Na stronie używamy cookies. Korzystanie z witryny oznacza zgodę na ich wykorzystywanie. Szczegóły znajdziesz w Polityce Prywatności.
ZAMKNIJ X

Zemsta - Geneza utworu

Epoka romantyzmu zazwyczaj kojarzy się z tematyką bądź nieszczęśliwej miłości, bądź wyzwolenia narodu polskiego, powstawała jednak wtedy też twórczość lekka w swoim duchu, przynosząca ludziom śmiech i radość. Chodzi oczywiście o komedie Aleksandra Fredry. Najbardziej popularną z nich jest „Zemsta”, napisana w latach 1832-1833, opowiadająca o próbach zażegnania sąsiedzkiego konfliktu przez dwoje zakochanych, Klarę i Wacława, pochodzących ze skłóconych ze sobą domów. Akcja utworu nie stroni od spisków, intryg, nagłych zwrotów akcji oraz barwnych charakterów, a wszystko to okraszone jest dużą dawką humoru wszelkiego rodzaju.

Pomysł akcji „Zemsty"Fredro zaczerpnął z autentycznej historii. W 1828 roku ożenił się z Zofią Skarbkową, która w posagu wniosła prawa do połowy zamku w Odrzykoniu. Pisarz, przeglądając akty notarialne, odnalazł wzmianki o procesie między Piotrem Firlejem a Janem Skotnickim, do których zamek należał w XVII wieku. Firlej, wojewoda, zajmował zamek dolny, zaś Skotnicki, znany awanturnik, zamek górny. Obaj panowie nie znosili się i dokuczali sobie, jak mogli. Sprawa trafiła do sądu, wygrał ją Skotnicki, ale konflikt został zażegnany dopiero po ślubie syna Firleja z Zofią Skotnicką.

Fredro tworzył komedie, w których odtwarzał XIX-wieczne realia, w „Zemście”ukazał odchodzenie złotych czasów szlacheckich, sportretował przedstawicieli ówczesnej szlachty zaściankowej i opatrzył ich charaktery głęboką analizą psychologiczną. Całość pozwalała odbiorcy nie tylko bawić się zawartym w utworze humorem, ale także zastanowić się nad czasami obecnymi i tym, jakie czasy nadejdą, oraz rozmyślać nad ludzką naturą. Autor umieścił jako główną oś utworu konflikt Cześnika i Rejenta o mur graniczny, co stanowi pewne parodystyczne nawiązanie do sporu o zamek z „Pana Tadeusza”. Tak jak w „Panu Tadeuszu”dochodzi nawet do bitwy, w której Wacław zostaje wzięty do niewoli przez Papkina. Cały konflikt Fredro ukazał w krzywym zwierciadle, pokazując, że bohaterów wcale nie interesuje przedmiot sporu, kieruje nimi po prostu wzajemna niechęć do siebie, która nie jest nawet niechęcią między dwoma rodami.

Spór Cześnika i Rejenta wynika z kilku przyczyn. Pierwszą z nich jest konflikt charakterów, które są ze sobą całkowicie sprzeczne, co potęguje komizm tych postaci. Drugą jest różnica społeczna. I Cześnik, i Rejent pochodzą ze szlachty i są urzędnikami, jednak Cześnik stał na wyższym stanowisku. Ostatni czynnik jest stricte ekonomiczny - dla obu panów małżeństwo z Podstoliną byłoby bardzo opłacalne, ponieważ posiadała ona duży majątek. W sporze tych bohaterów nie ma nic wzniosłego, nie opiera się on na splamionym honorze czy konieczności zemsty za zabicie przodka, a na sprawach całkiem prozaicznych.