Helena - charakterystyka • Ogniem i Mieczem

Została osierocona w młodym wieku, bowiem jej matka zmarła przy porodzie, a ojciec (książę Wasyl) został niesłusznie oskarżony o zdradę i musiał zbiec, by ratować swe życie, pozostawiając córkę i cały swój majątek (Rozłogi) swemu bratu, Konstantynowi. Konstantyn jednak zmarł, a władzę nad majątkiem i dziewczyną objęła jego żona. Helena, kiedy ją poznajemy, ma 18 lat i jest niezwykle piękna, cechuje się także dojrzałością charakteru.
Kiedy podróżuje ze swoją ciotką kolaską, ich powóz psuje się, ale pomaga in Skrzetuski. Dziewczyna zakochuje się w tym mężczyźnie, ale została wcześniej przyrzeczona Bohunowi, jednak dzięki obietnicom Skrzetuskiego ostatecznie zostaje oddana jemu. Słysząc to Bohun wpada w szał i morduje mieszkańców Rozłogów. Helenie w ucieczce pomaga Zagłoba, który umieszcza ją w Barze pod opieką pani Sławoszewskiej, ale podczas oblężenia Bohun znów porywa dziewczynę i wywozi ją do Czartowego Jaru pod opiekę czarownicy Hopryny. Tam znajduje ją Rzędzian, uwalniają ją Zagłoba i Wołodyjowski. W końcu, po zakończeniu oblężenia Zbaraża, może się połączyć ze Skrzetuskim.