Cervantes dedykuje swoja książkę księciu Bejaru, prosząc o ochronę książki przed ignorancją i krytyką.
Prolog: Cervantes skromnie umniejsza swojej noweli, wspomina, że jego przyjaciel oświadczył, że książką ta nie potrzebuje żadnych łacińskich sentencji czy cytatów z wielkich mistrzów. Czytelnicy powinni docenić ją za prostotę.
Rozdział 1: Cervantes wspomina o ekscentrycznym mężczyźnie z bezimiennej wioski w La Mancha. Mężczyzna zlekceważył swój stan majątkowy, roztrwonił fortunę i stał się szalony wskutek lektury nadmiernej ilości książkę o rycerstwie. Teraz wynędzniały mężczyzna w wieku 50 lat decyduje się zostać błędnym rycerzem i wyruszyć w poszukiwaniu przygody oraz zapracować na wieczną chwałę. Czyści starą rodzinną broń i robi nową, tekturową przyłbicę do hełmu. Znajduje starą szkapę, którą nazywa Rosynantem, a sam przybiera pseudonim Don Kichote z La Manchy. Potrzebuje także damy, w imię której mógłby dokonywać wielkich czynów, więc nazywa ubogą farmerkę, w której niegdyś się zadurzył, Dulcyneą z Toboso.
Rozdział 2: Don Kichote wyrusza na pierwszą przygodę, której przebieg Cervantes jak twierdzi odkrył w archiwach w La Manche. Po dniu jazdy, bohater zatrzymuje się w zajeździe na kolację i odpoczynek. Myli skromnego właściciela z panem wielkiego zamku, a dwie prostytutki spotkane wewnątrz z księżniczkami. Recytuje poezję dla dwóch „dam”, które śmieją się z niego. Zdejmują mu zbroję i karmią zamówionym daniem. Don Kichote odmawia zdjęcia hełmu, który zablokował się na jego głowie, ale cieszy się z posiłku, bowiem wydaje mu się że jest w bogatym zamku z dwiema uroczymi księżniczkami.
Rozdział 3: Don Kichote zdaje sobie sprawę, że nie został pasowany. Prosi więc właściciela gospody o uczynienie mu tego honoru. Właściciel widzi szaleństwo Don Kichota, ale dla świętego spokoju się zgadza. Chce także oszukać Don Kichota, ale ten nie ma żadnych pieniędzy, więc gospodarz nakazuje mu nosić zawsze jakieś fundusze ze sobą w przyszłości.
Problem pojawia się, gdy goście karczmy chcą napoić zwierzęta wodą ze studni, gdzie leży teraz zbroja rycerza. Wzywając imię Dylcynei, Don Kichote uderza jednego z gości i zostawia go nieprzytomnym, a innemu łamie czaszkę. Właściciel wyrzuca rycerza czym prędzej. Don Kichote dziękuje prostytutkom za zajęcie się nim, właścicielowi za pasowanie, i odjeżdża.
Rozdział 4: W drodze do domu w celu wzięcia pieniędzy i czystych ubrań, Don Kichote słyszy płacz i znajduje farmera, który biczuje parobka. Farmer tłumaczy, że chłopiec nie wypełniał swoich obowiązków, chłopiec twierdzi, że pan mu nie płacił. Don Kichote, nazywając farmera rycerzem, każe mu zapłacić chłopcu. Parobek mówi, że farmer nie jest rycerzem, ale Don Kichote go ignoruje. Farmer, mile połechtany nazwaniem go rycerzem, obiecuje zapłacić chłopcu, a gdy Kichote odjeżdża, bije chłopca jeszcze mocniej niż wcześniej.
Don Kichote spotyka grupę handlarzy i żąda, aby potwierdzili urodę Dulcynei. Handlarze obrażają “damę”, a Don Kichote ich atakuje. Jednak Rosynant zrzuca go z grzbietu. Jeden z handlarzy jadących na ośle bije Don Kichota i łamie jego lancę. Grupa oddala się, zostawiając rycerza, leżącego twarzą do dołu przy drodze.
Rozdział 5: robotnik znajduje Don Kichota i pod osłoną nocy prowadzi do miasta. W domu Don Kichota przyjaciele Kapłan i golibroda przeszukują książki. Rodzina daje Kichotowi jeść i kładzie go do łóżka.
