Para głównych bohaterów przeprowadziła się do nowego domu w miejscowości Piętno. Oglądali ziemię, dom, stary sad. Zauważyli, że budynek został postawiony w miejscu często podmywanym przez wodę. Następnego dnia po wprowadzeniu bohaterowie poznali sympatyczną starszą sąsiadkę – Martę. Kobieta była bardzo tajemnicza, niewiele mówiła o sobie. Drobna, siwa, uważnie przysłuchiwała się cudzym wypowiedziom.
,,Taki-a-Taki”
Kolejny sąsiad został przez bohaterów nazwany przezwiskiem ,,Taki-a-Taki”. Starszy mężczyzna często odwiedzał nowych sąsiadów i opowiadał im historię samobójstwa Marka Marka. Podczas powrotu z Rudy Taki-a-Taki zauważył, że drzwi sąsiada są przymknięte. Z ciekawości zerknął przez okno i zauważył wiszące zwłoki mężczyzny. Nie zareagował, wiec nocą odwiedziła go zjawa, w której rozpoznał Marka Marka. ,,Odwiedziny” ducha zakończyły się po tym, jak zmarłego znalazła jego siostra.
,,Radio Nowa Ruda”
Lokalne radio nadawało codziennie przez dwanaście godzin, oprócz wiadomości i konkursów przez godzinę dziennie czytano jakąś powieść. Bohaterka wspomina wykonywanie prostych prac kuchennych, podczas gdy z radia płynął głos czytający ,,Annę Kareninę”. Marta wyjaśniła bohaterce, że Taki-a-Taki widzi duchy, ponieważ jest ,,pusty w środku”.
,,Marek Marek”
Marek Marek był pięknym i lubianym dzieckiem. Ojciec chłopca znęcał się nad rodziną. W obawie przed kolejną, cielesną karą chłopczyk chował się w piwnicy. Gdy dorósł większość rodzeństwa opuściło niewdzięcznego ojca. Chłopiec poznał smak alkoholu i pewnego dnia podczas bijatyki zabił swego prześladowcę. Przeszedł odwyk, próbował też kilkakrotnie popełnić samobójstwo. Czuł, że nie może znieść dręczącego go wewnętrznego bólu, który kojarzył mu się z wielkim, czarnym ptaszyskiem. Alkohol łagodził strach, więc pewnego dnia Marek Marek okradł sklep monopolowy. Tego samego dnia powiesił się na kablu.
,,Sny”
Bohaterka powieści interesuje się znaczeniem snów. Zapisuje swoje własne, w Internecie szuka stron, na których anonimowi ludzie opisują swoje senne wizje. Bohaterka zauważa powtarzalność motywów ludzkich snów. Chciałaby wiedzieć, o czym śni jej sąsiadka – Marta.
,,Amos”
Ciekawy sen przyśnił się Krysi Popłoch pracującej w banku w Nowej Rudzie. Kobieta śniła, że słyszy głos w lewym uchu. Głos przedstawił się jako ,,Amos”, wypytywał o prywatne życie Krysi i wyznał, że ją kocha. Kobieta uwierzyła, że tajemniczy mężczyzna naprawdę istnieje, tym bardziej, że podał miejsce swojego zamieszkania – Mariand. Krysia znalazła adres niejakiego A. Mosa w Częstochowie i postanowiła go odwiedzić. Na miejscu okazało się, że Mos jest poetą i nie zna Krysi. Ta przekonała go, że spotkało ją przeznaczenie i zdecydowała się zostać kochanką Mosa. Po powrocie do domu znowu słyszała głosy.
,,Groszek”
Marta spędzała wiele czasu z nową sąsiadką. Obydwie często siadały na tarasie domu, rozmawiały i wykonywały jakieś drobne prace domowe. Milcząca Marta okazała się mądrą, przenikliwą kobietą znającą tajemnice życia.
,,Flammulina”
Flammulina to żółty grzyb rosnący zimą. Bohaterka powieści przyrządza oryginalne potrawy z grzybów uważanych powszechnie za niejadalne (podaje przepisy na każdą z wykonywanych potraw). Flammulina służy jej jako nadzienie do krokietów. Prócz Marty bohaterkę odwiedziła kolejna sąsiadka – Agnieszka. Kobieta mieszkała w domku na wzgórzu, skąd miała widok na całą wioskę Piętno.
,,Grzybość”
Bohaterka wyznaje, że chciałaby być grzybem. Grzybnia jest nieczuła, przenika ziemię i wchłania wilgoć. Poza tym grzyby mogą hipnotyzować swoim zapachem. Bohaterka wyobraża sobie egzystencję siebie jako wielkiej, zimnej grzybni.
,, Ego dormio et cor meum vigilat”
Pewnego dnia bohaterka wybrała się z sąsiadką do Wambierzyc. Po drodze kobiety zwiedziły miejscową bazylikę i przeszły dróżkami Drogi Krzyżowej. Uwagę bohaterki zwróciła jedna ze stacji przedstawiająca ukrzyżowaną kobietę. Rzeźba miała przedstawiać św. Kummernis (lub św. Troskę). Zaciekawiona, zakupiła żywot świętej.
