Życiorys
Swoje młodzieńcze lata pisarka spędziła w Grójcu i Warszawie. Już jako dziecko przejawiała zainteresowanie literaturą, wiele czytała, a nawet marzyła o napisaniu powieści.Początkowo uczęszczała do szkoły podstawowej, ale już w 1943 r. rodzice oddali ją do internatu u Sióstr Zmartwychwstanek na Żoliborzu. Następnie pobierała naukę w gimnazjum, po czym wraz z rodzicami przeniosła się do Bytomia. Niedługo potem powróciła jednak do Grójca. Tutaj znalazła się w jednej klasie ze swoją dawną koleżanką – Janką, z którą jeszcze bardziej się zaprzyjaźniła i którą uczyniła pierwowzorem postaci w kilku swoich powieściach. Również członkowie rodziny pisarki znajdowali swoje odbicie w tworzonych przez nią literackich postaciach. Nawet jedną z nauczycielek Chmielewska opisała w „Zwyczajnym życiu”.
Rodzice Chmielewskiej pragnęli, żeby ich córka została lekarzem. Ta jednak jeszcze w liceum zaczęła interesować się architekturą i to ją wybrała na kierunek studiów. Jeszcze uczęszczając do liceum, poznała swojego przyszłego męża, Stanisława. Niedługo potem zaszła w ciążę i wzięła ślub. Studia rozpoczynał będąc już mężatką, a pierwszego syna urodziła w 1951 r.
Macierzyństwo nie przeszkodziło jej w ukończeniu studiów i zdobyciu tytułu inżyniera architekta (studiowała na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej). Po studiach pracowała m.in. w Biurze Projektów „Stolica”, a także w Samodzielnej Pracowni Architektoniczno-Budowlanej „Blok”. Angażowała się nawet przy budowie Domu Chłopa. Prace te były dla niej cennym źródłem doświadczeń, które znalazły wyraz w jej późniejszych powieściach.
Przez jakiś czas pisała w „Kulturze i Sztuce”, poruszając tematy związane z architekturą wnętrz.
3 maja 2004 r. odznaczono ją Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Doczekała się dwóch synów: Jerzego (ur. w 1951 r.) i Stanisława Roberta (ur. w 1956 r.). Pisarka zmarła 7 października 2013 r. w Warszawie. Pochowano ją tydzień później na warszawskich Powązkach.
Charakterystyka twórczości
Właściwy debiut pisarski Chmielewskiej przypadł na rok 1958 (publikacja prozy na łamach czasopisma „Kultura i Życie”). Jej debiut książkowy miał zaś miejsce w 1964 r., kiedy to wydała powieść sensacyjną „Klin”. Od roku 1970 pochłaniała ją już wyłącznie twórczość literacka.Największa pasją Chmielewskiej oprócz literatury były podróże, choć nie przepadała za lataniem samolotami. Kochała natomiast konie, a skłonność do ryzyka przejawiała się w częstym oddawaniu się hazardowi w kasynach w całej Europie. Chmielewska była też miłośniczką bursztynu i wiele wiedział na jego temat. Jako pisarka uchodziła za nietuzinkową, oryginalną postać i chętnie udzielała się w mediach.
Pisarka zasłynęła przede wszystkim jako autorka powieści kryminalnych, choć jej proza miała o wile większy zakres i takie sprecyzowanie nie do końca ujmuje cały koloryt jej twórczości. Na przykład Rosjanie nazywają jej utwory „kryminałami ironicznymi”. Intryga jest, owszem, ważnym elementem jej powieści, ale to jednak tylko osnowa, na której wspiera się akcja. Towarzyszą jej zawsze humor i dowcip. W sposobie ukazywania rzeczywistości Chmielewska nie unika też groteski i przerysowywania bohaterów.
Narratorką w jej powieściach bywa najczęściej bohaterka o imieniu Joanna, będąca architektem i pisarką, co sprawia, że może uchodzić za alter-ego autorki. W powieściach Chmielewskiej najczęściej spotykamy komizm sytuacyjny, będący udziałem roztrzepanej Joanny, a także grona jej wiernych przyjaciół (zwłaszcza Alicji mieszkającej w Danii).