Rozdział 6: Ksiądz i kapłan szukają książek o rycerzach, aby je spalić, tego bowiem życzy sobie siostrzenica Kichota, chociaż właściciel domu wolałby wypędzenie złych duchów wodą święconą. Kapłan zachowuje znalezioną książkę Cervantesa, a także niektóre, cenne ze względu na rzadkość. Sugeruje zachowanie poezji, ale siostrzenica Kichota boi się, ze wtedy on mógłby się stać poetą, wiec książki te też kierują do spalenia.
Rozdział 7: Don Kichote budzi się ze starymi urojeniami. Siostrzenica opowiada mu, że książki zabrał zły czarodziej, który pojawił się tutaj na smoku i rzucił klątwę na Kichota. Don Kichot jej wierzy, mówiąc, że czarodziej to jego wróg, który wie, ze Don Kichote zabije jego ulubionego rycerza. Kichote obiecuje niepiśmiennemu robotnikowi Sancho Pansie, że w zamian za spełnianie posługi giermka, zostanie mianowany nadzorcą wyspy. Pansa opuszcza żonę Teresę i dzieci i wyrusza na ośle wraz z Kichotem.
Rozdział 8: Po dniu wędrówki, Kichote i Pansa docierają na pole wiatraków, które Don Kichote bierze za olbrzymów nadesłanych przez czarnoksiężnika. Atakuje jednego z nich, łamiąc lancę i spadając z konia. Później opowiada Pansie o tym, że błędny rycerz nigdy nie narzeka na głód i ból. Następnego dnia spotykają dwóch mnichów i wóz, którym jedzie dama i jej dwóch towarzyszy. Kichote uznaje mnichów za porywaczy i ich atakuje, w bójce cierpi też Pansa. Mnisi odjeżdżają, a Kichote nakłania damę do powrotu do Toboso w celu przedstawienia się Dulcynei i opowiedzenia o Kichocie i wdaje w bójkę z jej towarzyszami. Tutaj kończy się materiał historyczny, z którego korzystał Cervantes.
Rozdział 9: Cervantes opisuje wyjazd do Toledo, gdzie zdobywa pergamin z historią Don Kichota pióra Benengeliego, który tłumaczy i zapisuje w kolejnych rozdziałach. Wg pergaminu, Kichote został silnie pobity i zraniony w ucho przez towarzyszy damy, groził im śmiercią. Wreszcie przejeżdżająca obok dama obiecuje opowiedzieć o nim Dulcynei i wóz rusza dalej.
Rozdział 10: Sancho prosi Kichota o uczynienie go nadzorcą wyspy wygranej w wojnie. Kichot obiecuje, że wkrótce to zrobi. Sancho boi się, że władza może ich uwięzić za napad na towarzyszy damy. Kichote mówi, że rycerz używający przemocy, aby wprowadzić sprawiedliwość, nie może zostać aresztowany. Sancho opatruje ucho Kichota, a rycerz opowiada mu o pewnym eliksirze, który podobno leczy wszelkie rany. Sancho mówi, że mogliby na nim zbić fortunę, ale Kichotowi nie podoba się pomysł. Obiecuje też zemstę na wcześniejszych wrogach, gdy widzi uszkodzenia swojego hełmu. Obaj śpią pod drzewem, co podoba się romantykowi Don Kichotowi, za to zupełnie nie odpowiada Sancho.
Rozdział 11: Na noc Kichote i Pansa dołączają do grupy pasterzy. Jedzą i piją z nimi, Sancho upija, się, Kichote opowiada o dawnych złotych czasach, kiedy dziewice mogły bez obaw chodzić po świecie. Rycerze są jego zdaniem stworzeni do chronienia czystości dziewic. Przychodzi śpiewający pasterz, nucący grupie miłosna balladę. Pasterze opatrują ranę Kichota.
Rozdział 12: Pasterz Peter przychodzi z nowiną, że pewien Chryzostom umarł z miłości do Marceli. Kichote wtrąca się kilka razy, aby poprawić ubogie słownictwo Petera. Ten opowiada, że Marcela jest bogatą, piękną sierotą, która porzuciła majątek dla życia pasterki. Skromna i miła, Marcela oczarowywała wszystkich, ale nie chciała wyjść za mąż. Patsreze proszą, aby Kichote towarzyszył im jutro na pogrzebie Chryzostoma. Wszyscy idą spać, a Kichote marzy o Dulcynei.
