Bełza Władysław

Władysław Bełza urodził się 17 października 1847 roku w Warszawie. Był uczniem warszawskiego gimnazjum rządowego, od 1865 roku uczęszczał do szkoły oficerskiej w Kazaniu, a w latach 1866-1868 do Szkoły Głównej w Warszawie.

Władysław Bełza zmarł we Lwowie 29 stycznia 1913 roku. Pochowano go na cmentarzu Łyczakowskim w bliskim sąsiedztwie innych sławnych Polaków, m.in. Marii Konopnickiej, Seweryna Goszczyńskiego, Karola Szajnochy i Artura Grottgera. 

Życie i twórczość  

Już w młodości utrzymywał związki pisarskie z tygodnikami warszawskimi - „Przyjacielem Dzieci” i „Przeglądem Tygodniowym”. Właśnie na łamach tygodnika „Przyjaciel Dzieci” w 1863 roku opublikował swój pierwszy wiersz zatytułowany „Deszczyk wiosenny”. Cztery lata później (1867) opublikował swój debiutancki zbiorek poetycki pt. „Podarek dla grzecznych dzieci”, gdzie zawarł niejako główne tematy i idee, które występowały także w jego późniejszej twórczości.

W 1868 roku poeta udał się do Krakowa, gdzie nawiązał kontakt z niewidomym Wincentym Polem i przez jakiś czas był jego lektorem. Dzięki pomocy Pola, Bełza wydał w 1869 roku swoją drugą książeczkę dla dzieci zatytułowaną „Abecadlnik w wierszykach dla dzieci polskich”, a później kolejną – „Upominek dla młodzi polskiej na pamiątkę trzechsetnej rocznicy Unii Lubelskiej”.

Bełza wyjechał na jakiś czas z Krakowa do Lwowa, a stamtąd do Wenecji, Padwy, Zurychu i Paryża. Następnie udał się do Poznania, gdzie nawiązał współpracę z „Sobótką” i „Dziennikiem Poznańskim”. W 1870 roku wraz z Edmundem Callierem,  Klemensem Kanteckim i Władysławem Ordonem założył „Tygodnik Wielkopolski”. W Poznaniu Bełza założył także pismo dla dzieci „Promyk”, który przez wiele miesięcy sam redagował.

Z końcem 1871 roku poeta otrzymał nakaz natychmiastowego opuszczenia granic państwa pruskiego, jako tzw. lästiger Ausländer („niepożądany cudzoziemiec”), zbyt "niespokojny" polski działacz narodowy. Poeta udał się najpierw do Pragi, jednak szybko przeniósł się do Lwowa, w którym od lutego 1872 roku został na stałe.

W 1882 roku Bełza rozpoczął pracę w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich. Wcześniej, w 1880 roku, zainicjował we Lwowie utworzenie Koła Literacko-Artystycznego, a w 1886 roku Towarzystwa Literackiego im. Mickiewicza. To również dzięki niemu powstała w 1883 roku Macierz Polska – pierwsza na ziemiach polskich organizacja szerząca oświatę wśród społeczeństwa polskiego przez wydawanie i rozpowszechnianie tanich wydawnictw.

Podczas ponad czterdziestoletniej pracy literackiej we Lwowie Władysława Bełza wiele publikował z myślą o młodym czytelniku, m.in.: „Zaklęte dzwony. Legenda z dziejów polskich” (1876 r.), „Dawni królowie tej ziemi. Treść dziejów polskich dla dzieci...” (1887) i najsłynniejszy chyba „Katechizm polskiego dziecka” – wiersze (1900). Kilka miesięcy przed śmiercią poety została wydana książka pt. „Dla polskich dzieci. Wybór pism wierszem Władysława Bełzy”.

Przewodnim tematem wierszy Bełzy jest umiłowanie Ojczyzny. Wzorcami dla dzieci czyni poeta postaci z przeszłości narodowej – wielkich władców Ojczyzny, wybitnych wodzów i twórców kultury narodowej, a także postaci z dziejów biblijnych, dzięki czemu jego wiersze mają charakter wychowawczo-dydaktyczny.