George Orwell – biografia
George Orwell, właśc. Eric Arthur Blair (ur. 25 czerwca 1903, zm. 21 stycznia 1950) – pisarz i publicysta angielski, urodzony w mieście Motihari w Bengalu, do Anglii przeprowadził się w 1907 roku.Eric Arthur Blair pochodził z przeciętnej rodziny klasy średniej. Był synem Richarda Walmesley Blaira, urzędnika administracji brytyjskiej i Idy Mabel Blair (z d. Limouzin). Miał dwie siostry. Od 1911 r. uczęszczał do St. Cyprian's, prywatnej szkoły z internatem w Eastburne. Stypendium (przyznane w 1917 r.) zapewniło mu miejsce w ekskluzywnej Eton College (którą opuścił w 1921). W listopadzie 1922 r. wstąpił do Królewskiej Policji Imperialnej w Birmie. 1 stycznia 1928 r. porzucił służbę i nie powrócił z urlopu w Anglii.
W latach 1928-1929 przebywał w Paryżu, gdzie opublikował swoje pierwsze artykuły. W 1932 r. przybrał literacki pseudonim George Orwell .
W czerwcu 1936 r. ożenił się z Irlandką Eileen O'Shauhnessy.
Brał udział w wojnie domowej w Hiszpanii w latach 1936-1937, gdzie walczył na froncie po stronie republikańskiej w milicji robotniczej antystalinowskiej Robotniczej Partii Zjednoczenia Marksistowskiego (POUM), a następnie w przybyłych z Anglii oddziałach ochotników wystawionych przez brytyjską Independent Labour Party. Brał udział w walkach na froncie aragońskim. Po zdelegalizowaniu POUM oraz wybuchu w maju 1937 r. "wojny domowej w ramach wojny domowej" między anarchistami a stalinowcami ukrywał się z żoną przed represjami. Był ścigany przez Gwardię Cywilną podczas nakazanej przez Moskwę (i kierowanej przez rezydenta NKWD Aleksandra Orłowa) akcji likwidacji POUM (w czerwcu 1937) i mordowania jej członków, łącznie z żołnierzami walczącymi na froncie. 20 maja 1937 r. został postrzelony przez snajpera. 20 czerwca przekroczył granicę francuską i wrócił do Anglii. Swoje wspomnienia z tego okresu zawarł w autobiograficznej książce W hołdzie Katalonii, wydanej w Anglii jeszcze w czasie trwania hiszpańskiej wojny domowej (1938), która demaskowała zbrodniczą rolę sowieckich służb specjalnych NKWD i GRU w Hiszpanii oraz faktyczne działania stalinowców zwalczających rewolucję.
Doświadczenia tego okresu i wynikające stąd refleksje były również źródłem dwóch jego dzieł, dzięki którym jest najszerzej znany. Są to antyutopijna powieści: Rok 1984 (uznawana za jedną z pierwszych powieści fantastyczno-naukowych prezentujących alternatywną przyszłość – wizję komunistycznego państwa totalitarnego sprawującego totalną kontrolę nad ludźmi, przeszłością i językiem, prowadzącego wojnę z innymi państwami totalitarnymi – określanej jako antyutopia) oraz Folwark zwierzęcy – "bajka" polityczna (w tradycji Ezopa) – opisująca w formie przypowieści mechanizm przewrotu społecznego i jego konsekwencje.
Wiódł życie trampa, był pomywaczem, nauczycielem, zbieraczem chmielu, żebrakiem, milicjantem, policjantem, hodowcą drobiu i uprawiał warzywa, współpracował z wieloma periodykami i czasopismami, pracował w BBC i był korespondentem wojennym we Francji 1945. W 1944 r. wraz z żoną adoptowali urodzonego 14 maja Richarda Horatio, a po jej śmierci 29 marca 1945 powrócił do Anglii.
Orwell w PRL
W PRL utwory Orwella były objęte zakazem publikacji, mimo że propaganda (w pozostałych krajach komunistycznych samo nazwisko Orwell stanowiło tabu) usiłowała czasem przedstawić Rok 1984 jako krytykę rządów Labour Party – oczywiście bez możliwości zapoznania się polskiego czytelnika z treścią książki. Do upadku komunizmu była ona obecna w przekładzie polskim jedynie na emigracji (ukazała się bezpośrednio po wydaniu angielskim), w latach osiemdziesiątych XX wieku w wydawnictwach niezależnych (poza cenzurą) oraz w 1988 w obiegu oficjalnym (PIW).Śmierć
George Orwell zmarł w Londynie w wieku czterdziestu siedmiu lat na gruźlicę (której nabawił się, w 1938) na kilka dni przed zamierzoną podróżą do sanatorium w Szwajcarii. Czas ostatnich trzech lat życia dzielił pomiędzy łóżkiem szpitalnym, tworzeniem Roku 1984, wreszcie wyprawami ukochanym motocyklem Royal Enfield 350.Orwell jest autorem pojęcia "Wielki Brat patrzy" (Big Brother is watching you) (Rok 1984), zdania "wszystkie zwierzęta są równe, ale niektóre są równiejsze od innych" (all animals are equal, but some animals are more equal than others) (Folwark zwierzęcy) określeń: "nowomowa" (new-speak), "policja myśli" (thought police), "dwójmyślenie" (doublethink), "myślozbrodnia" i wizjonerem totalnej elektronicznej inwigilacji.
