Na stronie używamy cookies. Korzystanie z witryny oznacza zgodę na ich wykorzystywanie. Szczegóły znajdziesz w Polityce Prywatności.
ZAMKNIJ X

Fraszki Kochanowskiego - Gatunek

Słowo fraszka pochodzi od włoskiego słowa frasca, które oznaczało gałązkę, zaś przenośnie funkcjonowało jako drobiazg, figielek, żart, coś błahego. Z czasem zaczęło nabierać innego znaczenia i być określeniem gatunku literackiego. W tym ujęciu jest to krótki utwór wierszowany, o zróżnicowanej tematyce, często o charakterze żartobliwym, opartym na dowcipnym pomyśle, bądź też jakiejś idei. Termin fraszka do języka polskiego wprowadził Jan Kochanowski. Fraszka może być napisana:
  • „na coś” (np. „Na lipę”)
  • „do czegoś” (np. „Do gór i lasów”)
  • „o czymś” (np. „O doktorze Hiszpanie”).
Podział fraszek ze względu na temat, jaki podejmują:  
  • miłosne  
  • obyczajowe  
  • patriotyczne
  • filozoficzno-refleksyjne  
  • autotematyczne (czyli wiersze o pisaniu wierszy).
Ze względu na budowę możemy podzielić fraszki na:  
  • wyznaniowo-liryczne (zazwyczaj pisane w pierwszej osobie, mówiące o uczuciach
  • i doznaniach podmiotu lirycznego)
  • opisowo-ilustracyjne (punktem zainteresowania jest dany motyw lub temat, który zostaje zilustrowany i opisany)  
  • dramatyzowane (występują dialogi, które przypominają scenki teatralne).

Zbiór „Fraszek” Kochanowskiego charakteryzuje się finezją gatunkową, poszczególne teksty porywają zgrabną kompozycją, zabawą słowną, kondensacją treści, powagą prosto wyrażonej refleksji filozoficznej lub humorem pomieszanym niekiedy z uszczypliwa zaczepką. Autor posłużył się tu wierszem sylabicznym o dłużej rozpiętości miary wierszowej, w konkretnych przykładach: od 5- do 13-zgłoskowca. Liczba wersów rozpina się w zakresie od 2 do ponad 30 (O Łazarzowych księgach – 36 wersów). Większość fraszek została napisana wierszem stychicznym, tzn. ciągłym (bez dzielenia na strofy). Są to utwory krótkie, ale gęsto przetykane elementami zaczerpniętymi z antyku, co należało do dobrego tonu i warsztatu wykształconego „uczonego” poety renesansowego. Wiersze oryginalne uzupełniają przekłady starożytnych anakreontyków, epigramatów greckich i rzymskich, m. in. wierszy Safony.