Ojczyzna jest przewodnim motywem kazań Skargi. Obawa o przyszłe losy kraju to powód powstania ośmiu tekstów na temat kondycji Polski, a przede wszystkim „chorób”, które ją gnębią i niszczą. Ojczyzna to matka, która chroni wiarę chrześcijańską, broni majestatu królewskiego, skupia w sobie liczne ziemie i narody, daje pokój oraz wolność każdemu człowiekowi. Ale teraz, kiedy nikt o nią nie dba, a wszyscy patrzą tylko na siebie, jest ona uboga i chora. Dlatego Skarga przyrównuje ojczyznę do tonącego okrętu i zwraca uwagę, że potrzeba, aby mieszkańcy porzucili myśl o dążeniu do własnego szczęścia i zwrócili swoją uwagę na losy i potrzeby kraju. Skarga podkreśla potrzebę reform i zmian oraz poświęcenia majątku, sił, zdrowia, szczęścia, a nawet życia.
