„Czytałem ja o wojnach; w dawnych, dzikich czasach (…)
Ale car mędrszy, srożej, głębiej Polskę krwawi,
On nawet ziarna zboża zabiera i dławi;
Sam szatan mu metodę zniszczenia tłumaczy”
(Adam Mickiewicz, „Dziady” cz. III)
„Nie dbam jaka spadnie kara,
Mina, Sybir czy kajdany;
Zawsze ja wierny poddany
Pracować będę dla cara.
W minach kruszec kując młotem,
Pomyślę: ta mina szara
To żelazo, – z niego potem
Zrobi ktoś topór dla cara”
(Adam Mickiewicz, „Dziady” cz. III)
„Nie dziw, że nas tu przeklinają,
Wszak to już mija wiek,
Jak z Moskwy w Polskę nasyłają
Samych łajdaków stek”
(Adam Mickiewicz, „Dziady” cz. III)
„Borowicz nie ustawał. Przysiadł na ziemi, chwytał całe bryły i prał z wściekłością (…)
– Masz, psie, masz, draniu! Masz – za teatr, masz za inspektorskie zebrania, masz za literaturę! Tyś mnie chciał do siebie podobnym… Masz, renegacie, masz, szpiegu, masz, szpiegu!”
(atak Borowicza na profesora Majewskiego, Stefan Żeromski – „Syzyfowe prace”)
„Po pierwsze mieli oni na celu wzmocnienie tętna życia ludzi ruskich w mieście Klerykowie, po wtóre mieli na celu odpolszczenie tak zwanych Polaków”
(o priorytetach kierowników gimnazjum w Klerykowie, Stefan Żeromski, „Syzyfowe prace”)
„Nie była to już recytacja utworu wielkiego poety, lecz oskarżenie uczniaka polskiego zamknięte w zdarzenia bitwy. Był to jego własny utwór, własna mowa”
(o recytacji Zygiera, Stefan Żeromski, „Syzyfowe prace”)
„Niemiec łakomy na złoto i srebro.
I politycznie kradnie cudze dobro -
Moskal byle miał dziegciu d? sytości.
Sam tylko Polak wzdycha d? wolności”
(Jan Nepomucen Kamiński, „Polak nie sługa”)
„Niechaj Moskal się wysila,
Niech się Prusak sroży -
Złamać może nas zła chwila,
Lecz przyjdzie sąd Boży!”
(fragment anonimowej pieśni pt. „1864”)
„Idźmy, bijmy Moskali,
Świat nas za to pochwali,
Walczmy za swą krainę,
Pędźmy licho za Dźwinę
