Mowa o zaborach i wszystkim, co związane z ówczesną Rosją, z caratem i wpływem jego polityki kulturalnej na Polskę. W powieści szkoła jest ośrodkiem życia, to mikrośrodowisko polskie, który poddany zostaje silnemu wpływowi z zewnątrz. Dzięki postawie chłopców i ich odwadze udaje się przejść tę próbę pomyślnie.
