Austen Jane

Jane Austen – angielska pisarka, tworząca głównie romanse dla kobiet. Urodziła się 16 grudnia 1775 r. w Steventon (hrabstwo Hampshire), zmarła zaś 18 lipca 1817 r. w Winchester.

Życiorys

Ojcem Austen był George Austen – duchowny kościoła anglikańskiego. Jej matka – Cassandra Austen (1739-1827) – pochodziła z domu Leigh. Ponieważ rodzina Jane nie była zbyt zamożna, dziewczyna nie posiadała pokaźnego posagu i dlatego tak trudno było jej znaleźć męża.

Jej rodzeństwo było liczne – Jane miała sześciu braci i jedną siostrę. Jej najstarszy brat James otrzymał święcenia kapłańskie, a pod koniec życia pełnił obowiązki w parafii Steventon. Drugi z braci – George – od urodzenia był upośledzony i głuchoniemy, dlatego nie mieszkał z rodziną w Steventon. Edward – trzeci z braci – został adoptowany i odziedziczył pokaźny majątek w hrabstwie Kent. Jane Austen przyjaźniła się z jego najstarszą córką – Fanny Knight.

Henry z kolei był ulubieńcem Jane. Był bardzo przystojny i tak jak jego najstarszy brat studiował w Oxfordzie, po czym w 1797 r. ożenił się ze starszą od siebie o 10 lat Elizą Feuillide, która była kuzynką Austenów.

Dwaj najmłodsi bracia – Frank i Charles – wstąpili do marynarki i walczyli w brytyjskiej flocie. Jedyna siostra pisarki Cassandra zaręczyła się z Thomasem Fowlem, który jako kapelan pojechał na Karaiby i tam zaraził się febrą, na którą zmarł. Jane była silnie związana emocjonalnie z Cassandrą i stale utrzymywała z nią kontakt korespondencyjny (Cassandra często przyjeżdżała też odwiedzać braci). Ich listy stanowią bogate źródło informacji o życiu pisarki.

Początkowo Jane kształciła się w domu, a także w prywatnej szkole w Reading w latach 1785-1786. Nauka w domu nie mogła jednak zastąpić prawdziwej szkoły i nie zapewniała solidnego wykształcenia. Dziewczynki uczyły się głównie rysowania i gry na pianoforte, choć zachęcano je również do czytania literatury. Jane pasjonowała się zwłaszcza twórczością Samuela Richardsona i przepadała za jego powieścią „Sir Charles Grandison”. Interesowały ją również powieści gotyckie Ann Radcliffe.

W 1800 r. wielebny Austen wraz z żoną i córkami przeniósł się do miejscowości Bath, do której latem zjeżdżało najlepsze towarzystwo. W tym okresie nie mogąc wytrzymać zgiełku panującego w mieście, Jane i Cassandra często jeździły nad morze – głównie odwiedzały Lyme Regis, Dawlish i Sidmouth.

Ojciec Jane zmarł w 1805 r., zostawiając rodzinie niewielki majątek (zaledwie 450 funtów rocznie). Na szczęście za sprawą braci Jane jej matka i siostra mogły wieść wygodne życie w godziwych warunkach. W tym czasie zamieszkała z nimi Martha Lloyd – siostra żony Jamesa, z którą  Jane żyła w wielkiej przyjaźni. Rok później rodzina Austenów przeniosła się do Clifton, a ostatecznie osiadła w Southampton i zamieszkała w domu z żoną Franka, który w tym czasie był w morskiej podróży.

Choć Jane nigdy nie wyszła za mąż, przejawiała skłonność do flirtów i z niektórymi mężczyznami była dość blisko. Chodzi tu głównie o trzy osoby. Z Irlandczykiem Thomasem Leyfroyem flirtowała na trzech balach, po czym pospiesznie zakończyła tę znajomość. Jednak na podstawie dzisiejszych informacji, pochodzących głównie z nielicznych, zachowanych do dziś listów możemy przypuszczać, że związek ten mógł trwać dłużej, a sama Austen była bardziej w niego zaangażowana.

Drugą miłosną przygodę Austen przeżyła podczas jednej z corocznych podróży nad morze. W czasie gdy z rodziną mieszkała w Bath, poznała tu sympatycznego, młodego mężczyznę, który zdaniem Cassandry bez reszty zakochał się w Jane i jego oświadczyny zostałyby przyjęte, gdyby nie fakt, że wkrótce po wyjeździe młodzieniec zmarł.

W grudniu 1802 r. Jane i Cassandra były u znajomych rodziny w Hampshire – u państwa Bigg Manydown. Wówczas Harris Bigg-Wither oświadczył się Jane, która bez wahania zgodziła się wyjść za niego za mąż. Niestety już następnego dnia zmieniła zdanie i wspólnie z Cassandrą pospiesznie wróciły do Bath. W tym czasie Jane miała już 27 lat i nie dziwi fakt, że szybko przyjęła oświadczyny zamożnego człowieka, który zapewniłby jej dostatnie życie. Z drugiej strony Harris nie był zbyt urodziwy, a jego intelekt był raczej przeciętny, przez co ostateczna zmiana decyzji Jane wydaje się w jakimś stopniu zrozumiała.

Edward nakłonił matkę i Marthę Lloyd, by powróciły w rodzinne strony i zamieszkały z nim w Chawton Cottage w hrabstwie Hampshire. Pobyt tutaj dobrze wpłynął na Jane – w kontakcie z naturą i w otoczeniu dobrze jej znanych miejsc mogła spokojnie ukończyć swoje dzieła, a także wprowadzić poprawki do „Rozważnej i romantycznej”, która wydana została w 1811 r.  jako dzieło „pewnej damy”.

Jane często odwiedzała swych braci i przyjaciół. Szczególna zażyłość łączyła ją z Anne – córką Jamesa z pierwszego małżeństwa oraz z Fanny Knight – córką Edwarda. Pisarka przepadała za swoimi bratanicami i bratankami.

W 1816 r. pracując nad powieścią „Sanditon” Jane zaczęła chorować. Przeniosła się wówczas ze swoją siostrą do Winchester, ale choroby nie udało się pokonać. Jane zmarła 18 lipca 1817 r. Miała zaledwie 41 lat. Do dziś nie jest znana dokładna przyczyna jej śmierci. W zachowanych dokumentach wspomina się o chorobie Addisona. Kilka dni później Jane pochowano w katedrze w Winchester. Po jej śmierci brat Henry oddał do druku jej dwie powieści: „Perswazje” i „Opactwo Northanger”. Ostatecznie udało się je wydać  pod nazwiskiem Jane Austen.

Charakterystyka twórczości

Zasłynęła przede wszystkim jako autorka powieści, w których odzwierciedlała życiowe realia angielskiej klasy wyższej XIX w. Miała wyostrzony zmysł obserwacji i uważnie przyglądała się życiu arystokratów. Wnioski i uwagi czerpane wprost z życia dodawały wartości i dramaturgii jej utworom. Ich fabuła ogniskuje się najczęściej wokół problemu zamążpójścia. Co ciekawe, sama Austen nigdy nie wyszła za mąż. W swoich utworach śledziła i poddawała bacznej ocenie psychikę bohaterów, dzięki czemu jej powieści można rozpatrywać nie tylko jako romanse. Talent i zmysł obserwacji Austen zauważył sam Walter Scott, który niejednokrotnie chwalił jej powieści, a ją samą darzył sporym uznaniem.