogrodem. W 1848 roku Fredro był członkiem lwowskiej Rady Narodowej, a w latach 1850-1855 przebywał po raz drugi we Francji. Od 1861 roku był posłem do Sejmu Krajowego. Postulował budowę w Galicji pierwszej linii kolejowej, zorganizował Towarzystwo Kredytowe Ziemskie i Galicyjską Kasę Oszczędności. W 1873 stał się członkiem Akademii Umiejętności. 15 lipca 1876 roku Aleksander Fredro zmarł we Lwowie. Jego ciało spoczęło w rodzinnej krypcie kościoła w Rudkach niedaleko Lwowa.
Charakterystyka twórczości
Aleksander Fredro był autorem głównie komedii, rzadziej wierszy, poematów i aforyzmów. W jego twórczości niemal nie natkniemy się na jakiekolwiek ślady romantyzmu. Stało się to przedmiotem ostrej krytyki, z powodu której Fredro zaprzestał pisania na lat osiemnaście.Do najważniejszych dzieł autora zaliczamy:
- Gwałtu, co się dzieje!,
- Intryga na prędce,
- Damy i Huzary,
- Dożywocie,
- Mąż i żona,
- Cudzoziemszczyzna,
- Nowy Don Kiszot, czyli sto szaleństw,
- Odludki i poeta,
- Pan Geldhab,
- Pan Jowialski,
- Śluby panieńskie, czyli magnetyzm serca,
- Trzy po trzy,
- Nocleg w Apeninach,
- Wielki człowiek do małych interesów,
- Wychowanka,
- Ożenic się nie mogę,
- Zapiski starucha,
- Zemsta,
- Piczomira, królowa Branlomanii,
- Sztuka obłapiania oraz
- Rewolwer.
