Na stronie używamy cookies. Korzystanie z witryny oznacza zgodę na ich wykorzystywanie. Szczegóły znajdziesz w Polityce Prywatności.
ZAMKNIJ X

Motyw odwagi

Odwaga – bohaterstwo, śmiałość, męstwo, waleczność, przezwyciężanie strachu i słabości. Pojęcie najczęściej łączące się z motywami bohaterstwa, walki, wojny, powstania, podstępu. Cecha charakteru przypisywana zazwyczaj bohaterom heroicznym: rycerzom, wojownikom i żołnierzom. Literatura obfituje w postaci, które w jakiś szczególny sposób lub w wyjątkowych okolicznościach wykazały się odwagą.

Sięgając do Biblii można przytoczyć dzieje słynnej walki Dawida i olbrzyma Goliata, zakończonej zwycięstwem pomysłowego pasterza. Niezwykłe przykłady heroizmu odnajdziemy w wielu mitologiach świata (egipskiej, celtyckiej, nordyckiej). Sama mitologia Greków przynosi niezliczone opowieści o wyczynach herosów (wyprawa Jazona, prace Heraklesa) i dzielnych śmiertelników (tułaczka Odyseusza). Odwaga to jedna z podstawowych cech przypisywanych stanowi rycerskiemu. Roland, Lancelot, Tristan – to ponadczasowe wzory odwagi i rycerskości (aczkolwiek odwaga nie zawsze łączyła się z moralnością, jak np. w przypadku Tristana). W kolejnych epokach pojawia się z kolei wzorzec szlachcica-sarmaty, który powinien odznaczać się odwagą i ciągłą gotowością do walki o ojczyznę (chociaż w praktyce przeważała literacka krytyka nadużyć szlachty np. u Staszica, Kołłątaja) – wzorzec najpełniej odmalowany w XIX-wiecznej „Trylogii” Henryka Sienkiewicza.

Bohaterowie dzieł romantycznych, a więc spiskowcy, więźniowie, uczestnicy powstań musieli wykazywać się - często desperacką - odwagą w walce z zaborcą („Kordian” Juliusza Słowackiego). Wzorzec odwagi uległ zmianie w epoce pozytywizmu – czasie, w którym największym uznaniem cieszyli filantropi i bohaterowie pracujący „u podstaw” (Eliza Orzeszkowa „A… B… C…”). W twórczości młodopolskiej także brak postaci, którym można by przypisać niezwykłą odwagę (wyjątek to dzieła