Pierwsza (obejmuje dwie początkowe części utworu) jest poświęcona obrazowi poety i jego roli społecznej. Hrabia, który w młodości tworzył poezję, postanawia poświęcić się rodzinie, by chwilę potem zrozumieć, że zdradził wyznawane dotąd ideały i z wyżyn duchowych skłonił się ku materialnym aspektom życia. To wprawia w rozpacz nie tylko jego samego, ale także jego żonę doprowadza najpierw do obłędu, a potem do śmierci. Poezja ma na Hrabiego niszczycielski wpływ, jest pokusą piekielną, a nie darem natchnienia. To skazuje bohatera na klęskę twórczą do tego stopnia, że widząc swego syna, od najmłodszych lat zapowiadającego się na poetę jak jego ojciec, z rozpaczą stwierdza, że żałuje, iż Orcio przyszedł na ten świat.
Jednakże głównym problemem utworu jest obraz rewolucji klasowej. Mamy tu do czynienia z dwoma postawami:
1)Idea konserwatywna – arystokraci (Hrabia Henryk)
2)Idea rewolucyjna – demokraci (Pankracy)
Zderzenie tych dwóch idei doprowadza do konfrontacji na arenie społecznej, ekonomicznej i religijnej. Krasiński pisząc utwór korzystał z obserwacji przebiegu i skutków Wielkiej Rewolucji Francuskiej.
Dobrej i bogobojnej sile arystokratów zostaje przeciwstawiona destrukcyjna masa rewolucjonistów. Bunt społeczny klas niższych jest postrzegany jako coś złego i niezgodnego z przyjętymi normami społecznymi i etycznymi. Jest to siła, która prędzej czy później doprowadzi do klęski nie tylko własne dzieci, ale także cały naród i doprowadzi do upadku państwa. Utwór Krasińskiego ma w takim razie wymowę uniwersalną, nie dotyczy określonych obszarów Europy, ale mówi o rewolucji w ogólnym jej założeniu.
Odrębne programy i postrzeganie rewolucji prezentują w swej rozmowie przedstawiciele walczących obozów – Hrabia i Pankracy. Pierwszy z nich powołuje się na argumenty, według których, warstwy wyższe zajmują swoją pozycję zgodnie z wolą Boga, muszą istnieć, gdyż to one przyczyniają się do postępu cywilizacji i dzięki nim niższa masa społeczna może funkcjonować. Pankracy natomiast uważa, że arystokracja to przeżytek, który nie potrafi podjąć żadnych konkretnych działań w celu udoskonalania państwa, głosi również ideę wolności i równości, tak bardzo według niego potrzebnej społeczeństwu.
Jednakże żadna ze stron nie ma całkowitej racji, dlatego w rezultacie do rozwiązania konfliktu potrzebna jest interwencja Boska. Tutaj mamy wyraźne nawiązanie Krasińskiego do prowidencjalizmu (dziewiętnastowieczny pogląd, że nad każdym ludzkim działaniem, życiem społecznym i światem w ogóle czuwa Opatrzność). Krasiński podkreśla w swoim utworze fakt, iż Bóg ma ostateczną władzę nad człowiekiem i widząc, że ten narusza dane mu prawa i zasady wolności, decyduje się na interwencję, by zaprowadzić wcześniejszy ład. W ten sposób ginie rażony piorunem Pankracy.