,,Żywot Kummernis z Schonau”
Kummernis, zwana Wilgą, była szóstą z kolei córką bogatego ojca. Przyszła na świat w Schonau. Surowy ojciec dziewczyny brał udział w wyprawie do Ziemi Świętej. Po powrocie przeznaczył córkę do klasztoru, ale później postanowił wydać ją za rycerza Wolframa. Dziewczyna, postanowiwszy oddać życie Bogu, uciekła z domu. Zamieszkała w górskim pustkowiu, gdzie była kuszona przez diabła. Kummernis modliła się i uzdrawiała. Okrutny ojciec uwięził ją w celi. Bóg, odpowiedziawszy na modlitwy świętej, obdarzył ją twarzą Chrystusa, ale wtedy przerażony ojciec zasztyletował córkę. Męczeństwo Kummernis dało początek jej kultowi.
,,Perukarka”
Marta zajmowała się wykonywaniem peruk. Pokazała bohaterce kuferek, w którym trzymała swoje narzędzia i ścięte włosy podarowane przez znajomego fryzjera. Zrobienie peruki jest pracochłonne i zajmuje dużo czasu. Marta robiła peruki szydełkiem, przygotowując dla klientów ,,czapkę”, w którą wpinała pasma włosów. Bohaterka postanowiła poprosić o zrobienie peruki dla siebie.
,,Kto napisał żywot świętej i skąd to wiedział”
Johann pochodził z wielodzietnej rodziny, ojciec wysłał go na służbę do klasztoru w Rosenthalu. Johann, zwany Paschalisem, pracował w kuchni, zajmował się też uprawą ziół. Chłopiec miał piękną twarz, z wyglądu przypominał młodą kobietę. Wkrótce został pomocnikiem i kochankiem starszego brata Celestyna. Od tej pory Paschalisa nurtowało pragnienie posiadania kobiecego ciała. Po śmierci Celestyna chłopiec przybył z transportem mięsa do kobiecego klasztoru. Na prośbę przeoryszy Paschalis zaczął spisywać żywot świętej Kummernis, czczonej przez zakonnice. Wcześniej zapoznał się z zapiskami świętej. Żywot Kummernis fascynował Paschalisa, podobnie jak codzienne życie sióstr, do którego nie miał dostępu. Po zakończeniu pracy Paschalis wybrał się z wizytą do biskupa Glatzu, by przekazać mu spisany żywot świętej. Biskup docenił jego pracę, ale uznał, że postać Kummernis jest zbyt kontrowersyjna, by ogłosić ją świętą. Rozczarowany Paschalis wyszedł na miasto, gdzie zaczepiła go młoda prostytutka. Zakonnik skorzystał z jej usług, poprosił też o możliwość noszenia jej sukni. Istnieją dwie wersje zakończenia historii. Według jednej Paschalis popełnił samobójstwo, według drugiej – wędrował po Europie i wstąpił do sekty Nożowników.
,,Kury, koguty”
Marta kupowała wiosną kilka sztuk drobiu. Tuczyła kury tylko po to, by jesienią w ciągu jednego dnia zabić je i zjeść. Bohaterce utworu takie postępowanie wydawało się niezrozumiałe. Marta spała krótko, podczas bezsennych nocy spacerowała po okolicy i podziwiała księżyc.
,,Niemcy”
Wieś Piętno była niegdyś niemiecką osadą. Po latach do wioski przyjeżdżały autokary z grupami starszych niemieckich turystów. Mieszkańcy chętnie podejmowali ich w swych domach, częstując i oferując gościnę. Turystów interesowały jedynie stare domy, miejsca, w których kiedyś mieszkali.
,,Peter Dieter”
Peter i jego żona Erika przyjechali do Polski, by zwiedzić miejsca związane z ich młodością. Zwiedzili Wrocław, Szklarską Porębę, ale po przybyciu do Piętna okazało się, że Peter nie rozpoznaje swojej rodzinnej miejscowości. Erika postanowiła odpocząć, w tym czasie jej mąż mozolnie wspinał się na porośnięte lasem wzgórze. Dotarłszy do szklaku turystycznego Peter usiadł i stracił przytomność. Ciało turysty zostało odnalezione przez czeskich strażników granicznych, którzy przerzucili zwłoki na stronę polską.
,,Ciasto z trawy”
Czeski strażnik graniczny patrolował okolice Piętna w poszukiwaniu przemytników. Patrząc ze wzgórza śledził mieszkańców wioski. Wiedział dokładnie kto i dokąd się wybiera. W sylwestrową noc patrolował okolice turystycznych szlaków. Na drodze spotkał parę turystów, która zaprosiła go do swojej chaty. Młodzi poczęstowali go podejrzanym ciastem i wciąż wybuchali śmiechem. Podczas powrotu wopista ugrzązł w śniegu i został zaatakowany przez wilka.
