Henryk Ibsen - biografia i twórczość
Henryk Ibsen (1828-1906) – wybitny norweski dramaturg, jeden z głównych twórców tzw. dramatu modernistycznego, poeta.Urodził się w małym, portowym miasteczku Skien (Norwegia), w rodzinie kupieckiej. Gdy Ibsen ma 8 lat, ojciec bankrutuje, a rodzina popada w skrajne ubóstwo. W wieku 15 lat Henryk opuszcza dom rodzinny i przeprowadza się do małej miejscowości Grimstad, gdzie przez kilka lat pracuje jako pomocnik aptekarza. W tym czasie powstają też pierwsze dzieła przyszłego dramaturga. W wieku 18 lat Ibsen postanawia przenieść się do Kristianii (Oslo) i wstąpić na uniwersytet (plany niweczą złe wyniki z części egzaminów wstępnych).
Swoją pierwszą sztukę teatralną „Katylina” Ibsen publikuje w wieku 22 lat (dzieło nie zostaje wystawione na scenie). Z nieco lepszym przyjęciem spotyka się kolejny, wydany w tym samym roku co „Katylina” dramat – „Grób Hunów”. Historia starożytna, historia średniowiecznej Norwegii, ludowe podania i baśnie oraz twórczość Henryka Wergelanda – to główne źródła inspiracji dla pierwszych dramatów Ibsena.
W latach 1851-57 pisarz pracuje w teatrze w Bergen m.in. jako dyrektor i producent. W 1858 roku dramaturg powraca do Kristianii i zostaje dyrektorem Kristiania’s National Theater. W tym samym roku bierze ślub z Suzanną Thoresen (mają jednego syna, Sigurda). Przez długi okres czasu małżeństwo żyje w ubóstwie (częściowo jest to skutek krytyki, jaka spada na Ibsena po wystawieniu kontrowersyjnej sztuki „Komedia miłości”).
W 1846 roku pisarz wyjeżdża wraz z rodziną do Włoch, emigracja będzie trwała aż 27 lat. Pobyt we Włoszech to jednocześnie czas prawdziwego triumfu Ibsena jako dramaturga. W tym czasie powstają jego największe dzieła. Dwie sztuki, które przynoszą autorowi szczególne uznanie publiczności to „Brand” (1865) i „Peer Gynt” (1867), do którego Edvard Grieg komponuje muzykę. W 1868 roku Ibsen przeprowadza się do Drezna, potem do Monachium (tam powstaje słynny „Dom lalek”). W 1884 roku ukazuje się dramat „Dzika kaczka”, uważany za jedno z najważniejszych dzieł Ibsena.
Pisarz powraca do ojczyzny w 1891 roku jako uznany dramaturg o randze europejskiej. Umiera 23 maja 1906 roku w Kristianii. Do dziś uważany jest za jednego z najwybitniejszych światowych dramaturgów.
„Grób Hunów”,
1854 – „Pani zamku Östrot”,
1856 – „Uroczystość na Solhaugu”,
1858 – „Rycerze Północy”,
1862 – „Komedia miłości”,
1863 – „Pretendenci do tronu”,
1866 – “Brand”,
1867 – “Peer Gynt” (pol. wyd. 1910),
1873 – „Cesarz i Galilejczyk”,
1879 – „Nora, czyli dom lalki” (pol. wyd. 1882),
1881 – „Upiory”,
1882 – „Wróg ludu”,
1884 – „Dzika kaczka” (pol. wyd. 1897),
1890 – “Hedda Gabler”,
1894 – “Mały Eolf”,
1896 – “John Gabriel Borkman”,
1900 – „Gdy się zbudzimy spośród zmarłych”.
Najważniejsze dzieła
1850 – „Katylina”,„Grób Hunów”,
1854 – „Pani zamku Östrot”,
1856 – „Uroczystość na Solhaugu”,
1858 – „Rycerze Północy”,
1862 – „Komedia miłości”,
1863 – „Pretendenci do tronu”,
1866 – “Brand”,
1867 – “Peer Gynt” (pol. wyd. 1910),
1873 – „Cesarz i Galilejczyk”,
1879 – „Nora, czyli dom lalki” (pol. wyd. 1882),
1881 – „Upiory”,
1882 – „Wróg ludu”,
1884 – „Dzika kaczka” (pol. wyd. 1897),
1890 – “Hedda Gabler”,
1894 – “Mały Eolf”,
1896 – “John Gabriel Borkman”,
1900 – „Gdy się zbudzimy spośród zmarłych”.