Prostaczek - Wiadomości ogólne

„Prostaczek” to powiastka filozoficzna Woltera, napisana w 1767 roku i niejednokrotnie atakowana przez przeciwników filozofa. Jej głównym bohaterem jest młody, ciekawy świata człowiek pochodzący z kraju Huron, położonego w Ameryce. Chce on poznać świat i wszelką wiedzę przyjmuje bez uprzedzeń, jakie wtłoczono ludziom wychowanym w cywilizacji europejskiej. Widzi wszystkie rzeczy takimi, jakie są naprawdę, ponieważ jego postrzeganie nie jest spaczone przez żaden narzucony światopogląd. Wolter dokonuje ostrej krytyki wszystkich tych ludzi, którzy odbierają człowiekowi wolność osobistą, rozumianą jako wolność ciała i ducha. Przypuszcza atak zwłaszcza na Kościół, który wykorzystuje ludzi niewinnych i naiwnych. Szczególnie potępia zakon jezuitów, który pełen jest hipokryzji - zamiast naśladować Chrystusa wykorzystuje swój wpływ na króla francuskiego oraz lud. Autor nie potępia samej wiary w Boga, tylko cały system, jaki narósł wokół wiary, a który przyniósł wypaczenia idei płynących ze Starego i Nowego Testamentu oraz niekończące się spory teologiczne. Jest także przeciwko wojsku, które podstępem zasila swoje szeregi niewinnymi ludźmi, później zaś posyła ich na pewną śmierć na polu bitwy. Kolejnym krytykowanym elementem było przeświadczenie o wyższości jednych ludów nad innymi, w tym wypadku ludu francuskiego nad „dzikusami”. Potępia biurokrację, panującą w urzędach, i załatwianie spraw przez korupcję i protekcję. Chociaż wydarzenia utworu Woltera toczą się prawie sto lat przed czasami, w jakich żył, autor potępia elementy tamtej rzeczywistości, albowiem to ona odpowiedzialna jest za obecny stan państwa francuskiego.