,,Ogień”
Jednym z ulubionych zajęć głównej bohaterki było czytanie efemeryd – tablic z układami planet. Świat z perspektywy kosmosu wydawał się doskonale poukładany. Tego samego roku nad doliną Piętna pojawiła się kometa. Wróżono, że zwiastuje koniec świata. Bohaterka, wysłuchując przepowiedni sąsiadki, zauważyła płonące w okolicy łąki. Ogień zagrażał najbliższym domostwom, ale szybko został ugaszony przez strażaków.
,,Franz Frost”
Franz był ojcem niemieckiej rodziny zamieszkałej w latach 30-tych w Piętnie. Lubił chodzić ze swą żoną do kościoła, zachwycał go wystrój świątyni, a zwłaszcza drewniana rama jednego z obrazów. Pewnego dnia Frost usłyszał, że jakiś astronom odkrył nową planetę. Odkrycie to pobudziło jego wyobraźnię i powoli stało się paranoją. Franz zaczął miewać koszmary. Zrobił sobie drewniany kapelusz, który miał go chronić przed wpływem planety. Zginął podczas wojny.
,,Jego żona, jego dziecko”
Pewnego dnia do żony Frosta podeszło nieznajome dziecko i zapytało o brata. Kobieta doznała olśnienia domyślając się, że jest to jej nienarodzone dziecko. Przywiązała chłopca do stołu i zawołała męża. Para postanowiła wychowywać nieznajomego malca. Gdy Franz wyruszył na wojnę, chłopczyk zmarł po zjedzeniu trującego grzyba.
,,Zapach”
Podczas zimy R. – partner głównej bohaterki – miał wypadek samochodowy. Cudem ocalony uniknął śmierci. Od tej pory mężczyzna często czuł dziwny, niezidentyfikowany zapach. R. nie potrafił go nazwać, ale wyczuwał w starych przedmiotach i miejscach. Obydwoje domyślili się, że jest to zapach śmierci.
,,Monstrum”
Taki-a-Taki przybył do domu bohaterki prosząc o wodę do picia. Zauważył smoka narysowanego na ścianie domu i opowiedział o monstrum. Tajemnicza istota pojawiała się w czasach powojennych. Potwór zamieszkiwał staw, skąd wychodził nocą, by polować na kury, kaczki i gęsi. Gdy monstrum wciągnęło pod wodę kobietę, mieszkańcy postanowili je zabić. Potwór miał zginąć od kul armatnich.
,,Deszcz”
Deszcz zaczął padać w imieniny bohaterki. Od tego czasu ulewa trwała nieustannie, tak długo, aż wody wystąpiły z brzegów stawu i zalały okolicę. W tym samym czasie Marta postanowiła zrobić prawdziwą perukę dla swej sąsiadki.
,,Jasnowidz”
Lew był znajomym Marty. Jako młody mężczyzna przeżył wypadek w kopalni i cudem uniknął śmierci. Od tego czasu zainteresował się spirytyzmem i pismami jasnowidzów. Szybko nauczył się stawiać horoskopy. Po śmierci żony zyskał stałe grono klientek zainteresowanych otrzymaniem profesjonalnej wróżby. Lew doznał wizji potopu i końca świata, który przewidział na lato 1993 roku. Koniec nie nastąpił, ale od tej pory jasnowidz żył w przekonaniu, że świat jest tylko sennym złudzeniem.
,,Lipcowa pełnia”
Latem bohaterowie przyjęli pod swój dach gości, którzy chcieli obserwować pełnię księżyca. Wieczorny posiłek, wino, szelest lasu – wszystko to wzmocniło niezwykły nastrój wieczoru. Tej nocy bohaterka postanowiła spać w sadzie. Usypiała podziwiając układy gwiazd i nasłuchując odgłosów śpiącego domu.
,,Ergo Sum”
Podczas wojny, około roku 1943, Ergo Sum jadł ludzkie mięso. Grupa pięciu mężczyzn miała rozładowywać wagony. Pociąg nie dojechał, a stacja został zasypana przez śnieg. Głód narastał. Gdy znaleziono ciało zamarzniętego mężczyzny, grupa postanowiła je zjeść. Sum ocalał po tym, jak odnalazł w śniegu ślady prowadzące do osady ludzkiej. Po wojnie został nauczycielem historii i łaciny. Pewnego dnia Ergo przeczytał zdanie Platona, które zburzyło jego spokój: ,,Kto skosztował ludzkich wnętrzności, ten musi stać się wilkiem”. Podczas kolejnej pełni przerażony mężczyzna zamienił się w wilkołaka i zagryzł krowę. Gdy się ocknął postanowił wynagrodzić stratę właścicielowi zwierzęcia. Ergo został parobkiem Bobola.
,,Strzyżenie włosów.”
Marta poprosiła sąsiadkę o lekarstwo na reumatyzm. Kobieta zażyczyła też sobie, by ją ostrzyc. Bohaterka przystrzygła staruszce włosy, a potem poprosiła, by zrobiła to samo z jej fryzurą. Śmiejąc się kobiety patrzyły na spadające pukle włosów.