Rozdział 13: w drodze na pogrzeb, podróżnik Vivaldo pyta Kichota, po co mu zbroja w tak spokojnym kraju. Kichote opowiada o powinnościach rycerza, Vivaldo porównuje rycerzy do mnichów, a Kichote oznajmia, że rycerze wypełniają wolę boską, o którą mnisi się modlą.
Kichote mówi też, że błędny rycerz oddaje się pani swego serca, którą kocha, opisuje barwnie Dulcyneę. Grupa dociera na pogrzeb. Ambrosio, przyjaciel zmarłego, wygłasza przemowę, Vivaldo prosi o zachowanie poezji Chryzosoma zamiast jej spalenia, którego zażądał Chryzosom. Vivaldo bierze jeden wiersz i czyta go na głos.
Rozdział 14: Wiersz opisuje urodę Marceli, jej okrucieństwo i kończy się życzeniem Chryzosoma, aby po śmierci na tamtym świecie powitali go Greccy bohaterowie z mitologii. Pojawia się Marcela i mówi, że nigdy nie dała żadnemu kawalerowi nadziei na małżeństwo. Całą swoją urodę poświęca Niebu. Odchodzi, kilku mężczyzn stara się ja dogonić, ale Kichote grozi, że zabije każdego, kto się od niej zbliży. Sam podąża za kobietą, aby ofiarować jej swe usługi.
Rozdzial 15: Kichote i Pansa zatrzymują się na lunch. Rosynant chce zaprzyjaźnić się ze stadem klaczy, ale właściciele stada biją go. Don Kichote atakuje więc mężczyzn, i wraz z Sancho przegrywa walkę. Znów rozmawiają o balsamie do leczenia ran. Sancho zabiera Kichota na swym ośle do gospody, którą znów Don Kichote bierze za zamek.
Rozdział 16: Sancho mówi właścicielowi gospody, że jego pan upadł i się pokaleczył. Żona i piękna córka właściciela opiekują się rannym. Kichote zaczyna wierzy, że dziewczyna zakochała się w nim i obiecała położyć się z nim tej nocy. W rzeczywistości, zamiast córki to jej pokojówka wkrada się do pokoju Kichota, aby spać z zajmującym łóżko obok przewoźnikiem. Kobieta myli łóżka i kładzie się koło Kichota, a ten sądząc, ze to piękna córka, zaleca się do niej. Przewoźnik atakuje go. Kobieta chowa się w łóżku Sancho. Obudzony hałasem właściciel wchodzi do pokoju i zaczyna się bójka. Śpiący niżej oficer biegnie na pomoc. Zauważa Don Kichota wyrzuconego z łóżka i bierze go za martwego. Biegnie po lampę.
Rozdział 17: Kichote mówi Pansie, że zajazd jest zaczarowany i opowiada własną wersję zdarzeń z wieczora, z księżniczką i olbrzymem. Sancho, ranny, zaprzecza Kichotowi, ale ten obiecuje zrobić balsam, aby wyleczyć jego rany. Kichote mieszka składniki i wypija miksturę. Po chwili wymiotuje i mdleje. Po obudzeniu wierzy, że eliksir mu pomógł. Sancho tez pije miksturę i dostaje po niej niestrawności. Kichote mówi, że balsam na Sancho nie działa, bo nie jest on rycerzem. Opuszczają gospodę, a właściciel żąda zapłaty. Kichote mówi, że błędny rycerz nigdy za pobyt nie płaci. Kilku łobuzów łapie Sancho, który też odmówił zapłaty. Kichote, zbyt posiniaczony, aby zsiąść z konia, wierzy, że czary nie pozwalają mu pomóc Sanchowi. Sancho uwalnia się, ale właściciel w zamian za zapłatę, kradnie jego siodło.
