Konwicki Tadeusz

Urodzony 22 czerwca 1926 roku w Nowej Wilejce (obecnie jedna z dzielnic Wilna). W czasie drugiej wojny światowej kończy gimnazjum, uczęszcza na tajne komplety i zdaje maturę w 1944 roku. W latach 1944-45 walczy w Armii Krajowej (bierze udział w akcji „Burza”). 

Po zakończeniu wojny rozpoczyna studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Debiutuje w 1946 roku cyklem tekstów „Szkice z Wybrzeża”. Rozpoczyna współpracę z redakcją „Odrodzenia” i „Nowej Kultury”. 

W 1947 roku przeprowadza się do Warszawy, dwa lata później bierze ślub z Danutą Lenica (para ma dwie córki – Marię i Annę). W latach 50-tych tworzy dzieła z nurtu literatury socrealistycznej (powieści: „Przy budowie”, „Władza”), ale szybko porzuca stylistykę „produkcyjniaków” na rzecz ambitnej prozy o charakterze wspomnieniowym („Rojsty” – 1956, „Sennik współczesny” – 1963). 

W tym samym czasie rozwija się twórczość filmowa Konwickiego. Młody pisarz pracuje jako scenarzysta, obejmuje też posadę kierownika literackiego zespołów filmowych (m.in. w „Kadrze” i „Pryzmacie”). Autor „Sennika…” nazywany jest ojcem tzw. „szkoły polskiej” w filmie (czołowi reżyserzy nurtu: Jerzy Kawalerowicz, Kazimierz Kutz, Andrzej Wajda). 

Dorobek filmowy Konwickiego obejmuje scenariusze do takich filmów jak m.in.: „Matka Joanna od Aniołów” (1960), „Faraon” (1965), „Austeria” (1982), „Dolina Issy” (1982), „Kronika wypadków miłosnych” (1985), „Lawa” (1989). 

W latach 60-tych następuje ostateczne odcięcie się pisarza od ideologii socjalizmu. Konwicki publicznie staje w obronie postaci i grup społecznych, krzywdzonych przez komunistyczne władze (1966 – protest przeciwko usunięciu prof. Leszka Kołakowskiego z Uniwersytetu Warszawskiego, 1968 – protest w obronie inscenizacji „Dziadów” w reż. Kazimierza Dejmka, 1976 – podpis pod tzw. „Listem 172”). Skutkiem tych działań jest brak możliwości publikowania własnych dzieł. „Kompleks polski”, „Mała Apokalipsa”, „Wschody i zachody księżyca”, „Rzeka podziemna” – to utwory, które ukazują się w drugim obiegu. 

Od początku lat 90-tych pisarz stopniowo wycofuje się z życia publicznego. Ostatnia powieść („Czytadło”) ukazuje się w 1992 roku, ostatni wywiad („Pamiętam, że było gorąco” – wydanie książkowe) - w 2001 roku. 

Konwicki (jako pisarz i scenarzysta) jest laureatem wielu prestiżowych nagród i odznaczeń. Najważniejsze z nich to: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Nagroda Literacka Fundacji im. Kościelskich, Nagroda Jury XV Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni za scenariusz do filmu „Lawa”, Nagroda Polskiego PEN-Clubu za całokształt twórczości, medal Ministra Kultury „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Najważniejsze dzieła

Literatura:

1950 – „Przy budowie”,
1954 – „Godzina smutku” (opowiadanie),
1954-55 – „Władza”,
1956 – „Rojsty”, „Z oblężonego miasta”,
1959 – „Dziura w niebie”,
1963 – „Sennik współczesny”,
1967 – „Wniebowstąpienie”,
1969 – „Zwierzoczłekoupiór”,
1974 – „Kronika wypadków miłosnych”,
1976 – „Kalendarz i klepsydra”,
1977 – „Kompleks polski”,
1979 – „Mała Apokalipsa”,
1982 – „Wschody i zachody księżyca”,
1984 – „Rzeka podziemna”,
1987 – „Bohiń”,
1992 – „Czytadło”,
1995 – „Pamflet na siebie” (sylwa),
2001 – „Pamiętam, że było gorąco. Z Tadeuszem Konwickim rozmawiają Katarzyna Bielas i Jacek Szczerba” (wywiad).

Scenariusze filmowe:

1954 – „Kariera” (wraz z K. Sumerskim),
1956 – „Zimowy zmierzch”,
1958 – „Ostatni dzień lata”,
1960 – „Matka Joanna od Aniołów” (wraz z J. Kawalerowiczem),
1961 – „Zaduszki”,
1965 – „Faraon” (wraz z J. Kawalerowiczem), „Salto”,
1967 – „Jowita”,
1971 – „Jak daleko stąd, jak blisko”,
1982 – „Austeria” (wraz z J. Kawalerowiczem i J. Stryjkowskim), „Dolina Issy”,
1985 – „Kronika wypadków miłosnych”,
1989 – „Lawa”.