,,Pałac”
Arystokratyczna rodzina Goetzenów mieszkała w pałacu otoczonym przez piękny ogród. Życie jego mieszkańców płynęło beztrosko. Dzieci, wychowywane przez chłopskie mamki, rosły zdrowo, a potem spokojnie dorastały i zakładały własne rodziny. Goetzenowie żyli, strzeli się i umierali dostojnie. Rodzina znana była z hodowli najpiękniejszych na Śląsku róż. Podczas najazdu bolszewików zostali zmuszeni do opuszczenia pałacu.
,,Mój Pałac”
Główna bohaterka utworu urodziła się w pałacu myśliwskim przerobionym na szkołę. Zawsze wyobrażała sobie, że budowla istnieje wewnątrz niej samej. Wewnętrzna ,,budowla” ma piwnice, parter, sypialnie, sale wykładowe, strych i ogród.
,,Życie w połowie odbywa się w ciemności”
Ergo Sum zmienił imię na Bronisław i rozpoczął ciężką pracę w gospodarstwie Bobola. Doił krowy, sprzątał stajnię. Pomimo tego każdej pełni Ergo nadal zamieniał się w wilkołaka. Znalazł też sposób na złagodzenie bólu, zaczął regularnie oddawać krew w stacji krwiodawstwa.
,,Grzyby”
Okolice Piętna były niezwykle urodzajne pod względem grzybów, które można było zbierać już w sierpniu. Czasem bohaterom wydawało się, że nocą słyszą odgłos rosnącej grzybni. Zbierali każdy rodzaj grzybów, a potem przyrządzali je na rozmaite sposoby. Wielkie, pomarszczone kanie przypominały bohaterce starą Martę.
,,Panu Bogu – Polacy”
Opis powrotu grupy polskich przesiedleńców. Kilkanaście polskich rodzin (w tym rodzina Bobola) zostało przywiezionych do poniemieckiej wioski. Bobolowi przydzielono chatę zamieszkałą przez dwie Niemki. Pomimo uprzedzeń obydwie rodziny starały się zgodnie żyć pod jednym dachem. Wdzięczni chłopi postawili na rozstajach dróg krzyż z napisem ,,Panu Bogu – Polacy”. Wkrótce Niemki opuściły dom, ale jedna z nich przeklęła Bobola.
,,Niania”
Wspomnienie głównej bohaterki o swojej niemieckiej niani. Gertruda była drobna i ruchliwa. Wkładała dziewczynkę w drewniany wózek i wybierała się na spacer do znajomej rodziny niemieckiej. Podczas jednej z wizyt w domu Kampów pojawił się fotograf i zrobił dziecku pierwsze zdjęcie.
,,Skarby”
Po opuszczeniu Piętna przez Niemców chłopi rozpoczęli poszukiwania ,,skarbów” pozostawionych przez osadników. Przeczesywali strychy domów, kopali w ogródkach, lasach. Kobiety z ciekawością zerkały do starych skrzyń i szaf. Znajdowano broń, amunicję, czasem garść monet. Staremu Popłochowi udało się znaleźć przedwojenne znaczki i cenną zastawę stołową.
,,On i Ona”
Para zakochanych, która po zakończeniu wojny przeprowadziła się w okolice Piętna. On pracował w Blachobycie, ona została kierowniczką apteki. Mieli własne mieszkanie, samochód, byli zamożni, ale nie zdecydowali się na posiadanie dzieci. Przez pewien czas mieszkali z dwójką kobiet, które ocalały z obozu koncentracyjnego. Pewnego dnia u Niej wykryto guza na jajniku. Wtedy kobieta nawiązała romans z przygodnym włóczęgą. Chłopiec o imieniu Agni pracował jako ogrodnik i został kochankiem kobiety. Wkrótce potem jej mąż zakochał się w sprzątaczce o tym samym imieniu. On i Ona zaczęli wieść podwójne życie. Agni zniknął po tym, jak kobieta przeszła operację. Mąż też stracił kochankę. Obydwoje zakończyli życie rozczarowani i niepogodzeni ze sobą.
,,Zaćmienie”
Pod koniec września miało miejsce spektakularne zaćmienie księżyca. Bohaterka po raz kolejny gościła w swym domku znajomych. Goście ze śmiechem obserwowali gwieździste niebo, dom Marty i wschodzący księżyc. Bohaterka odwiedziła Martę i poprosiła ją o pokazanie swojej piwnicy. Później przyśniła jej się staruszka z małymi, błoniastymi skrzydłami.
,,Przebudzenie Marty”
Opis wiosennego ,,przebudzenia” sąsiadki. Bohaterka wierzyła, że Marta zasypiała zimą i budziła się na wiosnę. Staruszka żyła zgodnie z rytmem przyrody. Była tajemnicza, wydawała się wiedzieć wszystko. Uważnie obserwowała okolicę, znała też ludzkie tajemnice.
,,Założyciel”
Założycielem Nowej Rudy był Tunczil - człowiek, który zajmował się robieniem noży. Pewnego dnia nożownik spakował swój dobytek i przeniósł się na drugą stronę gór. Gdy przybył do doliny, jego żona urodziła dziecko i zmarła zaraz po porodzie. Tunczil pozostał w tym miejscu i zbudował sobie szałas. Wkrótce poślubił inną kobietę, a w tym miejscu powstała osada.
