Tematem reportażu-wywiadu Hanny Krall jest martyrologia Żydów w okresie II wojny światowej. Przeprowadza ona wywiad z z-cą komendanta ŻOB-u (Żydowskiej Organizacji Bojowej) – Markiem Edelmanem – po wojnie lekarzem kardiologiem. Głównym tematem są wydarzenia powstania w getcie warszawskim rozpoczęte 19 kwietnia 1943 roku.
Utwór ma dwie rzeczywistości: przeszłość, naznaczoną piętnem śmierci, a nawet samobójstwa, gdy jest ono obroną przed wrogiem i teraźniejszość: ratowanie ludzkiego życia. Obie rzeczywistości są „wyścigiem z Panem bogiem”, oznaczonym jedynym celem: zdążyć! Zdążyć połknąć cyjanek – zanim hitlerowcy znajdą się, by zabijać i torturować. Zdążyć operować, zanim choroba zabierze pacjenta. Zdążyć przed Panem Bogiem, bo Bóg zsyła chorobę, Bóg zdecyduje o życiu lub śmierci...
Krall prezentuje walkę i bohaterstwo Żydów. Ukazuje w tym także wstrząsające obrazy życia w getcie. Oto dobrodziejstwem jest odstąpienie cyjanku, istnieje walka o tzw. numerek życia, samobójstwa, brak żywności, analiza głodu i procesu śmierci głodowej człowieka.
Autorka reportażu wyraźnie określa swoje literackie intencje, zaznacza, że „Zdąży przed Panem Bogiem” nie jest książką o tym „co człowiek może zrobić swoją śmiercią i życiem”. Tytuł ma symboliczne znaczenie: „Zdążyć przed Panem Bogiem” próbują lekarze wykonując skomplikowane operacje w trudnych sytuacjach. W getcie zaś zdążyć przed Bogiem to połknąć cyjanek, popełnić samobójstwo, by umrzeć godną śmiercią.
Podstawą „Zdążyć przed Panem Bogiem” jest wywiad, jednak książka nie jest zapisanym wywiadem. Możemy ją również nazwać reportażem, dokumentem beletryzowanym, może nawet esejem. Mamy dwóch narratorów zwracających się do siebie per „ty”. Krall nie komentuje wypowiedzi Edelmana, prowokuje jednak rozmówcę do wypowiedzi.
Reportaż kojarzy się z publicystycznym stylem, ale w tym wypadku mamy do czynienia z reportażem literackim.
Cechy reportażu:
- oparty na faktach autentycznych,
- sięganie do relacji świadków,
- pozbawiony fikcji, upiększania świata,
- język prosty, jasny, komunikatywny, by przekazać jak najwięcej informacji.
- utwór zwięzły (ma na celu skupienie maksymalne czytelnika).
„Zdążyć przed Panem Bogiem” skupia cechy reportażu: utwór typowo faktograficzny, dokumentalny, nie można zastosować schematu autor = narrator = bohater.
Taka forma przemawia do czytelnika najlepiej, gdyż jest zrozumiała. Twórcy byli przekonani, że nie można mówić o wojnie pięknym, wyszukanym językiem, bo wtedy nie odda się prawdziwego klimatu wojny.
Utwór ma dwie rzeczywistości: przeszłość, naznaczoną piętnem śmierci, a nawet samobójstwa, gdy jest ono obroną przed wrogiem i teraźniejszość: ratowanie ludzkiego życia. Obie rzeczywistości są „wyścigiem z Panem bogiem”, oznaczonym jedynym celem: zdążyć! Zdążyć połknąć cyjanek – zanim hitlerowcy znajdą się, by zabijać i torturować. Zdążyć operować, zanim choroba zabierze pacjenta. Zdążyć przed Panem Bogiem, bo Bóg zsyła chorobę, Bóg zdecyduje o życiu lub śmierci...
Krall prezentuje walkę i bohaterstwo Żydów. Ukazuje w tym także wstrząsające obrazy życia w getcie. Oto dobrodziejstwem jest odstąpienie cyjanku, istnieje walka o tzw. numerek życia, samobójstwa, brak żywności, analiza głodu i procesu śmierci głodowej człowieka.
Autorka reportażu wyraźnie określa swoje literackie intencje, zaznacza, że „Zdąży przed Panem Bogiem” nie jest książką o tym „co człowiek może zrobić swoją śmiercią i życiem”. Tytuł ma symboliczne znaczenie: „Zdążyć przed Panem Bogiem” próbują lekarze wykonując skomplikowane operacje w trudnych sytuacjach. W getcie zaś zdążyć przed Bogiem to połknąć cyjanek, popełnić samobójstwo, by umrzeć godną śmiercią.
Podstawą „Zdążyć przed Panem Bogiem” jest wywiad, jednak książka nie jest zapisanym wywiadem. Możemy ją również nazwać reportażem, dokumentem beletryzowanym, może nawet esejem. Mamy dwóch narratorów zwracających się do siebie per „ty”. Krall nie komentuje wypowiedzi Edelmana, prowokuje jednak rozmówcę do wypowiedzi.
Reportaż kojarzy się z publicystycznym stylem, ale w tym wypadku mamy do czynienia z reportażem literackim.
Cechy reportażu:
- oparty na faktach autentycznych,
- sięganie do relacji świadków,
- pozbawiony fikcji, upiększania świata,
- język prosty, jasny, komunikatywny, by przekazać jak najwięcej informacji.
- utwór zwięzły (ma na celu skupienie maksymalne czytelnika).
„Zdążyć przed Panem Bogiem” skupia cechy reportażu: utwór typowo faktograficzny, dokumentalny, nie można zastosować schematu autor = narrator = bohater.
Taka forma przemawia do czytelnika najlepiej, gdyż jest zrozumiała. Twórcy byli przekonani, że nie można mówić o wojnie pięknym, wyszukanym językiem, bo wtedy nie odda się prawdziwego klimatu wojny.
