Kipling wykorzystuje swą opowieść do kontrastowego ukazania dwóch światów. Paradoksalnie, dziki świat dżungli wydaje się bardziej cywilizowany niż ten ludzki. Zwierzęta są solidarne, starają się być sprawiedliwe i mają poczucie honoru (przestrzeganie praw). Tymczasem ludzie są dla Mowgliego tajemnicą. Po powrocie do własnej osady chłopiec szybko przekonuje się, że życie wśród nich nie jest takie łatwe. Młody bohater czuje się odrzucony przez własne plemię. Mieszkańcy wioski boją się go, uważając za ,,czarownika”. Mowgli to bohater wyobcowany, noszący piętno ,,odmienności”. Nie jest zwierzęciem, nie potrafi też być człowiekiem. ,,O hej! Na sercu mi ciążą rzeczy, których nie rozumiem” – śpiewa wygnany chłopiec.
Opowieść o Mowglim, utrzymana w stylistyce baśni (pomimo tego, że brak jednoznacznie pozytywnego zakończenia), jest tak naprawdę historią o naturze ludzkiej. Kipling surowo ocenia zachowanie ,,ludzkiego plemienia”, zarzucając człowiekowi bezmyślność w surowym traktowaniu zwierząt. Wytyka ludziom okrucieństwo, brak wrażliwości i chciwość. Historia zabitych fok przeraża, dzieje małej mangusty wzruszają, a opowieść o zwierzętach spędzających życie na służbie człowiekowi – daje do myślenia. Autor „Księgi dżungli” skłania do refleksji nad wartością ludzkich instynktów.