,,Jedziemy, powiedziałam, jutro Wszystkich Świętych”
Pod koniec września Marta przyniosła swej sąsiadce przygotowaną dla niej perukę. Peruka składała się z ciemnowłosych splecionych warkoczyków. Był to prezent pożegnalny.
,,Taki-a-Taki”
Kolejny sąsiad został przez bohaterów nazwany przezwiskiem ,,Taki-a-Taki”. Starszy mężczyzna często odwiedzał nowych sąsiadów i opowiadał im historię samobójstwa Marka Marka. Podczas powrotu z Rudy Taki-a-Taki zauważył, że drzwi sąsiada są przymknięte. Z ciekawości zerknął przez okno i zauważył wiszące zwłoki mężczyzny. Nie zareagował, wiec nocą odwiedziła go zjawa, w której rozpoznał Marka Marka. ,,Odwiedziny” ducha zakończyły się po tym, jak zmarłego znalazła jego siostra.
,,Radio Nowa Ruda”
Lokalne radio nadawało codziennie przez dwanaście godzin, oprócz wiadomości i konkursów przez godzinę dziennie czytano jakąś powieść. Bohaterka wspomina wykonywanie prostych prac kuchennych, podczas gdy z radia płynął głos czytający ,,Annę Kareninę”. Marta wyjaśniła bohaterce, że Taki-a-Taki widzi duchy, ponieważ jest ,,pusty w środku”.
,,Marek Marek”
Marek Marek był pięknym i lubianym dzieckiem. Ojciec chłopca znęcał się nad rodziną. W obawie przed kolejną, cielesną karą chłopczyk chował się w piwnicy. Gdy dorósł większość rodzeństwa opuściło niewdzięcznego ojca. Chłopiec poznał smak alkoholu i pewnego dnia podczas bijatyki zabił swego prześladowcę. Przeszedł odwyk, próbował też kilkakrotnie popełnić samobójstwo. Czuł, że nie może znieść dręczącego go wewnętrznego bólu, który kojarzył mu się z wielkim, czarnym ptaszyskiem. Alkohol łagodził strach, więc pewnego dnia Marek Marek okradł sklep monopolowy. Tego samego dnia powiesił się na kablu.
,,Sny”
Bohaterka powieści interesuje się znaczeniem snów. Zapisuje swoje własne, w Internecie szuka stron, na których anonimowi ludzie opisują swoje senne wizje. Bohaterka zauważa powtarzalność motywów ludzkich snów. Chciałaby wiedzieć, o czym śni jej sąsiadka – Marta.
,,Amos”
Ciekawy sen przyśnił się Krysi Popłoch pracującej w banku w Nowej Rudzie. Kobieta śniła, że słyszy głos w lewym uchu. Głos przedstawił się jako ,,Amos”, wypytywał o prywatne życie Krysi i wyznał, że ją kocha. Kobieta uwierzyła, że tajemniczy mężczyzna naprawdę istnieje, tym bardziej, że podał miejsce swojego zamieszkania – Mariand. Krysia znalazła adres niejakiego A. Mosa w Częstochowie i postanowiła go odwiedzić. Na miejscu okazało się, że Mos jest poetą i nie zna Krysi. Ta przekonała go, że spotkało ją przeznaczenie i zdecydowała się zostać kochanką Mosa. Po powrocie do domu znowu słyszała głosy.
,,Groszek”
Marta spędzała wiele czasu z nową sąsiadką. Obydwie często siadały na tarasie domu, rozmawiały i wykonywały jakieś drobne prace domowe. Milcząca Marta okazała się mądrą, przenikliwą kobietą znającą tajemnice życia.
,,Flammulina”
Flammulina to żółty grzyb rosnący zimą. Bohaterka powieści przyrządza oryginalne potrawy z grzybów uważanych powszechnie za niejadalne (podaje przepisy na każdą z wykonywanych potraw). Flammulina służy jej jako nadzienie do krokietów. Prócz Marty bohaterkę odwiedziła kolejna sąsiadka – Agnieszka. Kobieta mieszkała w domku na wzgórzu, skąd miała widok na całą wioskę Piętno.
,,Grzybość”
Bohaterka wyznaje, że chciałaby być grzybem. Grzybnia jest nieczuła, przenika ziemię i wchłania wilgoć. Poza tym grzyby mogą hipnotyzować swoim zapachem. Bohaterka wyobraża sobie egzystencję siebie jako wielkiej, zimnej grzybni.
,, Ego dormio et cor meum vigilat”
Pewnego dnia bohaterka wybrała się z sąsiadką do Wambierzyc. Po drodze kobiety zwiedziły miejscową bazylikę i przeszły dróżkami Drogi Krzyżowej. Uwagę bohaterki zwróciła jedna ze stacji przedstawiająca ukrzyżowaną kobietę. Rzeźba miała przedstawiać św. Kummernis (lub św. Troskę). Zaciekawiona, zakupiła żywot świętej.
