Miłość to główny motyw liryków Jana Andrzeja Morsztyna. Należy pamiętać o tym, że dzieła tego poety wydano wiele lat po jego śmierci. Większość jego wierszy powstawała dla użytku prywatnego, krążąc w licznych odpisach z przeznaczeniem dla bliskich znajomych i dworzan. Morsztyn opiewa miłość dworską, błyskotliwe flirty towarzyskie i chwilowe, aczkolwiek intensywne zauroczenia. Stąd liczne adresatki (i bohaterki) liryków miłosnych poety. Barokowa miłość to uczucie silne i przelotne, ukazane jako wyniszczająca namiętność. Morsztyn opisuje szereg sprzecznych uczuć, doznawanych przez zakochanego. Żar, wewnętrzny płomień, duchowa śmierć, fontanny łez i piekielne męki – wyolbrzymianie i przesada w okazywaniu uczuć to stałe elementy miłosnych liryków. W słynnym „Sonecie do trupa” podmiot liryczny porównuje stan zakochania do fizycznej śmierci, w kolejnym utworze („Do galerników”) z pietyzmem użala się nad swym losem, który przypomina mu… męki galerników. Sama miłość to uczucie łączące sprzeczności, zaskakujące i trudne do zrozumienia (podobnie jak kobieca natura): „Cuda te czyni miłość, jej to czyny / Którym kto by chciał rozumem się bronić, / Tym prędzej w sidło z rozumem swym wskoczy.” („Cuda miłości”). Zadaniem poety jest ukazanie jej w sposób błyskotliwy i kunsztowny (pod względem budowy wiersza), a motyw miłości to jedynie pretekst do stworzenia dzieła, które ma przede wszystkim zachwycać.
Wiersze Jana Morsztyna - Motyw miłości
Miłość to główny motyw liryków Jana Andrzeja Morsztyna. Należy pamiętać o tym, że dzieła tego poety wydano wiele lat po jego śmierci. Większość jego wierszy powstawała dla użytku prywatnego, krążąc w licznych odpisach z przeznaczeniem dla bliskich znajomych i dworzan. Morsztyn opiewa miłość dworską, błyskotliwe flirty towarzyskie i chwilowe, aczkolwiek intensywne zauroczenia. Stąd liczne adresatki (i bohaterki) liryków miłosnych poety. Barokowa miłość to uczucie silne i przelotne, ukazane jako wyniszczająca namiętność. Morsztyn opisuje szereg sprzecznych uczuć, doznawanych przez zakochanego. Żar, wewnętrzny płomień, duchowa śmierć, fontanny łez i piekielne męki – wyolbrzymianie i przesada w okazywaniu uczuć to stałe elementy miłosnych liryków. W słynnym „Sonecie do trupa” podmiot liryczny porównuje stan zakochania do fizycznej śmierci, w kolejnym utworze („Do galerników”) z pietyzmem użala się nad swym losem, który przypomina mu… męki galerników. Sama miłość to uczucie łączące sprzeczności, zaskakujące i trudne do zrozumienia (podobnie jak kobieca natura): „Cuda te czyni miłość, jej to czyny / Którym kto by chciał rozumem się bronić, / Tym prędzej w sidło z rozumem swym wskoczy.” („Cuda miłości”). Zadaniem poety jest ukazanie jej w sposób błyskotliwy i kunsztowny (pod względem budowy wiersza), a motyw miłości to jedynie pretekst do stworzenia dzieła, które ma przede wszystkim zachwycać.
