Palinodia - interpretacja

W „Palinodii” Krasicki odwołuje się do stworzonych przez siebie satyr na zasadzie aluzji. W ten sposób powstaje rozbudowana, wielowymiarowa karykatura polskiego społeczeństwa. Pozorna pochwała samozadowolenia oszustów, zdrajców i rozpustników stanowi nawiązanie do „Szczęśliwości filutów”. Z kolei odwołanie do pijaństwa jako wady narodowej jest przywołaniem „Pijaństwa”. Wzmianka o „starych” i „młodych” odsyła do satyry „Świat zepsuty”, wypowiedź o płochych i modnych kobietach przywodzi na myśl „Żonę modną”. Krytyka sarmackiej anarchii stanowi zaś aluzję do utworu „Do króla”. Poeta odwołuje się nie tylko do własnych utworów, ale również do tradycji gatunku – przytacza kilka satyr słynnych antycznych mistrzów: Juwenalisa, Horacego i Persyjusza.

„Palinodia” jest zatem nie tylko krytyką wad polskiej szlachty: powszechnego braku poszanowania dla praw i autorytetu króla, lichwy, alkoholizmu, kłamstwa, bezbożności, głupoty, rozpusty i nadmiernych zbytków, ale również pochwałą gatunku satyry. Krasicki wskazuje na jej starożytne korzenie i podkreśla przynależność do wzorca klasycznego. Gatunek ten doskonale spełnia wymogi dobrej literatury dydaktycznej, która nie zanudza swoim moralizatorskim przesłaniem, ale bawi i wzrusza. Jednocześnie poeta kończy utwór wymownym gestem złamania pióra i pozostawia osąd nad własnymi utworami potomnym. W ten sposób „Palinodia” stanowi wyrazistą kodę całego cyklu satyr.