Sprawiedliwość to – najogólniej rzecz ujmując – obiektywne, równe, uczciwe (z punktu widzenia etyki) traktowanie drugiego człowieka. Pojęcie sprawiedliwości odnosi się do wielu elementów ludzkiego życia (relacje międzyludzkie, społeczne, ekonomiczne, międzynarodowe itp.). Trudno jednoznacznie zdefiniować sprawiedliwość. Dla każdego to pojęcie może oznaczać coś innego.
W literaturze wątek sprawiedliwości ukazany jest najczęściej na zasadzie kontrastu (bohater uczciwy – bohater niesprawiedliwy, postępowanie uczciwe – postępowanie niesprawiedliwe) i zwykle łączy się z motywami: władzy, władcy, zła, zbrodni, nieprawości, zemsty, wojny. Bohaterowie sprawiedliwi to jednostki heroiczne, krystalicznie uczciwe i najczęściej tragiczne (Antygona). W literaturze dominują jednak zdecydowanie postaci, którym sprawiedliwość jest obca: władcy absolutni (Balladyna), tyrani (Makbet), oszuści, kłamcy i zbrodniarze (Rodion Raskolnikow).
Opisując ten motyw warto odnieść się do utworów ukazujących różnie pojęte rodzaje sprawiedliwości: „Król Edyp” Sofoklesa (sprawiedliwość bogów), „Boska komedia” Dantego (sprawiedliwość Boga w ujęciu średniowiecznej filozofii chrześcijańskiej), „Ballady i romanse” oraz „Dziady” Mickiewicza (sprawiedliwość i mądrość ludowa), „Zbrodnia i kara” Dostojewskiego (jednostka uznająca się za „wybitną” a sprawiedliwość), „Folwark zwierzęcy” Orwella (niesprawiedliwość społeczna). W szeregu postaci związanych z tym motywem należy też umieścić bohaterów poszukujących sprawiedliwości „na własną rękę”: mścicieli (Konrad Wallenrod, Hamlet, Byron), wojowników (Kordian) i poetów upamiętniających ludzką krzywdę (Miłosz w utworze „Który skrzywdziłeś”).
W literaturze wątek sprawiedliwości ukazany jest najczęściej na zasadzie kontrastu (bohater uczciwy – bohater niesprawiedliwy, postępowanie uczciwe – postępowanie niesprawiedliwe) i zwykle łączy się z motywami: władzy, władcy, zła, zbrodni, nieprawości, zemsty, wojny. Bohaterowie sprawiedliwi to jednostki heroiczne, krystalicznie uczciwe i najczęściej tragiczne (Antygona). W literaturze dominują jednak zdecydowanie postaci, którym sprawiedliwość jest obca: władcy absolutni (Balladyna), tyrani (Makbet), oszuści, kłamcy i zbrodniarze (Rodion Raskolnikow).
Opisując ten motyw warto odnieść się do utworów ukazujących różnie pojęte rodzaje sprawiedliwości: „Król Edyp” Sofoklesa (sprawiedliwość bogów), „Boska komedia” Dantego (sprawiedliwość Boga w ujęciu średniowiecznej filozofii chrześcijańskiej), „Ballady i romanse” oraz „Dziady” Mickiewicza (sprawiedliwość i mądrość ludowa), „Zbrodnia i kara” Dostojewskiego (jednostka uznająca się za „wybitną” a sprawiedliwość), „Folwark zwierzęcy” Orwella (niesprawiedliwość społeczna). W szeregu postaci związanych z tym motywem należy też umieścić bohaterów poszukujących sprawiedliwości „na własną rękę”: mścicieli (Konrad Wallenrod, Hamlet, Byron), wojowników (Kordian) i poetów upamiętniających ludzką krzywdę (Miłosz w utworze „Który skrzywdziłeś”).