Na stronie używamy cookies. Korzystanie z witryny oznacza zgodę na ich wykorzystywanie. Szczegóły znajdziesz w Polityce Prywatności.
ZAMKNIJ X

Szewcy - Geneza utworu

Dramat Stanisława Ignacego Witkiewicza zatytułowany „Szewcy” powstawał w latach 1931-1934. Jego podtytuł to: „Naukowa sztuka ze śpiewkami w trzech aktach”. Utwór zalicza się do gatunku dramatu modernistycznego i groteskowego. Wystawiony został po raz pierwszy dopiero w 1957 roku w Sopocie. Dramat przedstawia wizję społeczeństwa, jakie wyrośnie na gruncie umocnienia kapitalizmu, faszyzmu, późniejszej rewolucji proletariatu i ostatecznego przewrotu, biurokratycznego i technokratycznego, który doprowadzi do mechanizacji życia. Słowo "naukowa"w podtytule wskazuje, że Witkacy chciał dokonać prawdziwej diagnozy zjawisk, które występują w społeczeństwie. Utwór osadzony jest w dwudziestym wieku, w bliżej nieokreślonej przyszłości w stosunku do powstania utworu, na co dowodem jest wspominanie o wówczas żyjących ludziach, np. Tuwimie, jako zmarłych. Mimo iż występują liczne odwołania do historii Polski„Szewcy” mają znaczenie uniwersalne, dotyczą mechanizmów zachodzących w całej ludzkości.

Dramat składa się z trzech aktów, które nie są podzielone na sceny. Budowa utworu odpowiada Heglowskiej teorii historiozoficznej, wedle której w dziejach ludzkości występuje teza, antyteza i synteza. W akcie pierwszym dokonuje się przewrotu faszystowskiego, w drugim pojawia się jego przeciwnik - komunizm, w trzecim zaś nadchodzi synteza dwóch poprzednich systemów - technokracja.

W utworze występują elementy "Czystej Formy", teorii estetycznej Witkacego dotyczącej kształtowania wszelakich dzieł, w tym dramatu. Wydarzenia nie zawsze następują po sobie logicznie, ciąg przyczynowo-skutkowy zostaje zaburzony. Akcja jest chaotyczna i groteskowa, a niektóre zdarzenia na poły fantastyczne, jak np. zamiana Scurvy'ego w psa czy wychwalanie przyrody przez zabitego Sajetana. Wielokrotnie pojawia się nuda, i to nie tylko jako atmosfera, ale nawet tablica z wyraźnie wypisanym słowem „nuda”. Bohaterowie rozmawiają ze sobą głównie po to, by zabić czas, dlatego ich rozmowy często nie mają zbyt wiele sensu. Didaskalia są rozbudowane i posiadają specyficzne opisy wyglądu bohaterów, nie będące krótkimi, rzeczowymi określeniami, a np. porównaniami. Imiona bohaterów mówią o nich samych, nazwisko Scurvy'ego oznacza w jęz. angielskim szkorbut i nazwany on jest szkorbutem ludzkości, jedno z nazwisk Księżny to Zbereźnicka, co świetnie oddaje jej zachowanie. Postaci używają języka pełnego neologizmów, metafor, hiperboli, mieszają szczegółowe terminy z dziedzin nauki, techniki, filozofii, często klną, wymyślając nowego rodzaju przekleństwa, np. "sflądrysyn".