Sposób na Alcybiadesa - Problematyka

„Sposób na Alcybiadesa” to książka o uczniach dla uczniów, dlatego też porusza problemy bliskie młodzieży. Traktuje głównie o moralności uczniowskiej, która często bywa nadszarpnięta przez różnego rodzaju oszustwa względem nauczycieli – ściąganie na lekcjach, nie przygotowywanie się do lekcji itp. Bohaterowie powieści Niziurskiego poszli jeszcze krok dalej. Opracowali specjalne sposoby, dzięki którym przy minimum wysiłku z ich strony mogli cieszyć się względnie przyzwoitymi ocenami i zapewnić sobie spokój ze strony „ciała pedagogicznego”.

Niziurski opisuje perypetie uczniów w sposób humorystyczny jednak nie pozbawiony puenty i przesłania. Kupienie sposobu nie okazało się dla uczniów 8a końcem kłopotów. Zaczęły ich męczyć wyrzuty natury moralnej. Czy można okłamywać nauczyciela? Czy można sprawiać zawód komuś, kto w nas wierzy? Okazuje się, że to zbyt dużo kosztuje. Kiedy chłopcy z przerażeniem stwierdzili, że ich mistyfikacja może wyjść na jaw, zaczęli się obawiać konsekwencji popełnionego oszustwa. Zrozumieli, że nie chcą sprawiać przykrości nauczycielowi, którego bardzo lubią.

Lektura powieści zmusza więc do zastanowienia, czy warto oszukiwać i jaką cenę można za to zapłacić.