,,Żywot Kummernis z Schonau”
Kummernis, zwana Wilgą, była szóstą z kolei córką bogatego ojca. Przyszła na świat w Schonau. Surowy ojciec dziewczyny brał udział w wyprawie do Ziemi Świętej. Po powrocie przeznaczył córkę do klasztoru, ale później postanowił wydać ją za rycerza Wolframa. Dziewczyna, postanowiwszy oddać życie Bogu, uciekła z domu. Zamieszkała w górskim pustkowiu, gdzie była kuszona przez diabła. Kummernis modliła się i uzdrawiała. Okrutny ojciec uwięził ją w celi. Bóg, odpowiedziawszy na modlitwy świętej, obdarzył ją twarzą Chrystusa, ale wtedy przerażony ojciec zasztyletował córkę. Męczeństwo Kummernis dało początek jej kultowi.
,,Perukarka”
Marta zajmowała się wykonywaniem peruk. Pokazała bohaterce kuferek, w którym trzymała swoje narzędzia i ścięte włosy podarowane przez znajomego fryzjera. Zrobienie peruki jest pracochłonne i zajmuje dużo czasu. Marta robiła peruki szydełkiem, przygotowując dla klientów ,,czapkę”, w którą wpinała pasma włosów. Bohaterka postanowiła poprosić o zrobienie peruki dla siebie.
,,Kto napisał żywot świętej i skąd to wiedział”
Johann pochodził z wielodzietnej rodziny, ojciec wysłał go na służbę do klasztoru w Rosenthalu. Johann, zwany Paschalisem, pracował w kuchni, zajmował się też uprawą ziół. Chłopiec miał piękną twarz, z wyglądu przypominał młodą kobietę. Wkrótce został pomocnikiem i kochankiem starszego brata Celestyna. Od tej pory Paschalisa nurtowało pragnienie posiadania kobiecego ciała. Po śmierci Celestyna chłopiec przybył z transportem mięsa do kobiecego klasztoru. Na prośbę przeoryszy Paschalis zaczął spisywać żywot świętej Kummernis, czczonej przez zakonnice. Wcześniej zapoznał się z zapiskami świętej. Żywot Kummernis fascynował Paschalisa, podobnie jak codzienne życie sióstr, do którego nie miał dostępu. Po zakończeniu pracy Paschalis wybrał się z wizytą do biskupa Glatzu, by przekazać mu spisany żywot świętej. Biskup docenił jego pracę, ale uznał, że postać Kummernis jest zbyt kontrowersyjna, by ogłosić ją świętą. Rozczarowany Paschalis wyszedł na miasto, gdzie zaczepiła go młoda prostytutka. Zakonnik skorzystał z jej usług, poprosił też o możliwość noszenia jej sukni. Istnieją dwie wersje zakończenia historii. Według jednej Paschalis popełnił samobójstwo, według drugiej – wędrował po Europie i wstąpił do sekty Nożowników.
,,Kury, koguty”
Marta kupowała wiosną kilka sztuk drobiu. Tuczyła kury tylko po to, by jesienią w ciągu jednego dnia zabić je i zjeść. Bohaterce utworu takie postępowanie wydawało się niezrozumiałe. Marta spała krótko, podczas bezsennych nocy spacerowała po okolicy i podziwiała księżyc.
,,Niemcy”
Wieś Piętno była niegdyś niemiecką osadą. Po latach do wioski przyjeżdżały autokary z grupami starszych niemieckich turystów. Mieszkańcy chętnie podejmowali ich w swych domach, częstując i oferując gościnę. Turystów interesowały jedynie stare domy, miejsca, w których kiedyś mieszkali.
,,Peter Dieter”
Peter i jego żona Erika przyjechali do Polski, by zwiedzić miejsca związane z ich młodością. Zwiedzili Wrocław, Szklarską Porębę, ale po przybyciu do Piętna okazało się, że Peter nie rozpoznaje swojej rodzinnej miejscowości. Erika postanowiła odpocząć, w tym czasie jej mąż mozolnie wspinał się na porośnięte lasem wzgórze. Dotarłszy do szklaku turystycznego Peter usiadł i stracił przytomność. Ciało turysty zostało odnalezione przez czeskich strażników granicznych, którzy przerzucili zwłoki na stronę polską.
,,Ciasto z trawy”
Czeski strażnik graniczny patrolował okolice Piętna w poszukiwaniu przemytników. Patrząc ze wzgórza śledził mieszkańców wioski. Wiedział dokładnie kto i dokąd się wybiera. W sylwestrową noc patrolował okolice turystycznych szlaków. Na drodze spotkał parę turystów, która zaprosiła go do swojej chaty. Młodzi poczęstowali go podejrzanym ciastem i wciąż wybuchali śmiechem. Podczas powrotu wopista ugrzązł w śniegu i został zaatakowany przez wilka.
,,Ogień”
Jednym z ulubionych zajęć głównej bohaterki było czytanie efemeryd – tablic z układami planet. Świat z perspektywy kosmosu wydawał się doskonale poukładany. Tego samego roku nad doliną Piętna pojawiła się kometa. Wróżono, że zwiastuje koniec świata. Bohaterka, wysłuchując przepowiedni sąsiadki, zauważyła płonące w okolicy łąki. Ogień zagrażał najbliższym domostwom, ale szybko został ugaszony przez strażaków.