Działalność społeczna i polityczna
1938 w czerwcu zapisuje się do Independent Labour Party1939 pod koniec roku występuje z Independent Labour Party
1945 w sierpniu zostaje wiceprzewodniczącym The Freedom Defence Committee (rozwiązanej w 1949) – organizacji badającej przypadki naruszania swobód demokratycznych i praw obywatelskich
Poglądy polityczne
Bliski socjalistycznej lewicy (swoje poglądy określał mianem "demokratycznego socjalizmu"), a w czasie wojny hiszpańskiej anarchizmowi; krytyk i demaskator mechanizmów zniewolenia człowieka w totalitarnych systemach komunistycznymi nazistowskim, a także w kapitalizmie i systemie politycznym panującym w Wielkiej Brytanii. W eseju The Lion and the Unicorn: Socialism And The English Genius (1940 r.) twierdził, że klasowy system w Wielkiej Brytanii jest przeszkodą w walce z III Rzeszą i jedynym rozwiązaniem tego problemu jest rewolucja socjalistyczna. W późniejszym okresie (po II wojnie światowej) Eric Arthur Blair był pesymistycznie nastawiony wobec wszystkich systemów politycznych, które jego zdaniem systematycznie zmierzały do narzucenia "powszechnego niewolnictwa", jak i rewolucji, które według niego nie były już w stanie odwrócić tego trendu.
W czasie powstania warszawskiego, ostro krytykował na łamach prasy postawę brytyjskiej lewicowej inteligencji wobec Polski i jej sytuacji międzynarodowej, oraz uległość wobec Stalina.
Twórczość
Powieści:- Down and out in Paris and London 1933 (wyd. polskie Na dnie w Paryżu i w Londynie, 1992)
- Burmese Days: A Novel 1934 (wyd. polskie Birmańskie dni, 1997)
- A Clergyman's Daughter 1935 (wyd. polskie Córka proboszcza, 1992)
- Keep the Aspidistra Flying 1936 (wyd. polskie Wiwat Aspidistra, 1985)
- The Road to Wigan Pier 1937 (wyd. polskie Droga na molo w Wigan, 2005)
- Homage to Catalonia 1938 (wyd. polskie W hołdzie Katalonii, 1985)
- Coming Up for Air 1939 (wyd. polskie Brak tchu, 1997)
- Animal Farm 1945 (wyd. polskie Folwark zwierzęcy, 1947)
- Nineteen Eighty-Four 1949 (wyd. polskie 1984, 1953)
- The Spike (1931)
- A Nice Cup of Tea (1946)
- A Hanging (1931)
- Shooting an Elephant (1936)
- Charles Dickens (1939)
- Boys' Weeklies (1940)[6]
- Inside the Whale (1940)
- The Lion and the Unicorn: Socialism and the English Genius (1941)
- Wells, Hitler and the World State (1941)
- The Art of Donald McGill (1941)
- Looking Back on the Spanish War (1943)
- W. B. Yeats (1943)
- Benefit of Clergy: Some notes on Salvador Dali (1944)
- Arthur Koestler (1944)
- Notes on Nationalism (1945)
- How the Poor Die (1946)
- Politics vs. Literature: An Examination of Gulliver's Travels (1946)
- Politics and the English Language (1946)
- Second Thoughts on James Burnham (1946)
- Decline of the English Murder (1946)
- Some Thoughts on the Common Toad (1946)
- A Good Word for the Vicar of Bray (1946)
- In Defence of P. G. Wodehouse (1946)
- Why I Write (1946)
- The Prevention of Literature (1946)
- Such, Such Were the Joys (1946)
- Lear, Tolstoy and the Fool (1947)
- Reflections on Gandhi (1949)
- Bookshop Memories (1936)
- The Moon Under Water (1946)
- Rudyard Kipling (1942)
- Raffles and Miss Blandish (1944)
- Untitled poem, 1914 (poezja publikowana w prasie lokalnej)
- Kitchener, 1916
- The Pagan, 1918
- Our Hearts Are Married, But We Are Too Young, 1918
- Ironic Poem about Prostitution
- The Lesser Evil
- Poem from Burma, ~1922
- A Little Poem, 1936
Miejsca publikacji:
- Monde
- Tribune
- Partisan Review
- Observer
- Horizon
- New Statesman and the Nation
- Nation
- Poetry London
- New Road
- Manchester Evening Nevs
- New Leader