Rozdział 18: Sancho w drodze narzeka na niepowodzenia, jakie ich spotkały. Kichote widzi kłąb dymu na drodze i sądzi, że to dwie bijące się armie. Sancho ostrzega, że to tylko dwa biegnące stada owiec. Kichote jednak opisuje rycerzy, których widzi we mgle. Rusza do walki i zabija siedem owiec, aż pasterze zaczynają rzucać weń kamieniami. Kichote wypija znów balsam i wymiotuje wprost na Sancho. Wtedy, szukając szmaty, Pansa zauważa kradzież siodła. Oznajmia załamany, że wraca do domu. Kichote postanawia, że noc spędzą w gospodzie, a nie pod gołym niebem, i każą Sancho jechać dalej za nim.
Rozdział 19: Sancho przypomina, ze Kichote obiecał żyć skromnie, aż nie zakupi nowego hełmu. Kichote zgadza się i na noc dołączają do grupy kapłanów, eskortujących ciało zmarłego. Kiedy kapłani odmawiają przedstawienia się, Kichote strąca jednego z konia. Sancho okrada siodło na ośle kapłana. Kapłan odjeżdża, a Sancho krzyczy za nim, że pomyłka była dziełem Don Kichota, rycerza o Smutnej Twarzy. Zadowolony z nowego tytułu Kichote pyta, skąd Sancho miał taki pomysł. Sancho mówi, że twarz pana wygląda smutno z wybitymi zębami. Jednak Kichote mówi, że ten tytuł pochodzi od mądrości, jaka kieruje życiem Kichota.
Rozdział 20: Kichote i Pansa słyszą przerażające dudnienie. Sancho prosi, aby z szukaniem jego źródła zaczekali do rana, ale Kichote obiecuje pokonać tajemniczego wroga. Każe Sanchowi czekać na siebie trzy dni, a potem powiadomić Dulcyneę o jego smierci.Sancho potajemnie przywiązuje Rosynanta, i Kichote mówi, ze musi poczekać aż koń będzie w stanie iść.
Sancho opowiada historią, omawiając każdy szczegół podwójnie, co niezbyt podoba się Kichotowi. Pansa opowiada o pasterce, której tak naprawdę nie widział, ale wydaje mu się, ze ją zna i jej miłości do pasterza, której to historii nie kończy. Rankiem, Sancho i Kichote wyruszają. Kichote wierzy, że Sancho jest dobrym człowiekiem. Kiedy docierają do grupy domów nad rzeką, zauważają, że hałas dochodzi od trzepaczek do odzieży. Sancho śmieje się, a Kichote uderza go lancą. Kichote uspokaja Sancha obietnicą zapisania mu majątku w testamencie.
Rozdział 21: Kichot i Pansa widzą mężczyznę (fryzjera) na koniu. Na jego głowie coś połyskuje- to miska, chroniąca przed deszczem. Don Kichote widzi w nim jednak wielkiego rycerza z legendarnym hełmem Mambrina i chce wygrać od niego hełm. Widząc atak, golibroda ucieka, zostawiając konia i miskę, a Sancho śmieje się z "hełmu". Kichote twierdzi, ze to hełm przetopiony na miskę, i zakłada go na głowę, postanawiając zlecić przerobienie na hełm w następnej wiosce. Sancho znów zaczyna narzekania, jednak Kichote mówi mu, że kiedy poślubi bogatą księżniczkę, obsypie Sancho pieniędzmi.
Rozdział 22: Kichote i Pansa spotykają więźniów, prowadzonych przez 4 uzbrojonych strażników. Kichote zaczepia grupę i chce posłuchać o losach i przewinieniach każdego więźnia. Więźniowie opowiadają o sobie tak, jakby ich występki były konieczne, a pojmanie bezprawne. Don Kichote atakuje strażników, więźniowie mu pomagają i uwalniają się. Kichote prosi, aby dali znać o nim Dulcynei, ale ci boją się o swoje bezpieczeństwo. Kichote ich obraża, a ni go atakują i okradają jego i Pansę. Sancho jest pewien, że policja ich teraz złapie. Ponagla pana do ucieczki w góry.
