Kłamstwo – przeciwieństwo prawdy, wypowiedź (w mniej lub bardziej świadomy sposób) wprowadzająca w błąd drugiego człowieka. Analizując ten motyw w literaturze należy zwrócić uwagę na motywacje, jakie przyświecały konkretnym bohaterom, posługującym się kłamstwem. Kłamstwo ma różne oblicza. Niektórzy bohaterowie posługują się nim, by zmienić swój wizerunek w oczach innych (słynne „koloryzowanie” faktów przez Zagłobę), jedni kłamią ze strachu (Lord Jim, Jacek Soplica), inni z chciwości. Najbardziej doświadczeni posługują się kłamstwem pewnie i z premedytacją, osiągając w ten sposób zamierzony cel.
Kłamstwo najczęściej towarzyszy działaniom wielkich zbrodniarzy, morderców (Raskolnikow), oszustów (Krzyżacy – porywacze Danusi), złodziei, tych, którzy obalają i przejmują władzę (Makbet, Balladyna, świnie w „Folwarku zwierzęcym”). Kłamstwo to stały element życia bohaterów, którzy dopuszczają się zdrady wobec: męża/żony (bohaterowie „Dekameronu” Boccaccia, Pani Bovary, Anna Karenina), swego pana/ króla (Tristan i król Marek), najbliższej rodziny (Balladyna).
Odrębną grupę bohaterów stanowią postaci, które kłamią z konieczności lub ze szlachetnych pobudek. Takim dyskusyjnym bohaterem jest z pewnością Konrad Wallenrod, który zdradza i okłamuje zakon krzyżacki, planując zemstę na prześladowcach swojego ludu. Wzruszający motyw kłamstwa „z miłości” opisuje Bolesław Prus w znanej noweli pt.: „Kamizelka”.
Do tego zbioru należy dodać utwory podejmujące problematykę kłamstwa na szeroką skalę – kłamstwo okupantów, władców absolutnych, rządu, propagandę PRL-u. Wątek ten znajdziemy m.in. w „Opowiadaniach” Tadeusza Borowskiego, „Medalionach” Zofii Nałkowskiej i „Roku 1984” Georga Orwella.
Kłamstwo najczęściej towarzyszy działaniom wielkich zbrodniarzy, morderców (Raskolnikow), oszustów (Krzyżacy – porywacze Danusi), złodziei, tych, którzy obalają i przejmują władzę (Makbet, Balladyna, świnie w „Folwarku zwierzęcym”). Kłamstwo to stały element życia bohaterów, którzy dopuszczają się zdrady wobec: męża/żony (bohaterowie „Dekameronu” Boccaccia, Pani Bovary, Anna Karenina), swego pana/ króla (Tristan i król Marek), najbliższej rodziny (Balladyna).
Odrębną grupę bohaterów stanowią postaci, które kłamią z konieczności lub ze szlachetnych pobudek. Takim dyskusyjnym bohaterem jest z pewnością Konrad Wallenrod, który zdradza i okłamuje zakon krzyżacki, planując zemstę na prześladowcach swojego ludu. Wzruszający motyw kłamstwa „z miłości” opisuje Bolesław Prus w znanej noweli pt.: „Kamizelka”.
Do tego zbioru należy dodać utwory podejmujące problematykę kłamstwa na szeroką skalę – kłamstwo okupantów, władców absolutnych, rządu, propagandę PRL-u. Wątek ten znajdziemy m.in. w „Opowiadaniach” Tadeusza Borowskiego, „Medalionach” Zofii Nałkowskiej i „Roku 1984” Georga Orwella.
