- wojna - część wydarzeń rozgrywa się na jej tle. W Gdańsku, który był miastem etnicznie niejednoznacznym, obserwujemy różne postawy poszczególnych bohaterów. Podczas gdy Alfred Matzerath jest członkiem partii nazistowskiej, Jan Broński jest polskim nacjonalistą. Oskar styka się z działaniami wojennymi kilkakrotnie. Właściciel sklepu, w którym Oskar kupował bębenki, zostaje zabity podczas Nocy Kryształowej, przez co bohater obawia się, iż nie będzie miał gdzie kupować swojego instrumentu. Podczas ataku Niemców na pocztę gdańską znajduje się w urzędzie i gra w skata z Janem. Z oblężenia wychodzi cało. Wyrusza z trupą Bebry na front francuski, gdzie występują dla niemieckich żołnierzy. Podczas ataku aliantów na Normandię ginie miłość Oskara. Po wojnie bohater wyjeżdża do Niemczech.
