Perrault Charles

Charles Perrault – biografia

Charles Perrault, francuski baśniopisarz, urodził się 12 stycznia 1628 r. w Paryżu, a zmarł 16 maja 1703 r. Pochodził z arystokratycznej rodziny adwokackiej, dzięki czemu stać go było na zdobycie solidnego wykształcenia w najlepszych szkołach w kraju. Perrault miał troje starszego rodzeństwa. Początkowo studiował prawo – w 1651 r. został adwokatem i miał nawet własną kancelarię. Dwa lata później objął ważne stanowisko w urzędzie finansowym Dworu Ludwika XIV. Już wtedy zaczął być przedstawiany na salonach jako literat.

Już wtedy miał znaczy dorobek pisarski – napisał wiele parodystycznych satyr, w których kpił i wyśmiewał paryską ludność oraz wyrażał pogardę dla literatury antycznej, uznając jedynie prymat współczesnej literatury francuskiej.

Perrault znany jest przede wszystkim jako autor baśni dla dzieci. Swoją twórczością zdobył m. in. uznanie Jeana Chapelaina, który z kolei polecił go wysoko postawionemu urzędnikowi – Colbertowi. Za sprawą tego ministra  został też w 1662 r. sekretarzem „Petite Academie”.

W późniejszym okresie pisarz zasiadał też na stanowisku wyższego Urzędnika Kultury, którego zadaniem był nadzór m. in. nad pracami budowlanymi obejmującymi przebudowę Luwru, a później nawet Wersalu. W roku zaś 1670 objął posadę Chapelaina i decydował o tym, kto znajdzie się na liście literatów, którzy otrzymywali wynagrodzenia od Colberta i samego Ludwika XIV. Rok później Perrault dzięki wsparciu Colberta  został sekretarzem Akademii Francuskiej, a potem jej Bibliotekarzem. Tym też sposobem stał się członkiem Akademii Francuskiej. W tym też mniej więcej czasie Perrault zaangażował się w spór, w którym odrzucał wartość literatury antycznej – uznawał bowiem, że współczesne dzieła powinny czerpać pomysły i tematy z rodzimej (francuskiej) tradycji.

W roku 1672 pisarz się ożenił i wkrótce został ojcem czwórki dzieci. Sześć lat później niestety owdowiał. W 1680 r. swoją posadę oddał synowi Colberta (Colbert zmarł 3 lata później, co spowodowało też kres kariery pisarza). Od tego czasu Perrault poświęcił się wyłącznie literaturze.

Swoje opowiastki tworzył jednak pod gusta salonowej publiczności. Dlatego też m. in. używał archaicznego języka. Jego opowiastki miały akcenty komiczne, a każdą z nich kończył morałem. Przybierały formę wiersza.

Pod postaciami wróżek ukrywały się najwspanialsze nazwiska ówczesnej Francji Ludwika XIV. Często zauważalne było bowiem podobieństwo między baśniowymi opowieściami, a klimatem, jaki panował wówczas na dworze.

W tamtym okresie dzieciom z najbogatszych rodzin nianie opowiadały przed snem historie o Oślej Skórce (bajki przyjęły tę nazwę od tytułu jednej z najbardziej znanych baśni francuskich). W opowieściach tych pojawiali się król i królowa, którzy musieli ciężko zapracować na uznanie i pozycję zwłaszcza, że podlegali czarom złych wróżek. Te czarodziejskie postacie znane były już z wierzeń ludowych jeszcze sprzed czasów chrześcijaństwa i to właśnie na tym, materiale opierali swe dzieła ówcześni arystokraci.

Baśnie Perraulta nie pozbawione były też erotyzmu i okrucieństwa. Ponieważ pisane były głównie dla salonu, to do dzieci docierały już po pewnych przeróbkach i czasami były mocno okrojone.

Wiele z tych baśni doczekało się filmowych adaptacji, jak chociażby „Kopciuszek” (1950 r.).

Charakterystyka twórczości

Perrault swoją największą sławę zawdzięczał zbiorowi baśni i powiastek dla dzieci „Bajki Babci Gąski” (1697 r.), w którym pojawiły się oparte na motywach ludowych utwory takie jak: „Kopciuszek”, „Śpiąca Królewna”, „Czerwony kapturek”, „Kot w butach”, „Knyps z czubkiem”, „Ośla Skórka”, „Tomcio Paluch”, „Wróżki”, „Sinobrody”.

Głoszoną tezę o wyższości współczesnej literatury francuskiej nad literaturą antyczną Perrault wyłożył w poemacie „Le Siecle de Louis Le Grand” (1687 r., Wiek Ludwika Wielkiego). Uważał, że osiągnięcia kultury francuskiej dorównują, a może nawet i przewyższają dorobek antyku. Postulował też używanie w literaturze języka francuskiego, a nie łaciny.

W swej twórczości Perrault często wracał też do korzeni chrześcijańskich. Tak powstał epos „Saint Paulin, Eveque de Nole” (1686 r.).

Na 1688 r. datuje się też jego pierwsze próby literackie z dialogiem zawarte w zbiorze „Paralleles des Anciens et des Modernes”.

Coraz większe uznanie i zainteresowanie salonu pisarz zawdzięczał zwłaszcza baśniom – w latach 1691 – 1694 napisał trzy opowiadania z baśniowymi motywami i w 1694 r. wydał je jako zbiór baśni. Wydanie to powtórzono w 1695 r., a dwa lata później autor wydał kolejnych 8 baśni, ale bez swojego podpisu.

Pomysły i motywy do swych baśni Perrault czerpał z tradycji ludowej. Opierał się na twórczości takich autorów jak Giovanni Batista Basile czy Francesco Straparola. Styl, jakim się posługiwał, był dosyć lakoniczny. Te unikalne i nie znajdujące sobie równych opowiadania powstawały dzięki wzbogacaniu prostych historii w wyrafinowane treści. Dzięki temu proste, ubogie dzieweczki przy pomocy dobrych wróżek oddawane były pięknym królewiczom i władcom.

Pierwsze tłumaczenie baśni Perraulta na język niemiecki wyszło spod ręki Ludwiga Tiecka – dzięki niemu utwory te znalazły się w zbiorach baśni braci Grimm i Ludwiga Bechsteina.

Baśnie Perraulta (np. „Śpiąca Królewna”) doczekały się adaptacji teatralnych, operowych i kinowych. Popularny balet Czajkowskiego pt.: „Śpiąca Królewna” bazuje na tej właśnie baśni. Słynną adaptacją filmową baśni Perraulta jest np. „Kopciuszek” (1950 r.) zwany przez Walta Disneya „Cinderella”.

Klimat tych baśni urzeka niepowtarzalnym pięknem i przenosi nas do magicznych światów wróżek, królewien i królewiczów, a twórczość Perraulta była inspiracją dla jego następców.