Legenda pt. „Bazyliszek” porusza bardzo ważną problematykę, która dotyczy posłuszeństwa dzieci wobec rodziców. Gdyby dzieci słuchały ojca, a nie psotnego i nieposłusznego Walusia, nigdy by się nie znalazły w lochach starego domu w Krzywym Kole. Namowy chłopca i chęć wzbogacenia się skłoniły dzieci do zejścia do lochów. Nie przypuszczały, że opowieści dorosłych o strasznym potworze są prawdziwe, a nie wymyślone na użytek dzieci.
Utwór ten mówi również o niesłusznych oskarżeniach i surowej karze za niepopełnione czyny. Do lochów, obwieszonego lustrami, wysłano skazańca, który tam miał zginąć, chociaż był niewinny. Nieważne było, czy zostanie zabity poprzez ścięcie głowy mieczem podczas egzekucji, której miał dokonać kat czy może w lochach od spojrzenia okropnego i strasznego potwora. Jednak jeżeli przeżyje, zostanie mu darowana wina i będzie wolny. Później okazało się, że towarzysz skazańca, który jakoby miał zginąć z jego ręki, zabłądził i dopiero po pewnym czasie zjawił się w Warszawie.
„Bazyliszek” przedstawia także miłość ojca i matki do dzieci oraz oddanie służącej Agaty, która w trosce o dzieci naraziła się i sama zginęła. Ponadto prezentuje trud ciężkiej pracy płatnerza, czyli rzemieślnika, który wyrabia zbroje, hełmy, miecze.