Za szczególnie ważne w dorobku literackim pisarki uznaje się zwłaszcza dwie książki: „Całe zdanie nieboszczyka” i „Wszystko czerwone”. Ich fabuła przedstawia się następująco – główna bohaterka, Joanna, jest architektem i zostaje uwikłana w niebezpieczne intrygi kryminalne na międzynarodową skalę. Dzięki użyciu własnych metod śledczych bohaterka z powodzeniem rozwiązuje niejedną kryminalną zagadkę i wyjaśnia tajemnicę licznych morderstw i kradzieży. Jej niekonwencjonalny sposób rozumowania zadziwia pomysłowością, a nade wszystko skutecznością.
Jako ciekawostkę można podać, że Joanna Chmielewska była jedną z najlepiej zarabiających polskich pisarek kryminalnych, a jej książki uratowały nawet od bankructwa dwa wydawnictwa i jedną księgarnię.
Chmielewska jest jedną z najbardziej popularnych polskich pisarek. Napisała 42 tomy prozy przeznaczonej głównie dla dorosłych i młodzieży. Spod jej pióra wychodziły niemal wyłącznie bestsellery – każda jej książka właściwie natychmiast wędrowała na szczyty list bestsellerów, zyskując miliony czytelników.
Ostatnimi powieściami pisarki było: „Porwanie” (2009 r.), „Byczki w pomidorach” (2010 r.) i „Gwałt” (2011 r.). Łączny nakład jej powieści przekroczył w Polsce 6 mln egzemplarzy, a w Rosji, gdzie uznawano ją za najpoczytniejszą pisarkę zagraniczną, 8 mln.
Jej książki doczekały się też licznych tłumaczeń na języki obce (aż 107 tłumaczeń). Powieści zaś wielokrotnie wznawiano, a niektóre z nich adaptowano nawet na potrzeby filmu i telewizji.
Najważniejsze dzieła
Literatura piękna (dla dorosłych):• 1964: Klin,
• 1966: Wszyscy jesteśmy podejrzani,
• 1972: Całe zdanie nieboszczyka,
• 1973: Lesio,
• 1974: Wszystko czerwone,
• 1976: Boczne drogi,
• 1977: Upiorny legat,
• 1989: Szajka bez końca,
• 1990: Dzikie białko,
• 1992: Wyścigi
• 1993: Tajemnica,
• 1993: Drugi wątek,
• 1994: Jeden kierunek ruchu,
• 1995: Lądowanie w Garwolinie,
• 1996: Duża polka,
• 1997: Hazard,
• 1997: Krowa niebiańska,
• 1998: Harpie,
• 1999: Najstarsza prawnuczka,
• 2001: Trudny trup,
• 2002: (Nie)boszczyk mąż,
• 2002: Pech,
• 2003: Babski motyw,
• 2004: Kocie worki,
• 2005: Mnie zabić,
• 2006: Krętka Blada,
• 2007: Rzeź bezkręgowców,
• 2009: Porwanie,
• 2010: Byczki w pomidorach,
• 2011: Gwałt,
• 2012: Krwawa zemsta,
• 2013: Zbrodnia w efekcie.
Literatura piękna (cykle dla młodzieży):
• 1974: Zwyczajne życie,
• 1976: Większy kawałek świata,
• 1979: Nawiedzony dom,
• 1981: Wielkie zasługi,
• 1983: Duch,
• 1988: Skarby,
• 1991: 2/3 sukcesu,
• 1992: Ślepe szczęście,
• 1993: Wszelki wypadek.
Dla dzieci:
• 1994: Pafnucy,
• 2003: Las Pafnucego.
Autobiograficzne:
• 1993: Autobiografia, tom 1 – Dzieciństwo,
• 1994: Autobiografia, tom 2 – Pierwsza młodość,
• 1994: Autobiografia, tom 3 – Druga młodość,
• 1994: Autobiografia, tom 4 – Trzecia młodość,
• 1994: Autobiografia, Wieczna młodość – aneks do wszystkich pozostałych (w 2000 r. ukazał się jako tom 5 – Wtórna młodość),
• 2000: Autobiografia, tom 5 – Wtórna młodość,
• 2006: Autobiografia, tom 6 – Stare próchno,
• 2008: Autobiografia, tom 7 – Okropności,
• 2013: Życie (nie)całkiem spokojne.