,,Franz Frost”
Franz był ojcem niemieckiej rodziny zamieszkałej w latach 30-tych w Piętnie. Lubił chodzić ze swą żoną do kościoła, zachwycał go wystrój świątyni, a zwłaszcza drewniana rama jednego z obrazów. Pewnego dnia Frost usłyszał, że jakiś astronom odkrył nową planetę. Odkrycie to pobudziło jego wyobraźnię i powoli stało się paranoją. Franz zaczął miewać koszmary. Zrobił sobie drewniany kapelusz, który miał go chronić przed wpływem planety. Zginął podczas wojny.
,,Jego żona, jego dziecko”
Pewnego dnia do żony Frosta podeszło nieznajome dziecko i zapytało o brata. Kobieta doznała olśnienia domyślając się, że jest to jej nienarodzone dziecko. Przywiązała chłopca do stołu i zawołała męża. Para postanowiła wychowywać nieznajomego malca. Gdy Franz wyruszył na wojnę, chłopczyk zmarł po zjedzeniu trującego grzyba.
,,Zapach”
Podczas zimy R. – partner głównej bohaterki – miał wypadek samochodowy. Cudem ocalony uniknął śmierci. Od tej pory mężczyzna często czuł dziwny, niezidentyfikowany zapach. R. nie potrafił go nazwać, ale wyczuwał w starych przedmiotach i miejscach. Obydwoje domyślili się, że jest to zapach śmierci.
,,Monstrum”
Taki-a-Taki przybył do domu bohaterki prosząc o wodę do picia. Zauważył smoka narysowanego na ścianie domu i opowiedział o monstrum. Tajemnicza istota pojawiała się w czasach powojennych. Potwór zamieszkiwał staw, skąd wychodził nocą, by polować na kury, kaczki i gęsi. Gdy monstrum wciągnęło pod wodę kobietę, mieszkańcy postanowili je zabić. Potwór miał zginąć od kul armatnich.
,,Deszcz”
Deszcz zaczął padać w imieniny bohaterki. Od tego czasu ulewa trwała nieustannie, tak długo, aż wody wystąpiły z brzegów stawu i zalały okolicę. W tym samym czasie Marta postanowiła zrobić prawdziwą perukę dla swej sąsiadki.
,,Jasnowidz”
Lew był znajomym Marty. Jako młody mężczyzna przeżył wypadek w kopalni i cudem uniknął śmierci. Od tego czasu zainteresował się spirytyzmem i pismami jasnowidzów. Szybko nauczył się stawiać horoskopy. Po śmierci żony zyskał stałe grono klientek zainteresowanych otrzymaniem profesjonalnej wróżby. Lew doznał wizji potopu i końca świata, który przewidział na lato 1993 roku. Koniec nie nastąpił, ale od tej pory jasnowidz żył w przekonaniu, że świat jest tylko sennym złudzeniem.
,,Lipcowa pełnia”
Latem bohaterowie przyjęli pod swój dach gości, którzy chcieli obserwować pełnię księżyca. Wieczorny posiłek, wino, szelest lasu – wszystko to wzmocniło niezwykły nastrój wieczoru. Tej nocy bohaterka postanowiła spać w sadzie. Usypiała podziwiając układy gwiazd i nasłuchując odgłosów śpiącego domu.
,,Ergo Sum”
Podczas wojny, około roku 1943, Ergo Sum jadł ludzkie mięso. Grupa pięciu mężczyzn miała rozładowywać wagony. Pociąg nie dojechał, a stacja został zasypana przez śnieg. Głód narastał. Gdy znaleziono ciało zamarzniętego mężczyzny, grupa postanowiła je zjeść. Sum ocalał po tym, jak odnalazł w śniegu ślady prowadzące do osady ludzkiej. Po wojnie został nauczycielem historii i łaciny. Pewnego dnia Ergo przeczytał zdanie Platona, które zburzyło jego spokój: ,,Kto skosztował ludzkich wnętrzności, ten musi stać się wilkiem”. Podczas kolejnej pełni przerażony mężczyzna zamienił się w wilkołaka i zagryzł krowę. Gdy się ocknął postanowił wynagrodzić stratę właścicielowi zwierzęcia. Ergo został parobkiem Bobola.
,,Strzyżenie włosów.”
Marta poprosiła sąsiadkę o lekarstwo na reumatyzm. Kobieta zażyczyła też sobie, by ją ostrzyc. Bohaterka przystrzygła staruszce włosy, a potem poprosiła, by zrobiła to samo z jej fryzurą. Śmiejąc się kobiety patrzyły na spadające pukle włosów.
,,Pałac”
Arystokratyczna rodzina Goetzenów mieszkała w pałacu otoczonym przez piękny ogród. Życie jego mieszkańców płynęło beztrosko. Dzieci, wychowywane przez chłopskie mamki, rosły zdrowo, a potem spokojnie dorastały i zakładały własne rodziny. Goetzenowie żyli, strzeli się i umierali dostojnie. Rodzina znana była z hodowli najpiękniejszych na Śląsku róż. Podczas najazdu bolszewików zostali zmuszeni do opuszczenia pałacu.