Rozdział 23: Bohaterowie wjeżdżają w drzewa w Sierra Morena. Jeden z zaatakowanych wcześniej więźniów też się tu kryje. Kradnie Dapple'a, osła Sancho. Bohaterowie znajdują worek z notesem, ubraniem i pieniędzmi. Kichote daje Sancho pieniądze, co wynagradza mu trudy. W notesie Kichote znajduje list miłosny i poemat. Zaczynają szukać nagiego człowieka, do którego mógł należeć worek. Spotykają starego pasterza, który opowiada im historię o tym mężczyźnie, bogaczu, który pojawił się z pytaniem o najdzikszą część Sierra Morena. Udał się tam, a potem powrócił i okradł pasterza. Po kilku dniach pasterze znaleźli go w opłakanym stanie, zaoferowali mu posiłek i opiekę. Gdy opowieść dobiega końca, pojawia się Obdarty Rycerz, którego Don Kichote serdecznie ściska.
Rozdział 24: Rycerz pyta o jedzenie i obiecuje opowiedzieć swoją historię, pod warunkiem że nikt mu nie przerwie. Ma na imię Coardenio, jest bogatym szlachcicem z Andaluzji, od dziecka jest szalenie zakochany w Lucindzie. Mieli się pobrać, ale Cardenio otrzymał list od księcia ze zleceniem eskortowania jego syna Ferdynanda. Rycerz i syn zaprzyjaźnili się. Ferdynand kochał młodą córkę farmera w sekrecie przed jej ojcem. Aby uniknąć jego gniewu, Ferdynand postanowił wyjechać do domu Cardenia i zapomnieć o dziewczynie. Tam poznał Lucindę i się w niej zakochał. Później Kichote przerywa Cardenio i zaczyna rozmowę o książkach rycerskich. Cardenio wpada w furię, bije Sancho, pasterza i Don Kichota, a później ucieka.
Rozdział 25: Zły na pana Sancho i Kichote odjeżdżają. Kichote zamierza zostać w górach samotnie i przywrócić sobie honor, zamiast jechać do dawno niewidzianej Dylcynei. Sancho uważa pomysł za głupi, a Kichote jest zdziwiony, ze Sancho dotąd nie zauważył, że każdy czyn błędnego rycerza jest głupi. Kichote pisze list miłosny i daje go Sanchowi, wyjawiając adresatkę. Sancho jest zszokowany, bo wie, ze Dulcynea to zwykła prostaczka. Kichote opowiada, że kiedyś była księżniczką. Sancho obiecuje szybko dostarczyć list i wrócić, zabiera Rosynanta i odjeżdża.
Rozdział 26: Kichote chce być jak wielki rycerz Amadis, polecający się Bogu i modlacy w imię ukochanej. Błąka sie, pisząc zdania na drzewach. Sancho spotyka w gospodzie Kapłana i golibrodę, którzy pytają, co z Don Kichotem. Sancho opowiada o liście i pobycie Kichota w górach, oraz o obietnicy wysokiego stanowiska i pięknej żony, jakie dał mu pan. Mężczyźni uważaja, ze Sancho oszalał i nie wyprowadzają go z błędu. Mężczyźni postanawiają isć do Don Kichota i podstępem, w przebraniu cierpiacej damy i jej towarzysza, sprowadzić go do domu.
Rozdział 27: przebrani, jadą z Sancho do Kichota i namawiają go do powrotu. Sancho opowiada im o przygodach w podróży. Sancho postanawia, że powie Kichotowi, iż Dulcynea każe mu wracać do domu. Jeśli to nie pomoże, do akcji mają wkroczyć przebrani mężczyźni.
Czeakajac na Sancho, mężczyźni spotykają Cardenio, który opowiada im swoją historię do końca, mówiąc o ślubie ukochanej z Ferdynandem. Tutaj kończy się trzecia część opowieści Benengeliego.
Rozdział 28: Kapłan, golibroda i Cardenio spotykają damę Dorotheę, którą przez jej strój uznają za mężczyznę. Dorothea opowiada swoją smutną historię o niechcianym kochanku i ucieczce przed jego nachalnymi zalotami. Na szczęście kochanek zawiesił pogoń za nią i wziął ślub z inną. Okazało się, że kochanek to Ferdynand, a ta inna to Lucinda.
Rozdział 29: Cardenio dowiaduje się, że Lucinda zmarła i zostawiła list wyjawiający miłość do niego. Cardenio obiecuje pomoc w zemście na Ferdynandzie. Dorothea oferuje zagranie roli umęczonej damy, potrzebującej ochrony Kichota. Sancho wraca z wiadomością, ze Don Kichote odmówił powrotu. Kapłan mówi Sancho, że Dorothea to księżniczka Micomicona, potrzebująca pomocy Kichota. Don Kichote zgadza się jej towarzyszyć. Sancho jest szczęśliwy, ze teraz z pewnością otrzyma swój urząd. Kichot nie rozpoznaje ani Cardenia, ani Kapłana, którzy podają się za podróżników zaatakowanych przez zbiegów.
