Szymon Pietruszka - charakterystyka • Kamień na kamieniu

Główny bohater utworu i pierwszoosobowy narrator opowieści. Pod wpływem myśli o budowie rodzinnego grobowca wraca wspomnieniami do czasów młodości, robiąc swoisty ,,przegląd” swojego dotychczasowego życia. Dzieciństwo kojarzy się bohaterowi przede wszystkim z ciężką pracą, biedą i surowym ojcem. Szymon opisuje wspólne zabawy z braćmi, psikusy robione dziewczętom, sąsiedzkie spory i bijatyki. Młodość upływa pod hasłem zabawy, zalotów do dziewcząt i partyzantki. Podczas wojny młody Pietruszka dowodzi oddziałem partyzantów. Jako ,,Orzeł” zapracuje sobie na szacunek kolegów i pamięć mieszkańców wioski.

Dzięki sprytowi i chęci przetrwania, wiele razy udaje mu się uniknąć śmierci m.in. podczas ucieczki z grupy mężczyzn wywiezionej do lasu w celu rozstrzelania. Po wojnie Szymon wraca na gospodarstwo. Zajmuje się fryzjerstwem, potem pracuje jako urzędnik, stopniowo popadając w alkoholizm. Życie bohatera zmienia nagły wypadek. Od tej pory Szymon zaczyna zastanawiać się nad swoim życiem, szuka odpowiedzi na pytania o sens ludzkiego istnienia, śmierci i przeznaczenia. Jest wnikliwy obserwatorem przemian zachodzących we wsi i wśród jej mieszkańców. Trafnie ujmuje problemy dręczące współczesnych mu ludzi. Opowiada ciekawie, serwując czytelnikowi historie pełne humoru, przygód i celnej refleksji.