Kraszewski Józef Ignacy

Józef Ignacy Kraszewski – biografia

Józef Ignacy Kraszewski (herbu Jastrzębiec) urodził się 28 lipca 1812 roku w Warszawie. Pochodził z ziemiańskiej rodziny. Jego ojcem był Jan, chorąży powiatu prużańskiego, a matką Zofia, którą Józef sportretował w swojej późniejszej twórczości w „Pamiętnikach nieznajomego”. Rodzina mieszkała na Grodzieńszczyźnie niedaleko Prużan w majątku Dołha. Józef był najstarszym z rodzeństwa. Dzieciństwo spędził w Romanowie w powiecie włodawskim. Opiekowała się nim babcia Zofia Malska i prababcia. Kobiety dbały o stronę duchową chłopca, wpajały mu właściwe wzorce etyczne i moralne, a także zaszczepiły w nim zainteresowanie literaturą, kulturą i sztuką. Mały Józek rozpoczął edukację w Akademii Bialskiej (1822-1826) w Białej Podlaskie. Kontynuował naukę w szkole wojewódzkiej w Lublinie (1826-1827), a następnie w gimnazjum w Świsłoczy w latach 1827-1829. Tam również zdał egzamin dojrzałości. Studia rozpoczął jeszcze tego samego roku na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Wileńskiego, jednak szybko zmienił kierunek na literaturę. Pierwsze utwory literackie zamieścił w petersburskim „Bałamucie” w 1830 roku i rok później w wileńskim „Noworoczniku Litewskim”pod pseudonimem Kleofas Fakud Pasternak. Był aktywnym działaczem w samorządzie studenckim i znajdował się również w gronie spiskowców. Z tego też względu został aresztowany 3 grudnia 1830 roku. W więzieniu przebyła do marca 1832 roku. Po uwolnieniu był zmuszony zamieszkać w Wilnie, przyznano mu także dozór policyjny. Zamierzano wcielić go do wojska na Kaukaz, jednak dzięki wstawiennictwu ciotki uchronił się przed losem żołnierza. Prowadził historyczne badania źródłowe, na których podstawie wydał czterotomową historię Wilna od roku 1750. W lipcu 1833 roku zwolniono go z dozoru policyjnego i pozwolono opuścić Wilno. Kraszewski przeprowadził się do rodzinnej wsi, gdzie pomagał ojcu w pracy gospodarskiej. 10 czerwca 1838 roku pojął za żonę Zofię Woroniczównę, bratanicę prymasa Jana Pawła Woronicza. W samym roku przeprowadził się na Wołyń. Dzierżawił wieś Omelno, zakupił też Gródek niedaleko Łucka. Rozpoczął też swoje podróże do Kijowa i Odessy, na podstawie których napisał „Wspomnienia Odessy, Jedyssanu i Budżaku”. W 1848 roku sprzedał Gródek i kupił wieś Hubin. Następnie przeniósł się do Żytomierza w roku 1853, gdzie pełnił wiele dostojnych funkcji. W roku 1858 odbył półroczną podróż po Europie przekonując się do idei demokracji. Redagował wileńskie „Athenum”, był też współpracownikiem „Tygodnika Petersburskiego”, „Gazety Warszawskiej”. W roku 1860 przeniósł się do Warszawy, gdzie objął stanowisko redaktora „Gazety Codziennej” Leopolda Kronenberga. W późniejszym czasie był też członkiem Delegacji Miejskiej. Jak zdecydowany krytyk polityki margrabiego Wielopolskiego został zmuszony do upuszczenia Warszawy w 1863 roku. Wyjechał do Drezna, gdzie zajął się pomocą dla szukających schronienia za granicą powstańców styczniowych. Skupił się też na publicystyce politycznej, pod pseudonimem Bogdan Bolesławita ogłosił wiele powieści o tematyce powstańczej, które uniemożliwiły mu na stałe powrót do Warszawy. W tym też czasie napotkał na problemy finansowe, długi zięcia i syna Jana, deportację brata Lucjana do Rosji, zesłanie zięcia i wyjazd wraz z nim córki Konstancji z dziećmi. W 1865 roku objął stanowisko redaktora lwowskiego pisma „Hasło”. Nie otrzymał jednak zezwolenia na pobyt we Lwowie i był zmuszony pracować na odległość. „Hasło” po sześciu miesiącach upadło. Kraszewski planował osiedlenie się w Galicji. W 1866 roku został obywatelem Krakowa, a następnie Austrii. Zmienił jednak zdanie odrzucony ideami konserwatyzmu. Próbował również kupić krakowski „Czas”, jednak i ten pomysł zakończył się niepowodzeniem. W 1868 roku założył własną drukarnię w Dreźnie. W trzy lata później był zmuszony sprzedać inwestycję, która nie przynosiła oczekiwanego dochodu. Od roku 1873 poświęcił się pracy literackiej. W 1882 roku założył we Lwowie „Macierz Polską”. Został aresztowany w Berlinie w 1883 roku pod zarzutem działalności wywiadowczej na rzecz Francji. Na procesie w Lipsku został skazany na 3,5 roku twierdzy w Magdeburgu. Wypuszczony został za kaucją w roku 1885, ponieważ chorował na zapalenie płuc. Wyjechał do Szwajcarii, a następnie do San Remo. Zmarł w Genewie 19 marca 1887 roku. Jego ciało spoczywa w grobach zasłużonych na Skałce w Krakowie.

Twórczość

Kraszewski w swoich utworach prezentował współczesne sobie społeczeństwo. W jego karierze literackiej można wyróżnić okresy: młodzieńczy, wołyńsko-warszawski i okres drezdeński.

Najważniejsze dzieła

• Barani Kożuszek,

• Całe życie biedna,

• Dziecię Starego Miasta,

• Dziennik Serafiny,

• Hrabina Cosel,

• Latarnia czarnoksięska,

• Milion posagu,

• Ostap Bondarczuk,

• Poeta i świat,

• Półdiable weneckie,

• Szalona,

• Ulana,

• Wielki nieznajomy,

• Wspomnienia Wołynia,

• Polesia i Litwy,

• Z chłopa król,

• Złote jabłko.

Zasłynął także z cyklu „Dzieje Polski” - 29 powieści z dziejów Polski w porządku chronologicznym.