Rozdział 30: Dorothea opowiada historię o olbrzymi, który zaatakował jej kraj, ale myli się czasem, wiedz kapłan obawia się, że Kichote domyśli się podstępu. Dorothea obiecuje, że wyjdzie za Kichota, jeśli ten zabije olbrzyma. Ten odmawia, bo kocha Dulcyneę. Sancho wtedy obraża Dulcyneę, Don Kichote go uderza. Chwilę później pojawia się zbiegły więzień z osłem Sancho Pansy.
Rozdział 31: Kichote bierze Sancho na bok i każe opowiadać o wizycie u Dulcunei. Pansa zmyśla historię, że kobieta była zbyt zajęta, aby przeczytać list ukochanego. Spotykają po drodze parobka, którego Kichote chciał uwolnić w 4 rozdziale. Chłopak gani Kichota za uwierzenie w słowo farmera i pozostawienie go samego. Kichote obiecuje zemstę na farmerze, ale chłopak mówi Kichotowi, aby już w przyszłości lepiej nigdzie się nie wtrącał.
Rozdział 32: Wędrowcy docierają do tej samej gospody, gdzie łotrzy zawinęli Sancha w koc. Towarzysze Kichota rozmawiają o jego szaleństwie, i książkach, które do niego doprowadziły, wraz z właścicielem gospody i jego rodziną. Kapłan i Golibroda chcą spalić kolekcję książek rycerskich z gospody, ale właściciel się nie zgadza. Opowiada o mężczyźnie, który kiedyś zostawił worek pełen ksiąg u niego. Kapłan prosi o możliwość ich obejrzenia i jedna zaczyna czytać na głos.
Rozdział 33: Manuskrypt opowiada historię Anzelma i Lotaria, przyjaciół z Florencji. Anselmo poślubia Camillę, jedna z niewiast o najczystszych intencjach. Mówi przyjacielowi, że chce sprawdzić jej wierność. Prosi Lotara o zalecanie się do żony kilka razy, sprawdzając, czy Camilla jest w stanie odmówić. Wyjeżdża, a Lotario zakochuje się w Camilli, a ta wysyła list do Anzelma, aby wrócił i chronił ją przez natrętem.
Rozdział 34: Anzelm odmawia powrotu do domu, wiec Camilla romansuje z Lotariem. Gdy Anzelm wraca, Lotario mówi mu, że żona nie dała się uwieść. Anzelm prosi Lotaria o napisanie wiersza miłosnego. Leonela, przyjaciółka Camillli, pomaga Lotariowi, a potem sama wdaje się w romans z innym Zakochana w Lotariu Camilla nie reaguje, bo boi się, ze Leonela wyjawi jej postępki Anzelmowi. Widząc wychodzącego z domu kochanka Lioneli, Lotario myśli, że to nowy kochanek Camilli. W zemście mówi Anzelmowi, ze uwiódł Camillę, ale jeszcze z nią nie spał. Namawia Camille na spotkanie, a Anzelma na obserwację jej zachowania. W międzyczasie Camilla mówi Lotariowi o nowym kochanku Lioneli. Ten zdaje sobie sprawę z pomyłki, mówi o donosie do Anzelma. Camilla planuje, że zatają romans. Gdy Anzelm ich obserwuje, Camilla nie daje uwieść się Lotariowi. Oszustwo się udaje i kochankowie ciągną romans potajemnie dalej.
Rozdział 35: Don Kichote śni o walce z gigantem i dziurawi przez sen bukłaki podróżnych. Kapłan kończy czytać historię, Anzelm odkrywa romans żony, Camilla z Lotariem uciekają.
Rozdział 36: Fardynand i Lucinda zjawiają się w gospodzie. Kochankowie i zakochani godzą się.
