Zjawia się Dziadowi jako widmo Jakuba Szeli, powstańca chłopskiego, który przewodził rabacji z roku 1846 wymierzonej przeciwko szlachcie. Doszło wtedy do krwawych mordów na właścicielach majątków ziemskich. Upiór nie jest tylko symbolem pamięci Dziada o dawnych wydarzeniach, ale znakiem niebezpieczeństwa podziału narodu, którego groźba nie została zażegnana.
