Główny wątek ,,Starej baśni” dotyczy procesu kształtowania się polskiej państwowości. ,,Jak dziecię po przyjściu na świat rośnie olbrzymio i sił nabywa szybko, tak naród wśród tych mroków pierwobytu, obdarzony jeszcze całą potęgą z kolebki wyniesioną, niepojętym sposobem kształtuje się do przyszłych swych losów.” – pisze Kraszewski w dopisku powieści. Celem autora było przedstawienie w sposób wiarygodny historii opartej jedynie na legendach (legenda o Popielu, legenda o Piaście Kołodzieju) i nielicznych wzmiankach w źródłach historycznych (np. u Długosza). Akcja powieści (IX w.) obejmuje dzieje walki o władzę pomiędzy legendarnym Popielem a grupą kniaziów, obierających na swego przywódcę Piasta. Burzliwe dzieje pierwszych polskich władców zostały ukazane na tle prastarej Polski słowiańskiej, podzielonej na zwalczające się plemiona (i rody).
Ważnym elementem powieści jest warstwa obyczajowa. Główny wątek obyczajowy obejmuje dzieje Domana i Dziwy (patrz: motyw miłości), warto też zwrócić uwagę na rolę ciekawych, drugoplanowych postaci takich jak: wiedźma Jaruha, Znosek, Mieszko czy Hengo.
,,Stara baśń” przynosi szereg obrazów ukazujących pradawne, pogańskie święta (noc Kupały), obyczaje (sposób przyjmowania gości, postrzyżyny dziecka, przebieg słowiańskiego ślubu i pogrzebu, wiec starszyzny) oraz wierzenia. Tajemnicza mitologia Słowian odżywa pod postaciami bóstw czczonych przez bohaterów utworu. Światowid, Nija, Żywia – to tylko nieliczne z imion bóstw, które pojawiają się na kartach powieści. ,,U Ranów na ostrowiu stał chram Światowida, u Redarów drugi, u Serbów nad Łabą Trygłowa trzeci, w Stargrodzie w gaju czczono Prowego” – pisze autor o świątyniach, które mogły istnieć w czasach pierwszych Piastów. Nie można też zapomnieć o wpływie nowej, nieznanej Polanom religii, która wyprze stare wierzenia, ale umocni polską państwowość.
Ważnym elementem powieści jest warstwa obyczajowa. Główny wątek obyczajowy obejmuje dzieje Domana i Dziwy (patrz: motyw miłości), warto też zwrócić uwagę na rolę ciekawych, drugoplanowych postaci takich jak: wiedźma Jaruha, Znosek, Mieszko czy Hengo.
,,Stara baśń” przynosi szereg obrazów ukazujących pradawne, pogańskie święta (noc Kupały), obyczaje (sposób przyjmowania gości, postrzyżyny dziecka, przebieg słowiańskiego ślubu i pogrzebu, wiec starszyzny) oraz wierzenia. Tajemnicza mitologia Słowian odżywa pod postaciami bóstw czczonych przez bohaterów utworu. Światowid, Nija, Żywia – to tylko nieliczne z imion bóstw, które pojawiają się na kartach powieści. ,,U Ranów na ostrowiu stał chram Światowida, u Redarów drugi, u Serbów nad Łabą Trygłowa trzeci, w Stargrodzie w gaju czczono Prowego” – pisze autor o świątyniach, które mogły istnieć w czasach pierwszych Piastów. Nie można też zapomnieć o wpływie nowej, nieznanej Polanom religii, która wyprze stare wierzenia, ale umocni polską państwowość.