Rozdział 37: Sancho budzi Don Kichota, bojąc się, że nie otrzyma swojego urzędu, gdy pan zobaczy, że giermek nie znalazł nic co zamiast bukłaków mogłoby służyć za głowę olbrzyma. Kichote opowiada Dorothei, że pokonał olbrzyma. Ta mówi, że nadal potrzebuj jego ochrony. W gospodzie pojawia się ubrany jak Maur podróżnik z piękną towarzyszka Zoraidą. Podróżnik mówi, ze Zorajda to dama, które pragnie zostać ochrzczona. Przy objedzie Don Kichote opowiada o czymś tak świadomie, że zebranym wydaje się, iż wyzdrowiał.
Rozdział 38: Don Kichote nadal mówi o wyższości rycerstwa nad uczonymi, i chociaż nikt w tę przewagę nie wierzy, wszyscy są zachwyceni jego inteligencją. Więzień, podróżnik, opowiada swoją historię.
Rozdział 39: Opowiada, że wiele lat temu opuścił dom, po tym jak jego ojciec podzielił majątek między swoich trzech synów i kazał im zostać żołnierzem, księdzem i żeglarzem. Na swej drodze więzień pokonał brata Ferdynanda.
Rozdział 40: Został schwytany i uwięziony przez Algierczyków. Zorajda, mieszkająca obok zakochana w nim dziewczyna, zrzuca mu z okna pieniądze i list z prośbą o porwanie jej i zabranie do Hiszpanii, gdzie wzięliby ślub.
Rozdział 41: Kiedy więzień porywał Zorajdę, jej ojciec się obudził, wiec musieli wziąć go ze sobą i wyrzucić ze statku kilka mil za miastem. W podróży do Hiszpanii okradli ich francuscy piraci.
Rozdział 42: W gospodzie pojawia się Licenciate Juan Perez de Viedma z piękną córką Klarą. Okazuje się, że to brat więźnia. Nocą, kiedy wszyscy śpią, pod gospodą chłopiec śpiewa ballady. Cardenio budzi damy w ich pokoju, aby posłuchały ballad.
Rozdział 43: Klara poznaje śpiewaka- to jej sąsiad, z którym nigdy nie rozmawiał, ale kochają się oboje. Dorothea obiecuje pomóc im się spotkać. Don Kichote stoi na straży pod gospodą. Podstępna córka właściciela i jej pokojówka proszą Kichota, aby pomógł im wyjść przez okno i przywiązują jego rękę do drzwi, wiec całą noc stoi nieruchomo na grzbiecie Rosynanta. Czterej przyjezdni śmieją się z niego.
Rozdział 44: Don Kichot robi taki hałas, że właściciel przychodzi to sprawdzić. Czterej przybyli to słudzy ojca Don Louisa, chłopca zakochanego w Klarze. Każą młodzieńcowi wracać, ale ten odmawia. Kichote nie chce pomóc właścicielowi w ukaraniu dwóch gości, którzy nie zapłacili za pobyt, bo jak twierdzi, obiecał nie pakować się w żadne nowe przygody aż do pokonania olbrzyma w domu Dorothei. Don Luis opowiada sługom o miłości do Klary i prosi o jej rękę. Sędzia, brat więźnia, zgadza się. Kichote zdołał nakłonić pięknymi słowami dwóch gości do zaprzestania bicia właściciela. W gospodzie pojawia się fryzjer, któremu Kichot ukradł miskę. Oskarża Sancho i Kichota o kradzież, ale Sancho ich wybrania.
Rozdział 45: Ludzie śmieją się, że Kichote uważa miskę za hełm Mambrina. Wybucha bójka, ale kapłan i sędzia uspokajają gości. Sędzia postanawia zabrać Don Louisa ze sobą do Andaluzji. Zainteresowany całą scena członek Świętego Bractwa zauważa Don Kichota, którego wedle polecenia ma aresztować za uwolnienie skazańców. Don Kichote wyśmiewa go.
Rozdział 46: Kapłan uspokaja członków Świętego Bractwa, że Don Kichote jest chory i nie powinien zostać karany za swoje czyny. Kichote oznajmia Dorothei, że muszą jechać do jej królestwa. Sancho mówi, że Dorothea nie jest ksieżniczką, Dorothea twierdzi, że Sancho jest zaczarowany tak jak cała gospoda i kłamie. Sancho nie wierzy w czary. Ksiądz i golibroda ustalają, jak bez Dorothei i Ferdynanda odprowadzić Kichota do wioski. Wsadzają rycerza do klatki i wróżąc ślub z Dulcyneą, wyruszają w drogę.