,,Mój Pałac”
Główna bohaterka utworu urodziła się w pałacu myśliwskim przerobionym na szkołę. Zawsze wyobrażała sobie, że budowla istnieje wewnątrz niej samej. Wewnętrzna ,,budowla” ma piwnice, parter, sypialnie, sale wykładowe, strych i ogród.
,,Życie w połowie odbywa się w ciemności”
Ergo Sum zmienił imię na Bronisław i rozpoczął ciężką pracę w gospodarstwie Bobola. Doił krowy, sprzątał stajnię. Pomimo tego każdej pełni Ergo nadal zamieniał się w wilkołaka. Znalazł też sposób na złagodzenie bólu, zaczął regularnie oddawać krew w stacji krwiodawstwa.
,,Grzyby”
Okolice Piętna były niezwykle urodzajne pod względem grzybów, które można było zbierać już w sierpniu. Czasem bohaterom wydawało się, że nocą słyszą odgłos rosnącej grzybni. Zbierali każdy rodzaj grzybów, a potem przyrządzali je na rozmaite sposoby. Wielkie, pomarszczone kanie przypominały bohaterce starą Martę.
,,Panu Bogu – Polacy”
Opis powrotu grupy polskich przesiedleńców. Kilkanaście polskich rodzin (w tym rodzina Bobola) zostało przywiezionych do poniemieckiej wioski. Bobolowi przydzielono chatę zamieszkałą przez dwie Niemki. Pomimo uprzedzeń obydwie rodziny starały się zgodnie żyć pod jednym dachem. Wdzięczni chłopi postawili na rozstajach dróg krzyż z napisem ,,Panu Bogu – Polacy”. Wkrótce Niemki opuściły dom, ale jedna z nich przeklęła Bobola.
,,Niania”
Wspomnienie głównej bohaterki o swojej niemieckiej niani. Gertruda była drobna i ruchliwa. Wkładała dziewczynkę w drewniany wózek i wybierała się na spacer do znajomej rodziny niemieckiej. Podczas jednej z wizyt w domu Kampów pojawił się fotograf i zrobił dziecku pierwsze zdjęcie.
,,Skarby”
Po opuszczeniu Piętna przez Niemców chłopi rozpoczęli poszukiwania ,,skarbów” pozostawionych przez osadników. Przeczesywali strychy domów, kopali w ogródkach, lasach. Kobiety z ciekawością zerkały do starych skrzyń i szaf. Znajdowano broń, amunicję, czasem garść monet. Staremu Popłochowi udało się znaleźć przedwojenne znaczki i cenną zastawę stołową.
,,On i Ona”
Para zakochanych, która po zakończeniu wojny przeprowadziła się w okolice Piętna. On pracował w Blachobycie, ona została kierowniczką apteki. Mieli własne mieszkanie, samochód, byli zamożni, ale nie zdecydowali się na posiadanie dzieci. Przez pewien czas mieszkali z dwójką kobiet, które ocalały z obozu koncentracyjnego. Pewnego dnia u Niej wykryto guza na jajniku. Wtedy kobieta nawiązała romans z przygodnym włóczęgą. Chłopiec o imieniu Agni pracował jako ogrodnik i został kochankiem kobiety. Wkrótce potem jej mąż zakochał się w sprzątaczce o tym samym imieniu. On i Ona zaczęli wieść podwójne życie. Agni zniknął po tym, jak kobieta przeszła operację. Mąż też stracił kochankę. Obydwoje zakończyli życie rozczarowani i niepogodzeni ze sobą.
,,Zaćmienie”
Pod koniec września miało miejsce spektakularne zaćmienie księżyca. Bohaterka po raz kolejny gościła w swym domku znajomych. Goście ze śmiechem obserwowali gwieździste niebo, dom Marty i wschodzący księżyc. Bohaterka odwiedziła Martę i poprosiła ją o pokazanie swojej piwnicy. Później przyśniła jej się staruszka z małymi, błoniastymi skrzydłami.
,,Przebudzenie Marty”
Opis wiosennego ,,przebudzenia” sąsiadki. Bohaterka wierzyła, że Marta zasypiała zimą i budziła się na wiosnę. Staruszka żyła zgodnie z rytmem przyrody. Była tajemnicza, wydawała się wiedzieć wszystko. Uważnie obserwowała okolicę, znała też ludzkie tajemnice.
,,Założyciel”
Założycielem Nowej Rudy był Tunczil - człowiek, który zajmował się robieniem noży. Pewnego dnia nożownik spakował swój dobytek i przeniósł się na drugą stronę gór. Gdy przybył do doliny, jego żona urodziła dziecko i zmarła zaraz po porodzie. Tunczil pozostał w tym miejscu i zbudował sobie szałas. Wkrótce poślubił inną kobietę, a w tym miejscu powstała osada.
,,Jedziemy, powiedziałam, jutro Wszystkich Świętych”
Pod koniec września Marta przyniosła swej sąsiadce przygotowaną dla niej perukę. Peruka składała się z ciemnowłosych splecionych warkoczyków. Był to prezent pożegnalny.
