Christie Agatha

Agatha Christie - biografia

Agatha Christie to najbardziej popularna pisarka kryminałów na świecie, a jej książki cieszą się niewyobrażalną poczytnością. Wydano ich ponad miliard egzemplarzy w języku angielskim, a drugi miliard przetłumaczono na 45 języków obcych. Christie to też autorka powieści obyczajowych, które podpisywała pseudonimem Mary Westmacott.

Pisarka wydała ponad 90 powieści i sztuk teatralnych. Liczne jej książki zostały sfilmowane, niekiedy nawet kilka razy („Morderstwo w Orient Expressie”, „Śmierć na Nilu”, czy „4.50 z Paddington”). Na kanwie jej powieści powstały również seriale telewizyjne i słuchowiska radiowe.

W życiu prywatnym była żoną lotnika Archibalda Christie, z którym rozwiodła się w 1928 r., zachowując jednak jego nazwisko. Owocem tego związku była córka Rosalind, która zmarła 28 października 2004 r.

Podczas I wojny światowej Christie pracowała w szpitalu, gdzie mogła zapoznać się z różnymi technikami farmaceutycznymi, a także dowiedzieć się o skuteczności i działaniu niektórych trucizn. Motyw śmierci przy pomocy trucizny wykorzystywała w wielu swoich książkach.

Niedługo po wojnie w grudniu 1926 r. pisarka zaginęła na 11 dni, co wywołało plotki i przypuszczenia, że owo zniknięcie mogło być efektem załamania psychicznego. Z drugiej strony dopuszczano możliwość, że zniknięcie to zaplanowane zostało jako głośna, chwytliwa reklama, która miała jeszcze bardziej zainteresować czytelników jej osobą.

4 lata później Christie ponownie wyszła za mąż – tym razem za archeologa Maxa Mallowana. Przy jego boku miała okazję podróżować na tereny wykopalisk na Bliskim Wschodzie. Regiony te opisała też w niektórych swoich powieściach. Inne toczą się np. w Torquay, w regione Devon, gdzie Christie przyszła na świat.

Pisarka w 1971 r. została nagrodzona Orderem Imperium Brytyjskiego.

Ważnym etapem w jej życiu było wstąpienie w 1920 r. do Klubu Detektywów, który do dnia dzisiejszego zrzesza autorów kryminałów. Oprócz niej d Klubu Detektywów należeli też Dorothy L. Sayers i G.K. Chesterton.

Rok 1931 przyniósł istotne dzieło, które Christie napisała wspólnie z innymi członkami Klubu (była to powieść „The Floating Admiral”). Później pisarkę wyrzucono z Klubu, gdyż wyznawała odmienne poglądy niż jego członkowie i nie akceptowała zasad, które dla wszystkich twórców kryminałów określił Ronald Knoks w latach 20. Autorka sprzeciwiała się bowiem zasadzie ratio, która zakładała, że w akcję kryminału nie mogą ingerować siły nadprzyrodzone. Nie mogła też uznać zasady, która zabraniała utożsamiania mordercy z detektywem lub narratorem.

W 1958 r. pisarka powróciła jednak do klubu i przejęła obowiązki Dorothy L. Sayers, która musiała zrezygnować z dalszego członkostwa. Od teraz to Christie była prezesem, jednak zastrzegła, że nie ma zamiaru wygłaszać zbędnych przemówień, które były częścią od dawna praktykowanego rytuału.

Charakterystyka twórczości

Choć Agatha Christie dała się poznać głównie jako autorka bestsellerowych kryminałów, w jej dorobku znalazły się też sztuki teatralne i zbiory opowiadań.

Akcja większości jej utworów toczyła się w zamkniętych pomieszczeniach. Mordercą zaś prawie zawsze czyniła jednego z mieszkańców, domowników. Autorka zaproponowała też szereg nowych rozwiązań dla twórczości kryminalnej, z których czerpali późniejsi twórcy tego gatunku. Niektóre z jej powieści kończą się w zaskakujący sposób, przynosząc nietypowe dotychczas rozwiązanie. Tak jest np. w „Zabójstwie Rogera Ackroyda” czy w „Morderstwie w Orient Expressie”.

Niebywałym sukcesem Christie okazała się sztuka „Pułapka na myszy”, która do dzisiaj po upływie blisko 60 lat nadal jest chętnie grywana w liczbie nawet 20 tys. przedstawień w cyklu.

Na uwagę zasługuje też to, że Agatha Christie stworzyła znane postacie literackie dwojga detektywów: Belga Herkulesa Poirota i starszej pani detektyw – panny Marple. W czasach swej twórczości napisała dwie powieści z tymi bohaterami, ale pozwoliła je wydać dopiero po jej śmierci (czyli blisko kilkadziesiąt lat później). W ostatnich powieściach, które Christie pozwoliła wydać dopiero po swojej śmierci, Poirot i Marple oczywiście raz jeszcze znajdują rozwiązanie mrocznych już zagadek, zostaje jednak uśmiercony belgijski detektyw – takie zakończenie autorka uzasadniała tym, że nigdy nie lubiła tej postaci. Panna Marple natomiast (jej pierwowzorem była babka autorki) po zakończeniu śledztwa i odkryciu tajemnicy „Uśpionego morderstwa” powróciła na wieś.

Napisane przez Christie zbiory opowiadań dzieli się obecnie na dwie grupy: te, które zostały wydane w Wielkiej Brytanii (jest ich 14) i te, które wydano w Stanach Zjednoczonych (15). Spośród najpopularniejszych tytułów tylko 7  ukazało się w niezmienionej formie w obu krajach.

W Polsce wydawane są książki Agathy Christie w oparciu o wydania brytyjskie. Wyjątkiem jest tylko zbiór „Pułapka na myszy”, w którym zawarte jest niewydane dotąd w Wielkiej Brytanii opowiadanie o tym samym tytule. Natomiast opowiadanie „Bożonarodzeniowa przygoda”, które znajduje się w zbiorze pt.: „Dopóki starczy światła”, nigdy nie ukazało się w amerykańskiej wersji.

Bohaterowie powieści Agathy Christie:
- Herkules Poirot – belgijski detektyw,
- Jane Marple – starsza kobieta, detektyw-amator,
- Kapitan Arthur – Hastings – przyjaciel Poirota,
- Nadinspektor Battle – policjant ze Scotland Yardu,
- Dolly Bantry – przyjaciółka panny Marple,
- Inspektor Miller – antagonista Herkulesa Poirota,
- Parker Pyne – ekscentryczny detektyw.