Potocki Wacław

Wacław Potocki – biografia

Wacław Potocki urodził się w 1621 roku pod Bieczem, w Woli Łużańskiej, w południowo-wschodniej Polsce. Nie był poetą dworskim, ale ziemianinem. Z powodu swojego ariańskiego wyznania Potocki był prześladowany, co skłoniło go do konwersji na katolicyzm.

Wiele lat Potocki spędził w służbie wojskowej, walczył między innymi w bitwach na Ukrainie pod Beresteczkiem (przeciwko Chmielnickiemu), w bitwach ze Szwedami oraz brał udział w obronie kraju przed najazdem Jerzego Rakoczego. W 1648 roku ożenił się z Katarzyną Morsztynówną, z którą miał troje dzieci, dwóch synów i córkę (wszyscy zmarli jeszcze za życia poety).

W 1667 roku Potocki został sędzią skarbowym województwa krakowskiego, a następnie podstarościm bieckim. W 1678 roku król Jana III Sobieskiego mianował Potockiego podczaszym krakowskim. Poeta zmarł w Łużnej w 1696 roku.

Twórczość

Wacław Potocki to jeden z najważniejszych twórców polskiej literatury barokowej. W odróżnieniu od Jana Andrzeja Morsztyna i Daniela Naborowskiego, reprezentantów nurtu dworskiego, poeta jest przedstawicielem prądu sarmackiego.

Zasadniczy wyróżnik jego utworów stanowi tematyka ziemiańska. Jego twórczość obejmuje romanse przygodowe („Judyta”, „Wirginia”, Syloret”, „Lidia”), utwory okolicznościowe (poświęcone bieżącym wydarzeniom), satyry i fraszki („Ogród nie plewiony”, „Moralia”). Ponadto jest on również autorem barokowego eposu rycerskiego „Transakcja wojny chocimskiej” traktującego o wojnie polsko-tureckiej oraz „Pocztu herbów”.

W satyrach Potocki przeprowadza krytykę wad polskiej szlachty. Piętnuje lenistwo, nieodpowiedzialność czy pieniactwo. Szczególną wartością w twórczości Potockiego jest ojczyzna, poświęcenie dla jej dobra i wolności. Krytykowane zachowania traktuje poeta jako sprzeczne z ideałami sarmatyzmu.

Mit sarmacki stanowi dla niego rezerwuar najistotniejszych wartości, takich jak, patriotyzm, dbałość o dobro publiczne, rycerskość, odwaga, przywiązanie do religii. Jest to zatem nieco inne rozumienie sarmatyzmu niż to, które obowiązuje współcześnie. W obręb sarmatyzmu zalicza się bowiem obecnie nie tylko wartości ważne dla XVII –wiecznej szlachty, ale również jej negatywne zachowania i uprzedzenia czy nietolerancję dla inności.

Większość utworów Potockiego nie zostało opublikowanych za jego życia. W tekstach poetyckich widać ślady barokowego marinizmu, jednak zwykle Potocki wzorował swoje wiersze na zworach renesansowych.