Na stronie używamy cookies. Korzystanie z witryny oznacza zgodę na ich wykorzystywanie. Szczegóły znajdziesz w Polityce Prywatności.
ZAMKNIJ X

Motyw pielgrzyma

Motyw pielgrzyma jest bogato reprezentowany zarówno w literaturze, jak i w sztuce.

W literaturze światowej motyw ten znany jest już od antyku. W literaturze polskiej po raz pierwszy pojawia się w dobie romantyzmu, po fali emigracji związanej z powstaniem listopadowym oraz represjami carskimi.

Cytując za „Małym Słownikiem Języka Polskiego PWN”, pielgrzym to „człowiek wędrujący do miejsc kultu, pątnik”, jednak w literaturze pojęcie to zostało potraktowane o wiele szerzej. Synonimem pielgrzyma, jest więc wędrowiec, tułacz, podróżnik, emigrant, wygnaniec, myśliciel-poszukiwacz, banita… Wszystkie te „odmiany” pielgrzymowania można odnaleźć w literaturze.

Pierwowzorem pielgrzyma w antyku był tułacz – homo viator. Przykładem może być Odys z „Odysei” Homera, który został ukarany przez bogów za zniszczenie Troi i tuła się przez dziesięć lat, nie mogąc wrócić do ojczyzny.

Podobne ujęcie tematu odnaleźć można w „Upiorze” A. Mickiewicza. Samobójca jest zmuszony w dzień zaduszny wstać z grobu i za karę przeżywać powtórnie to, co zrobił.  Także w „Dziadach cz. II” karą dla dusz, które nie zasługują na niebo, jest błąkanie się po świecie.

Innym ujęciem tematu jest wędrówka w celu ulepszania i ubogacania samego siebie. Taką tezę w swoim utworze „Wędrówką życie jest człowieka” wysuwa E. Stachura. Człowiek musi wędrować, aby odnaleźć sens życia i własne szczęście.

Drogą do Boga, a więc do wzbogacenia wewnętrznego, była wędrówka Izraelitów przedstawiona w „Księdze Wyjścia”. Podobnie rzecz ujęta została w „Legendzie o św. Aleksym”, gdzie samotna wędrówka Aleksego była symbolem drogi człowieka ku świętości i doskonaleniu.

Kolejny sposób przedstawienia motywu pielgrzyma to wędrówka w celu odnalezienia własnego miejsca w świecie. Problem ten przedstawia np. J. W. Goethe w „Cierpieniach młodego Wertera”,