Na stronie używamy cookies. Korzystanie z witryny oznacza zgodę na ich wykorzystywanie. Szczegóły znajdziesz w Polityce Prywatności.
ZAMKNIJ X

Kronika Galla Anonima - Przykładowe wypracowania

Koncepcja władcy idealnego na podstawie „Kroniki polskiej” Galla Anonima

    Nieznany jest autor „Kroniki polskiej”, którą spisano prawdopodobnie w latach 1113-1116. Nazywa się go Gallem Anonimem, ponieważ jest bardzo możliwe, że pochodził z Francji. Przebywał w klasztorze benedyktyńskim na Węgrzech, skąd przybył na dwór Bolesława Krzywoustego, gdzie przy pomocy kanclerza Michała Awdańca napisał w języku łacińskim kronikę, której celem było upamiętnienie i uczczenie aktualnie panującego władcy. Kronika obejmuje historię Polski od czasów legendarnych, to jest za rządów Popiela, do lat 1109-1113, kiedy Bolesław Krzywoustego zwycięsko odpierał niemieckie najazdy. Ponieważ celem Galla Anonima było podkreślenie wielkości osoby władcy, zarówno jego, jak i jego przodka, Bolesława Chrobrego, ukazał jako postaci archetypiczne – władców idealnych. Autor opisując przymioty tych postaci posłużył się stylem, jaki znany jest z francuskiej epiki rycerskiej gatunku chansons de geste, dlatego czytając o dokonaniach Bolesława Chrobrego na myśl przyjść nam może ukazany w „Pieśni o Rolandzie” cesarz Karol Wielki.
    Bolesław Chrobry był synem Mieszka Pierwszego i księżniczki czeskiej o imieniu Dąbrówka. Był władcą bardzo pobożnym, niezwykle odważnym i walecznym, a także bardzo dobrym, ponieważ za jego czasów zdaniem Galla Polska przechodziła „Wiek Złoty”, zaś po jego śmierci weszła w „Ołowiany”. Chrobry w czasie pokoju zajmował się fundowaniem kościołów i zakładaniem biskupstw, zaś w czasie niepokojów powiększał granice kraju, czyniąc z niego imperium rozciągające się aż nad brzegi Dunaju, lub walczył z poganami, by szerzyć wiarę chrześcijańską. W średniowieczu to właśnie czyniło z króla idealnego władcę, to jest walczącego w imię Boga Jedynego i dbającego o swój lud. Gall pokazuje go w skrajnie pozytywnym świetle, nawet to, że pohańbił ruską księżniczkę uważa za czyn chwalebny, ponieważ owej niewieście to się należało za odtrącenie afektu polskiego króla. Obecnie możemy uważać taki czyn za barbarzyński, jednak trzeba pamiętać, że mentalność ludzi średniowiecza różniła się od naszej.
    Śmierć Chrobrego Gall Anonim ukazał jako wielce tragiczne wydarzenie. W opisie tego, co nastąpiło, Polska nazwana jest królową, która za życia władcy nosiła błyszczącą złotem koronę, wysadzaną drogimi kamieniami, zaś w tej chwili ta królowa odziana jest we wdowie szaty i siedzi w popiele. Gall pisze, że powszechnie sądzono, iż razem z królem odszedł pokój, radość i dostatek. Następuje jeszcze „Pieśń o śmierci Bolesława”, również w tonie żałobnym. W ten sposób autor chciał podkreślić, jak wielkim i powszechnie uwielbianym władcą był Bolesław Chrobry.
    Drugim królem, posiadającym same zalety, był imiennik pierwszego króla Polski, Bolesław Krzywousty. Jego życie było chwalebne od dnia narodzin, ponieważ był darem od Boga dla jego rodziców, którzy długo nie mogli doczekać się potomków. Już w dzieciństwie był pełen odwagi, męstwa i mądrości. Zwyciężał z każdą potęgą, z którą przyszło mu walczyć: Pomorzanami, Niemcami czy Czechami. Mimo wciąż napotykanych przeciwności losu w postaci intryg, które często były inspirowane przez jego przyrodniego brata Zbigniewa, osiągał cały czas sukcesy w rządzeniu i prowadzeniu wojen. Niemcy nazywali go „Bolesławem, który nie śpi”, ponieważ był zawsze czujny wobec ich działań, nawet tych najbardziej przebiegłych. Władca mimo zaangażowania w walki nigdy nie zapominał o swojej powinności wobec Boga, w którego bezgranicznie wierzył. Zgodnie z przykazaniem miłości bliźniego wybaczał wszystkie błędy swojemu bratu i dążył do pojednania z nim.
    „Kronika Polska” Galla Anonima z założenia jest panegirykiem ku czci Bolesława Krzywoustego. Mówi o tym przedmowa, której słowa brzmią: „Kronika ma „sławić niektóre czyny książąt polskich ze względu na pewnego chwalebnego i zwycięskiego księcia imieniem Bolesław (...), który przyszedł na świat z daru Bożego”. Nie dziwi więc, że Bolesław Krzywousty posiada same cechy pozytywne, które czynią z niego idealnego rycerza oraz wojownika za wiarę, to zaś składa się na obraz króla doskonałego.
    Obraz archetypicznego władcy, jaki wyłania się z „Kroniki Polskiej”, jest zgodny z innymi przedstawieniami, które znamy z literatury średniowiecznej Europy Zachodniej. Musi być to człowiek mądry, odważny, waleczny i bardzo pobożny. Jest Bożym Pomazańcem, dlatego jego celem na ziemi jest szerzenie wiary chrześcijańskiej oraz umacnianie jej przy pomocy oręża. Bolesław Chrobry i Bolesław Krzywousty, jakich przedstawił Gall Anonim, idealnie wpisują się w tę wizję.