Rozdział 47: Don Kichote myśli, że jest zaczarowany. W gospodzie przed wyjazdem Kapłan dostaje od właściciela dokumenty z worka pozostawionego przez jednego z gości, ksiądz jest ciekawy ich treści. W drodze grupa spotyka kanonika z Toledo, który rozmawia chwilę z księdzem z wioski Kichota. Sancho grozi golibrodzie za wzięcie Kichota jako więźnia, a golibroda oznajmia, ze zaraz zamknie także Sancho w klatce. Kanonik z Toledo uważa księgi rycerskie za szkodliwe i nieprawdziwe, a styl rycerski powinien być zakazany.
Rozdział 48: Pansa mówi Kichotowi, że ksiądz i golibroda zabrali go i okłamują, bo zazdroszczą jego wielkich czynów. Sancho pyta Kichota, czy nie potrzebuje skorzystać z toalety, Kichote mówi, ze tak.
Rozdział 49: Pansa mówi, że przecież zaczarowani ludzie nie maja potrzeb fizjologicznych, ale Kichote mówi, ze są różne rodzaje czarów, ale też mówi, że spróbuje się uwolnić. Kiedy grupa zatrzymuje się na posiłek, Kapłan wypuszcza Kichota i dalej dyskutuje z kanonikiem. Kanonik zauważa, że Kichote myli fikcję z rzeczywistością.
Rozdział 50: Don Kichote opowiada o zaczarowanym rycerzu z Jeziora, pełną magii i o tym, jaki stal się dzielny i odważny jako błędny rycerz. Pojawia się pasterz, który rozmawia z gęsią, co dziwi grupę.
Rozdział 51: Pasterz Eugenio opowiada, ze on i jego przyjaciel Anzelm stali się pasterzami wedle woli bogatej damy Leandry. Leandra uciekła z aroganckim żołnierzem, który ją okradł i uwięził w jaskini w lesie. Teraz Leandra jest w klasztorze, aby odzyskać honor.
Rozdział 52: Eugenio obraza Kichota i zaczyna się bójka. Później Kichote widzi grupę pokutników, niosących obraz z Matką Boską i modlących się o deszcz. Kichote atakuje ich jako porywaczy i pada nieprzytomny. Sancho myśli, że Kichote umarł. Don Kichote budzi się i zgadza jechać do domu.
W domu żona Sancha pyta go, co jej przywiózł. Ten mówi jej o rychłym otrzymaniu wyspy. Siostrzenica i właściciel domu witają Kichota, zmartwieni jego stanem. Boją się, że Don Kichote znowu zniknie.
Cervantes kończy opowieść, mówiąc, że długo szukał rękopisów z jej dalszym ciągiem. Spotkał doktora, który znalazł sonety o Don Kichocie, Sancho, Dulcynei.
CZĘŚĆ DRUGA- kontynuacja "Przemyślnego szlachcica Don Kichota z Manchy"
Autor dedykuje ją hrabiemu Lemos. Mówi, że dostał od cesarza Chin propozycję bycie wykładowcą na tamtejszym uniwersytecie, gdzie Don Kichote byłby podstawową lekturą, ale cesarz nie wysłał zaliczki.
Druga cześć opowieści o Don Kichocie dotyczy jego trzeciej podroży wraz z Sancho. Jednakże wyprawa zajmuje mniejszą część książki, niż tekst dotyczący osobistych urazów autora. Najpierw Cervantes objaśnia nieścisłości z pierwszej części powieści. Don Kichote natomiast rozmawia z Samsonem Carasco, który mówi, że czytał jego książkę "Przemyślny szlachcic Don Kichot z Manczy". Dalej rycerz i giermek zmieniają się - Don Kichote jest mniej szalony niż w pierwszej części, Sancho mądrzejszy, bardziej dworny i dowcipny. Cervantes narzeka wciąż na konkurenta, który wydał fałszywą drugą część losów Kichota.
Przygody Kichota i Pansy są bardzo zabawne, aczkolwiek mniej realistyczne niż wcześniej, Sancho Pansa dostaje swój wymarzony urząd, a Don Kichote zostaje pokonany i niedługo potem umiera.
